«Դիագրամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 5.
 
== Դիագրամների հիմնական տեսակներ ==
Դիագրամները հիմնականում կազմված են տարբեր [[Երկրաչափություն|երկրաչափական]] օբյեկտներից ( [[Կետ|կետեր]], [[Կոր|գծեր]], տարբեր գույների ու ձևերի պատկերներ) և օժանդակ տարրերից ([[Դեկարտյան կոորդինատների համակարգ|կոորդիանատային առանցքներ]], պայմանական նշաններ, վերնագրեր)։ Բացի այդ, դիագրամները լինում են երկչափ և եռաչափ:եռաչափ։ Դիագրամների մեջ երկրաչափական առարկաների համեմատությունը կարող է կատարվել տարբեր չափումների միջոցով, օրինակ՝ պատկերի մակերես, բարձրություն, կետերի խտություն և այլն։
 
=== Գծային դիագրամներ (գրաֆիկներ) ===
[[Պատկեր:T_cycle_diesel.png|ձախից|մինի|350x350փքս| p, դիզելային ցիկլի V- դիագրամ (գրաֆիկներ) ]]
[[Պատկեր:I1_Line_RSG-Diagram.PNG|աջից|մինի|250x250փքս| RSG դիագրամ (գրաֆիկ) ]]
Գծային դիագրամները կամ [[Ֆունկցիայի գրաֆիկ|գրաֆիկները]] տվյալները ներկայացնում են գծերով իրար միացված կետերի միջոցով։ Կետերը կարող են լինել ինչպես տեսանելի, այնպես էլ անտեսանելի (միայն բեկյալ գծեր):։ Նաև կարող են հանդիպել միայն կետեր պարունակող դիագրամներ (կետային դիագրամներ)։ Գծային դիագրամներ կառուցելու համար օգտագործվում է [[Կոորդինատային համակարգ|ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգ]]:։ Սովորաբար, աբսցիսսների առանցքը ներկայացնում է [[Ժամանակ|ժամանակը]] ( [[Տարի|տարիներ]], [[Ամիս|ամիսներ]] և այլն), իսկ օրդինատների առանցքը՝ երևույթների, պրոցեսների չափը։ Առանցքների վրա նշվում են [[Մասշտաբ|մասշտաբները]]։
 
Գծային դիագրամները նպատակահարմար են, երբ անհրաժեշտ է պատկերել երևույթի կամ երևույթների բնույթը կամ զարգացման ձևը:ձևը։ Այս դիագրամը թույլ է տալիս մի քանի գծերի միջոցով համեմատել մի քանի երևույթների զարգացման դինամիկան։ Ցանկալի չէ մեկ դիագրամի վրա ներառել երեքից ավել երևույթ, քանի որ գծաատկերը շատ կբարդանա և կկորցնի իր հստակությունը։
 
=== Սյունակաձև դիագրամներ (հիստոգրամներ) ===
[[Պատկեր:I3_Histogram.PNG|աջից|մինի|250x250փքս| Հիստոգրամ ]]
Սյունակաձև դիագրամները դասական դիագրամներն են։ Դրանց նաև անվանում են հիստոգրամներ։ Սյունակաձև դիագրամները հիմնականում օգտագործվում են ստացված վիճակագրական տվյալները տեսողականորեն համեմատելու կամ որոշակի ժամանակահատվածում դրանց փոփոխությունները վերլուծելու համար:համար։ Սյունակաձև դիագրամներում վիճակագրական տվյալները ներկայացված են ուղղահայաց [[Ուղղանկյուն|ուղղանկյունների]] կամ եռաչափ ուղղանկյուն սյուների տեսքով:տեսքով։ Բոլոր համեմատված ցուցանիշները արտահայտվում են չափման մեկ միավորով, ինչը հնարավորություն է տալիս համեմատել երևույթի ցուցանիշները։
 
