|
==Կյանքի վաղ տարիները==
Գևորգ Դ կաթողիկոսը (ավազանի անունով՝ Գրիգոր Քերեստեճյան) ծնվել է [[1813]] թվականի հուլիսի 5-ին, [[Ստամբուլ|Կոստանդնուպոլսի]] [[Սամաթիա]] արվարձանում, արհեստավորների ընտանիքում:ընտանիքում։ Նրա հայրը ատաղձագործ Գրիգորի որդի մահտեսի Պետրոսն էր:էր։ Մահտեսի անվանում էին [[Երուսաղեմ]] ուխտի գնացած հավատացյալներին:հավատացյալներին։ Պետրոսը դերձակ էր և օսմանյան բանակի [[ենիչերի]] զինվորների համար մինթան, այսինքն վերնազգեստ էր կարում:կարում։ Իսկ մոր անունը Սրբուհի էր, որը նույնպես մահտեսի էր:էր։
Նրանց ընտանիքում իշխող ջերմեռանդության ու խիստ բարեպաշտական մթնոլորտի մեջ է մեծանում է Գրիգորը, որը յոթ տարեկանում արդեն անգիր գիտեր եկեղեցական շատ աղոթքներ, ինչպես իր հասակակիցներից շատերը այդ ժամանակաշրջանում:ժամանակաշրջանում։
[[1820]] թվականից Գրիգորի կրթությամբ է սկսում զբաղվել Հովսեփ դպիրը, որն իր տանը հիմնել էր մասնավոր ուսումնարան:ուսումնարան։ Այստեղ նա շատ երեխաների հետ սովորում է գրել, կարդալ, քրիստոնեական վարդապետություն, ժամասացություն, [[շարական]]ներ երգել, ինչպես նաև թվաբանական ու քերականական աղքատիկ տեղեկություններ:տեղեկություններ։ Հովսեփ դպիրի մոտ ստացած մակերեսային ուսումը, այնուամենայնիվ, Գրիգորի մոտ սեր է արթնացնում առ եկեղեցին:եկեղեցին։
Այստեղ նա սովորում է յոթ տարի, մինչև որ Հարություն ամիրա Պեզճյանի հովանավորությամբ և Կարապետ պատրիարքի հսկողությամբ բացվում է [[Գում Գափու]]ի պատրիարքական եկեղեցու [[Ժառանգավորաց վարժարան]]ը:ը։ Այստեղ դասախոսում էր ժամանակի հռչակավոր գիտնական, վարժապետ [[Գրիգոր Փեշտիմալճյան|Գրիգոր պատվելի Փեշտիմալճյանը]]:։ Վարժարանը բացվել էր քահանայության պատրաստվող պատանիների և հասակավոր դպիրների համար:համար։
Գրիգոր Քերեստեճյանն այս վարժարանում սովորում է երկու տարի՝ 1827-1829 թվականներին՝ [[Գրիգոր Փեշտիմալճյան]]ից ստանալով բարոյական արժեքներ և գիտելիքներ, թեպետ դարձյալ սահմանափակ ու միակողմանի:միակողմանի։ Այս տարիներին Գրիգորն այնքան է աչքի ընկնում իր ուշիմությամբ, ջանասիրությամբ և համեստությամբ, որ գրավում է պատվելու և Կարապետ պատրիարքի ուշադրությունը, վայելում նրանց սերը:սերը։ [[1830]] թվականի մայիսի 25-ին պատրիարքը ոսկեգիր կոնդակով նշանակվում է [[Պոլսո հայոց պատրիարքություն|Կոստանդնուպոլսի Հայոց պատրիարքական]] փոխանորդարանի քարտուղար՝ պաշտոնավարելով չորս տարի Առաքել ավագ քահանայի և ապա Պրուսացի Պողոս վարդապետի օրոք:օրոք։
==Վարդապետ ձեռնադրվելը==
Շուտով հրաժարական է տալիս Կարապետ պատրիարքը, որի փոխարեն պատրիարք է ընտրվում Պրուսացի Ստեփանոս արքեպիսկոպոսը:արքեպիսկոպոսը։ Հենց նա էլ, անսալով Գրիգորի խնդրանքին, 1834 թվականի ապրիլի 7-ին պատրիարքական եկեղեցում նրան ձեռնադրում է [[սարկավագ]], իսկ հաջորդ տարվա սեպտեմբերի 1-ին՝ կուսակրոն քահանա:քահանա։ Գրիգոր Քերեստեճյանն ընտրում է Գևորգ անունը:անունը։
Գևորգ աբեղան իր հոգևոր գործունեությունը սկսում է քարոզչությամբ՝ [[Ստամբուլ|Կոստանդնուպոլսի]] Սուրբ Խաչ, Սուրբ Աստվածածին և Սուրբ Հարություն եկեղեցիներում՝ շուտով արժանանալով ժողովրդի համակրանքին:համակրանքին։ Ձեռնադրությունից մի քանի ամիս անց պատրիարքը եկեղեցում ներկա լինելով Գևորգ աբեղայի մի քարոզին, խիստ հավանում է այն և դեկտեմբերի 9-ին նրան շնորհում է վարդապետական գավազանի մասնավոր իշխանություն:իշխանություն։ Աչքի ընկնելով իր քարոզչությամբ, նա դառնում է ոչ միայն ժողովրդի, այլև ամիրաների ու իշխանների սիրելին, և նրանց խնդրանքով Ստեփանոս պատրիարքը նշանակում է [[Խասգյուղ]]ի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցու քարոզիչ՝ վստահելով նաև գյուղի եկեղեցու և դպրոցի կառավարման հոգսը:հոգսը։
==Կրթական գործունեությունը==
Այստեղ Գևորգ վարդապետի համար բացվում է գործունեության լայն ասպարեզ. նա հատկապես սկսում է զբաղվել մանուկների դաստիարակությամբ ու կրթությամբ:կրթությամբ։ Հետագայում, հաշվի առնելով նրա նվիրված գործունեությունն այս ասպարեզում, ժողովուրդը Գևորգ վարդապետին տալիս է «Դպրոցների պաշտպան» անունը:անունը։ Նրա մի քարոզից ոգևորվելով, կրթության գործին նպաստել է որոշում գլխավոր ամիրաներից մեկը՝ Մկրտիչ Ճեզաիրլյանը:Ճեզաիրլյանը։ Նրա տրամադրած գումարով կառուցվում է դպրոցի շենքը, իսկ Գևորգ վարդապետը բարեկարգում է ուսումնական ծրագիրը՝ դասավանդվող առարկաների շարքում ընդգրկելով լեզուներև և բացելով գրադարան:գրադարան։ Նաև կարգվում են առավել գիտակ ուսուցիչներ:ուսուցիչներ։ Բայց նրա ամենանշանակալի նորամուծությունն էր օրիորդաց դպրոց հիմնելը այն ժամանակաշրջանում, երբ [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] մեջ աղջիկների կրթությունն ավելորդ, նույնիսկ վնասակար բան էր համարվում:համարվում։
1820-ական թվականներին [[Ստամբուլ|Կոստանդնուպոլսում]] քարոզչություն էին սկսել իրականացնել [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ-ից]] ժամանած [[Բողոքականություն|բողոքական քարոզիչները]], որոնք քրիստոնեություն էին քարոզում հատկապես քրիստոնյա հայության շրջանում:շրջանում։ Դրա դեմ պայքարելու համար ընտրվում է [[Մարզվան]]ի հոգևոր առաջնորդ Հակովբոս եպիսկոպոսը:եպիսկոպոսը։ Նա բողոքականության տարածման դեմն առնելու համար դիմում է խստությունների, հրապարակավ նզովում է բողոքականությունն ու [[Մարտին Լյութեր]]ի վարդապետությունը, իսկ բողոքականություն ընդունած հայերին աքսորել տվեց:տվեց։ Գևորգ վարդապետն այդ խիստ միջոցներին դեմ էր, իսկ բողոքականության դեմ պայքարի լավագույն զենքը համարում էր դպրոցն ու