=== Շրջանաձև (սեկտորային դիագրամներ) ===
[[Պատկեր:I4_Circ_feren_diagram.PNG|աջից|մինի|250x250փքս| Շրջանաձև դիագրամ ]]
Այս դիագրամը իրենից ներկայացնում է շրջան, որը բաժանված է [[Սեկտոր (երկրաչափություն)|սեկտորների]]։ Յուրաքանչյուր սեկտորի մակերեսից կարելի է ենթադրել, թե ամբողջի մեջ տվյալ արժեքը որ մասն է կազմում։ Ամբողջության տարբեր հատվածները պատկերելու համար ամենից հաճախ օգտագործվում է հենց այս դիագրամը, քանի որ շրջանը տեսանելիորեն ներկայացնում է ամբողջությունը, իսկ [[Սեկտոր (երկրաչափություն)|սեկտորները]]՝ դրա հատվածները։ Այս տեսակի գրաֆիկները հարմար են օգտագործել, երբ անհրաժեշտ է ցույց տալ յուրաքանչյուր արժեքի բաժինը ընդհանուր ծավալի մեջ:մեջ։
 
== Տարածական (3D) դիագրամներ ==
Տող 27.
Պատկեր:I9 Circ feren diagram.PNG|
Պատկեր:I91 Tor Diagram.PNG|
</gallery> Գոյություն ունի 3D դիագրամների երկու տեսակ:տեսակ։
 
# Տարածական դարձված գծային, սեկտորային և այլ դիագրամներ։ Դրանք ունեն ավելի գեղեցիկ տեսք, այդ պատճառով հաճախ օգտագործվում են հեռուստատեսության և բիզնեսի մեջ։ Սակայն դրանք հաճախ կորցնում են իրենց հստակությունը։ Օրինակ՝ երկրորդ նկարում, եռաչափության աղավաղումները հանգեցրել են նրան, որ 22% -ը և 35% -ը ունեն գրեթե նույն չափը, իսկ երրորդ նկարում`22% -ը գրեթե երկու ագամ փոքր է 35%–ից:–ից։
# Հատուկ դիագրամներ, որոնք չունեն երկչափ անալոգներ:անալոգներ։ Այս դիագրամներից շատերը անօգուտ են թղթի վրա կամ հեռուստատեսության մեջ, քանի որ դիտողը պատկերը մկնիկով պտտելու հնարավորություն չունի։
 
== Դիագրամների առավելությունները ==
Տող 41.
Բոլոր դիագրամներում առկա է ամենաքիչը երկու տեսակ տվյալների ֆունկցիոնալ կախում։ Հետևաբար, առաջին դիագրամները եղել են [[Ֆունկցիայի գրաֆիկ|ֆունկցիայի գրաֆիկները]]։
 
Ֆունկցիոնալ կախման գաղափարներն օգտագործվել են դեռ հին ժամանակներում:ժամանակներում։ Այն առկա է առաջին թվաբանական կանոններում և երկրաչափական պատկերների [[Մակերես|մակերեսների]] ու [[Ծավալ|ծավալների]] բանաձևերում։
 
XVII դարում ֆրանսիացի գիտնականներ [[Ֆրանսուա Վիետ|Ֆրանսուա Վիետը]] և [[Ռենե Դեկարտ|Ռենե Դեկարտը]] ստեղծեցին ֆունկցիա հասկացությունը։ Դեկարտի և [[Պիեռ դը Ֆերմա|Պիեռ Ֆերմայի]] կողմից ստեղծվեց [[Դեկարտյան կոորդինատների համակարգ|ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգը]]`բոլոր ժամանակակից դիագրամների օժանդակ տարրը <ref name="hist_func">{{Cite web |url=http://www.uztest.ru/abstracts/?idabstract=531211 |title=«Исторические сюжеты о функциях» |accessdate=2020-07-28 |archive-date=2020-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728130746/http://uztest.ru/abstracts/?idabstract=531211 |dead-url=yes }}</ref> :
 
Առաջին [[Վիճակագրություն|վիճակագրական]] գրաֆիկները կառուցել է [[Անգլիա|անգլիացի]] [[տնտեսագետ]] Վ․ Պլեյֆերը իր 1786 թվականի «Առևտրային և քաղաքական ատլաս» աշխատության մեջ:մեջ։ Այս աշխատանքը խթան հանդիսացավ [[Հասարակական գիտություններ|սոցիալական գիտություններում]] գրաֆիկական մեթոդների մշակման համար <ref name="Шмойлова">
{{Ռուսերեն գիրք|заглавие=Теория статистики|ответственный=под ред. Шмойловой Р. А|издание=третье издание, переработанное|место=Москва|издательство=Финансы и статистика|год=2002|страниц=560|isbn=5-279-01951-8|тираж=5000}}</ref> :
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Դիագրամ» էջից