ժողովրդի դաստիարակությունը, որով էլ, ի դեպ, գործում էին ամերիկացի քարոզիչները:քարոզիչները։ Գևորգ վարդապետն անհրաժեշտ էր համարում կանոնավոր դպրոցներ բացել և անվճար ուսում տալ աղքատ ընտանիքների երեխաներին:երեխաներին։ Դրան զուգահեռ նա ձգտում էր խնամքի կենտրոն բացել աղքատների ու որբերի համար, աշխատանք հայթայթել անգործ մնացած հայերի համար:համար։ Սակայն պատրիարքը դեռևս չէր հետևում Գևորգ վարդապետի հորդորներին:հորդորներին։
==Հակովբոս պատրիարքի հետ հարաբերությունները==
Հակովբոս պատրիարքը սկսում է կասկածանքով վերաբերվել Գևորգ վարդապետին, քանի որ նա խիստ միջոցներ չէր գործադրում բողոքականության դեմ:դեմ։ Նրանց հարաբերությունները սրվեցին հատկապես այն բանից հետո, երբ վարդապետը պատրիարքի ձեռքը չմատնեց բողոքականությանը հարած մի քանի հայրենակցի:հայրենակցի։ Հակովբոս պատրիարքը նրան հրամայում է, իբրև աքսոր, հաստատվել Բերայում, զբաղվել այնտեղի քարոզչությամբ:քարոզչությամբ։ Այդ պաշտոնն այն ժամանակ պատվավոր չէր համարվում:համարվում։ Գևորգ վարդապետը պատրաստ էր սիրով մեկնել իր ծառայության նոր վայրը, սակայն ընդվզում են Խասգյուղի բնակիչներն ու ամիրաները՝ դիմելով պատրիարքին և պահանջելով չհեռացնել իրենց վարդապետին:վարդապետին։ Միաժամանակ նրան են դիմում Միջգյուղի բնակիչներն ու ամիրաները, խնդրելով Գևորգ վարդապետին ծառայության նշանակել իրենց մոտ:մոտ։ Պատրիարքը տեսնելով ժողովրդի համակրանքը, հրաժարվում է վարդապետին Բերա աքսորելու մտքից, բայց նրան չի թողնում իր նախկին պաշտոնին, այլ 1840 թվականին հրամայում է տեղափոխվել Միջգյուղ:Միջգյուղ։
Բայց շուտով, երբ Անգլիայի դեսպանը պաշտպանում է բողոքական քարոզիչների գործունեությունը, Հակովբոս պատրիարքը ինքն է՛լ համոզվում է, որ նրանց դեմ խստությամբ պայքարել հնարավոր չէ, այլ միայն դպրոցով, որի կարիքը Կոստանդնուպոկսում զգացվում էր դեռ 18-րդ դարի սկզբից:սկզբից։ 1838 թվականին ամիրա Կարապետ Պալյանի ջանքերով Սկյութարում հիմնվում է Սուրբ Երուսաղեմի ճեմարանը, որի պահպանության ու զարգացման համար մեծ ջանքեր է ներդնում պատրիարքը:պատրիարքը։ Բայց մյուս ամիրաները թշնամանք տածելով Կարապետ Պալյանի հանդեպ, չեն աջակցում դպրոցի պահպանմանը:պահպանմանը։ Արդյունքում վեճ է ծագում ժողովրդի և ամիրաների միջև, ինչի պատճառով Հակովբոս պատրիարքը հրաժարական է տալիս, իսկ պատրիարքական աթոռին 1840 թվականի հոկտեմբերի 28-ին կրկին բազմում է նրա նախորդը՝ Ստեփանոսը:Ստեփանոսը։
Ազգային Գերագույն ժողովի որոշմամբ Գևորգ վարդապետը գնում է Արմաշ՝ իբրև պատրիարքի հրավիրակ, իսկ նույն տարվա դեկտեմբերին, շարունակելով ծառայել Միջգյուղի համայնքին, Ստեփանոս պատրիարքի հավանությամբ ստանձնում է պատրիարքական փոխանորդության պաշտոնը, որը վարում է մինչև 1843 թվականի հունվարի 22-ը:ը։
1841 թվականի հունվարի 15-ին պատրիարքը նրան շնորհում է վարդապետական ծայրագույն իշխանություն (ծայրագույն վարդապետ) և եպիսկոպոսության աստիճան վկայական, թեև նա չի կարողանում իսկույն ժամանել Էջմիածին՝ ձեռնադրվելու համար:համար։
==Պրուսայի հոգևոր առաջնորդը==
[[Պատկեր:View of Bursa from Tophane between 1880 and 1893.jpg|thumb|mini|350px|աջից| Պրուսայի ([[Բուրսա]]) համայնապատկերը 1880-ականներին:]]
Մի քանի տարի անց Գևորգ վարդապետը հիվանդանում է, և այդ օրերի պատրիարք Մատթեոսը, Միջգյուղի ամիրաներ Մաքսուդի ու Ջանիկի խորհրդով, նրան ուղարկում է [[Բուրսա|Պրուսայի]] հանքային ջերմուկները՝ բուժվելու:բուժվելու։ Պրուսայում ևս Գևորգ վարդապետը շատ շուտով նվաճում է քաղաքացիների սերը, որոնք խնդրում են պատրիարքին, որպեսզի նրան կարգի իրենց հոգևոր առաջնորդ:առաջնորդ։ Մատթեոս պատրիարքն ընդառաջում է նրանց խնդրանքին և 1844 թվականի օգոստոսի 2-ին Գևորգ վարդապետին նշանակում [[Բուրսա|Պրուսայի]] առաջնորդ:առաջնորդ։ Նա պաշտոնը ստանձնելու է մեկնում հոկտեմբերի 7-ին՝ սուլթան [[Աբդուլ Մեջիդ]]ի հրովարտակի ստացվելուց հետո, և բնակչությունը նրան դիմավորում է մեծ շուքով ու ցնծությամբ:ցնծությամբ։
[[Բուրսա|Պրուսան]] հիմնականում թուրքախոս քաղաք էր, որտեղ ծառայող քահանաներն անգամ հայերեն լավ չէին խոսում, իսկ հայապահպանության հիմնական հոգսն ընկած էր եկեղեցու ուսերին:ուսերին։ Եվ այս պարագայում քաղաքի նոր առաջնորդի գլխավոր խնդիրն էր հավատացյալների շրջանում մայրենի լեզուն տարածելն ու ամրապնդելը:ամրապնդելը։ Դրա հիմնական միջոցը դպրոցն էր, ինչպիսիք թեև կային Պրուսայում, սակայն շատ վատ ու նախնական վիճակում:վիճակում։ Դրանցում հայ մանուկները թուրքական ձևով հավաքվում էին մեկ սենյակում, որը հենց ամբողջ դպրոցի շենքն էր, հազիվ սովորում էին ճանաչել հայոց գրերը՝ առանց կարողանալու հասկանալ կարդացածի իմաստը:իմաստը։ Նրանք նաև հայերենով երկու խոսք իրար կապակցել չէին կարողանում:կարողանում։ Իսկ ծնողները, որոնք հիմնականում արհեստավորներ էին և վաճառականներ, մի-երկու տարի դպրոց ուղարկելուց հետո իրենց զավակներին հանում էին դպրոցից և ուղարկում մեկ այլ արհեստավորի կամ վաճառականի մոտ:մոտ։ Եվ այս իրավիճակում Գևորգ վարդապետն սկսում է բարեկարգել երկսեռ դպրոցները:դպրոցները։ Նախ անհրաժեշտ էր դպրոցի նորմալ շենք, որի համար անհրաժեշտ գումարը շատ արագ հավաքվեց վարդապետին մեծապես սիրող ու հարգող հայ ամիրաների ու ժողովրդի հանգանակություններով:հանգանակություններով։ Կառուցվում է դպրոցին վայել երկհարկանի շենք, որում կար ութ հարմար սենյակ, և Կոստանդնուպոլսից հրավիրվում են քիչ թե շատ պատրաստված վարժապետներ ու վարժուհիներ:վարժուհիներ։ Այս ամենին գումարվում է Գևորգ վարդապետի քարոզչությունը ուսման, կրթության, մայրենի լեզվին լավագույնս տիրապետելու մասին՝ ոգևորելով թե՛ վարժապետներին, թե՛ աշակերտներին, թե՛ նրանց ծնողներին:ծնողներին։ Ամեն օր ներկա լինելով դասերին, նա իր բարերար ազդեցությունն էր թողնում կրթական գործընթացի վրա՝ խրախուսելով դժվարացողներին և գովելով առաջադիմողներին:առաջադիմողներին։ Նաև աղքատ ընտանիքների աշակերտներին ապահովում էր գրենական պիտույքներով:պիտույքներով։ Բայց դպրոց հաճախելու հնարավորությունից զրկված էին ոչ միայն աղքատները, որոնց խնդրի լուծումը, ինչպես տեսանք, հեշտ էր, այլև այն երեխաները, որոնց ծնողները չէին կարևորում կրթությունը:կրթությունը։ Եվ վարդապետը կարողանում է նաև նրանց համոզել իր ազդեցիկ խոսքով՝ հաճախակի զրուցելով շատ ընտանիքների հետ:հետ։ Նա նաև պայմանավորվում է վաճառականների ու արհեստավորների հետ, որպեսզի նրանք չընդունեն ոչ մի աշակերտի, եթե չունենան դպրոցի վկայական:վկայական։
Այսպիսով, դպրոցում սկսում է սովորել 500 տղա և 400 աղջիկ:աղջիկ։ Օսմանյան կայսրությունում այսքան մեծ թվով աղջիկների կրթությունն ապահովելը, հիրավի, մեծ ջանքերի շնորհիվ միայն հնարավոր եղավ իրականացնել:իրականացնել։ Շուտով դպրոցի շենքը սկսում է չբավականացնել և կարիք է ստեղծվում երկսեռ դպրոցի ևս մեկ շենք կառուցելու:կառուցելու։ Վարդապետը նաև [[Խասգյուղ]]ից ու Միջգյուղից [[Բուրսա|Պրուսա]] է բերում 12 աշակերտ, որոնք իր ծախսով պետք է սովորեին դպրոցում:դպրոցում։ Իսկ դրա նպատակն էր, որպեսզի խաղերի և առօրյա խոսակցությունների ժամանակ այս բացառապես հայախոս երեխաները բնական ճանապարհով փոխանցեին հայոց խոսքը իրենց թուրքախոս հասակակիցներին:հասակակիցներին։
Գևորգ վարդապետն իր գործունեության շնորհիվ բարի համբավ էր վայելում ոչ միայն իր ժողովրդի շրջանում:շրջանում։ [[1846]] թվականի հունիսի 11-ին նա [[Աբդուլ Մեջիդ|սուլթան Մեջիդից]] ստանում է Իֆթիխարի (Գոհունակության) ականակուռ շքանշան:շքանշան։
==Եպիսկոպոս ձեռնադրվելը==
[[1841]] թվականի հունիսի 7-ին Գևորգ վարդապետը [[Ստամբուլ|Կոստանդնուպոլսից]] մեկնում է [[Էջմիածին]]՝ եպիսկոպոս ձեռնադրվելու:ձեռնադրվելու։ Հունիսի 29-ին նա կանգ է առնում [[Գյումրի|Ալեքսանդրապոլում]] և այստեղ բռնկված [[Ժանտախտ (Քոլերա)|Ժանտախտի]] պատճառով երեք օր մնում կարանտինում:կարանտինում։ Դրանից հետո նա հանգրվանում է Ալեքսանդրապոլի առաջնորդարանում:առաջնորդարանում։ Այդ միջոցին [[Թբիլիսի|Թիֆլիսում]] էր գտնվում Հայոց կաթողիկոս [[Ներսես Ե Աշտարակեցի|Ներսես Աշտարակեցին]], և վարդապետը կաթողիկոսին է ուղարկում Ստեփանոս և Մատթեոս պատրիարքների տված՝ եպիսկոպոսության վկայականներն ու [[Բուրսա|Պրուսայի]] ժողովրդի հանրագիրը առ այն, որ տեղի բնակչությունը ցանկանում է, որպեսզի նրան եպիսկոպոսի աստիճան շնորհվի:շնորհվի։ Կաթողիկոսը հրավիրում է Գևորգ վարդապետին Թիֆլիս:Թիֆլիս։ Երբ այնտեղ նրանք հանդիպում են, [[Ներսես Ե Աշտարակեցի|Ներսես Աշտարակեցին]] ոտքի է կանգնում, գրկում ու համբուրում է նրան և ասում. «Յառաջ քան զմարմնոյդ ծանօթութիւն, հոգի քո և սխրագործութիւնք ծանօթ են ինձ»:։ Կաթողիկոսը տասնմեկ ամիս հյուրընկալում է Գևորգ վարդապետին [[Թբիլիսի|Թիֆլիսում]], և [[1848]] թվականի հունիսի 24-ին միևնույն կառքով միասին մեկնում են [[Էջմիածին]]:։ Հաջորդ ամսի 11-ին Ներսես Աշտարակեցին Մայր տաճարի մեջ Գևորգ վարդապետին ձեռնադրում է եպիսկոպոս:եպիսկոպոս։ Դրանից հետո բռնում է վերադարձի ճամփան և սեպտեմբերի 28-ին հասնում է իր վիճակը, որտեղ արժանանում է առավել հանդիսավոր ու շքեղ ընդունելության, քան առաջին գալուստին:գալուստին։ Ներկա էին նաև օտարերկրացիներ:օտարերկրացիներ։
==Պրուսայի 1855 թվականի երկրաշարժը==
[[Պատկեր:View of Bursa and the Sultan Bayezid I Camii between 1880 and 1893.jpg|thumb|mini|250px|աջից|Տեսարան [[Բուրսա|Պրուսայից]] (1880-ականներ)]]
1855 թվականի փետրվար-մարտ ամիսներին Գևորգ եպիսկոպոսը բացակայում էր իր վիճակից, երբ հզոր երկրաշարժ տեղի ունեցավ՝ ավերելով [[Բուրսա|Պրուսայի]] բազմաթիվ բնակելի շենքեր, կամուրջները, եկեղեցին ու մզկիթը:մզկիթը։ Աղետից փրկված ժողովուրդը հայտնվեց ծայրահեղ ծանր կացության մեջ՝ զրկվելով կացարանից, հագուստից ու ապրուստի միջոցներից:միջոցներից։ Շատ ընտանիքներ հեռանում են [[Ստամբուլ|Կոստանդնուպոլիս]]:։ Այսպիսով, օգնության կարիք ունեին թե՛ Պրուսայում մնացած բնակիչները, թե՛ մայրաքաղաք մեկնածները:մեկնածները։ Կտրված էր քաղաքի երկու թաղամասերի միջև հաղորդակցությունը:հաղորդակցությունը։ Գետից այն կողմ էր գտնվում դպրոցի շենքը, և այս կողմում դասերը կազմակերպելու համար անհրաժեշտ էր դպրոցի շենք վարձել:վարձել։ Եպիսկոպոսն անձնական միջոցներ չուներ այդ ամենը կազմակերպելու համար, ուստի սկսում է շրջել հայ մեծահարուստների ու ամիրաների տներում, պերճախոս լեզվով ներկայացնել Պրուսայի բնակչության թշվառ վիճակը և գումար խնդրել՝ նրանց օգնություն ցուցաբերելու նպատակով:նպատակով։ Հավաքված գումարով պարեն է ձեռք բերվում ու հատկացվում առանց ապրուստի մնացած սովյալ ժողովրդին, շենք է վարձվում դպրոցի համար և վերակառուցվում են [[Բուրսա|Պրուսայի]] եկեղեցու փլուզված կամարները:կամարները։
==Գևորգ եպիսկոպոսն ընտրվում է Պոլսո պատրիարք==
[[Պատկեր:Ermakov. № 3869. The Armenian patriarch Kevork. 336.jpg|thumb|mini|300px|աջից|Պոլսի պատրիարք Գևորգ Բ Կոստանդնուպոլսեցին:]]
Պոլսո Հակովբոս պատրիարք օրոք ամիրաների ու ժողովրդի միջև ծագել էր տարաձայնություն, որը ժամանակի ընթացքում սրվելով վերաճել էր մեծ վեճի:վեճի։ Բանն այն է, որ արհեստավորներն ու վաճառականները ցանկանում էին տեր կանգնել իրենց իրավունքներին, իսկ ամիրաները չէին ցանկանում զրկվել պատրիարքարանի գործերի վրա ունեցած ազդեցությունից և առաջնորդ նշանակելու արտոնությունից:արտոնությունից։ Հակովբոս պատրիարքը ծերության պատճառով հրաժարական տվեց իր պաշտոնից:պաշտոնից։ 1858 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Պոլսում գումարվեց ժողով, որին ներկա էր նորընտիր Մատթեոս կաթողիկոսը, և պատրիարք ընտրեց Գևորգ եպիսկոպոսին:եպիսկոպոսին։ Այսպիսով, դժվար ժամանակներում Գևորգ եպիսկոպոսը ստանձնեց Պոլսո պատրիարքի պաշտոնը:պաշտոնը։ Այդ շրջանում Ազգային սահմանադրությունը շատ տարրական էր, և Գևորգ պատրիարքը պետք է ջանար կազմել սահմանադրական կանոնադրությունը և հաստատել տալ:տալ։ Այդ նպատակով նա մի քանի անգամ ժողովի հրավիրեց ամիրաներին, եկեղեցականներին, արհեստավորներին ու վաճառականներին, որի արդյունքում վերջապես ստեղծվեց ժամանակի լուսավորյալ եկեղեցականներից ու աշխարհականներից կազմված մեծ հանձնաժողով, որը պիտի պատրաստեր Ազգային սահմանադրության կանոնադրությունը:կանոնադրությունը։ 1860 թվականի սկզբին արդեն պատրաստ էր մշակված ծրագիրը:ծրագիրը։ Գևորգ պատրիարքից դժգոհ էին ամիրաները, քանի որ նա կողմ էր Սահմանադրությանը, իսկ արհեստավորներն ու վաճառականները ևս դժգոհ էին, քանի որ նա դեմ էր սահմանադրական որոշ կետերով պատրիարքի արտոնությունների սահմանափակմանը:սահմանափակմանը։
1860 թվականի մարտի 18-ին կայացած ժողովի ժամանակ որոշվում է պատգամավորներ ուղարկել Գևորգ պատրիարքի մոտ՝ պահանջելով նրա հրաժարականը:հրաժարականը։ Ձանձրացած այս ամենից, պատրիարքն իսկույն իր հրաժարականն է ներկայացնում [[Բարձր դուռ|Բարձր դռանը]], որը սակայն չի շտապում արձագանքել:արձագանքել։ Իսկ հայերը, չնայելով դրան, գումարում են ևս մեկ ժողով և նոր պատրիարք ընտրում [[Ադրիանապոլիս|ադրիանապոլսեցի]] Սարգիս եպիսկոպոսին:եպիսկոպոսին։ Իրադրությունը խճճվում է, և Գևորգ պատրիարքն անձամբ է ներկայանում և խնդրում ընդունել իր հրաժարականը:հրաժարականը։ Այսպիսով Սարգիս եպիսկոպոսը հաստատվում է Պոլսո պատրիարքական աթոռի վրա, իսկ 1860 թվականի մայիսի 24-ին ընդունվում է Սահմանադրությունը:Սահմանադրությունը։ Սակայն հակասահմանադրական կողմի ճնշումների արդյունքում նոր պատրիարքը ևս հեռանում է պաշտոնից, որը երկար ժամանակ թափուր է մնում:մնում։
1858 թ.-ի հոկտեմբերի 17-ին Արևմտահայոց ժողովի կողմից ընտրվել է Կ. Պոլսի պատրիարք (1858-1860), մասնակցել Ազգային Սահմանադրության մշակմանը։ 1866 թ.-ի սեպտեմբերի 17-ին [[Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին|Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում]] հրավիրված ժողովի կողմից միաձայն ընտրվել է [[Ամենայն Հայոց կաթողիկոս]]։ Օծումը տեղի է ունեցել 1867 թ.-ի մայիսի 21-ին։
|
