«Գավառ (քաղաք)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ
Տող 66.
 
== Պատմություն ==
Հին ժամանակներից քաղաքը հայտնի է եղել Գավառ անունով։ Գավառ քաղաքն ու իր տարածաշրջանը, ըստ [[Անանիա Շիրակացի|Անանիա Շիրակացու]] «Աշխարհացույցի», մտել է [[Մեծ Հայք]]ի Սյունիքի նահանգի մեջ:մեջ։ Հնագիտական պեղումներից պարզվեց, որ այս տարածքը եղել է բնակեցված դեռևս մ.թ.ա. 2-1 հազարամյակից:հազարամյակից։ Քաղաքը բնակեցված է եղել նաև Արշակունիների թագավորության ժամանակահատվածում (66-428թթ.):
 
[[Շահ Աբաս I]]-ի կազմակերպած բռնագաղթի պատճառով քաղաքն ամայացել է և մնացել է չբնակեցված մինչև 19-րդ դարը։ [[1829]]-[[1830]] թվականներին Բայազետ քաղաքից Գավառ են ներգաղթում 240 ընտանիք, որոնք էլ բնակավայրն անվանում են Նոր Բայազետ։
Տող 74.
[[File:Gavar cuneiform 01.jpg|thumb|left|Գավառ քաղաքի հիմնադրման սեպագիր արձանագրությունը]]
 
Գավառ քաղաքի բնակատեղին գոյություն է ունեցել դեռևս մ.թ.ա. 8-րդ դարում:դարում։ Քաղաքը հիմնադրվել է ուրարտական թագավոր [[Ռուսա Ա]]-ի կողմից (մ.թ.ա. 735-713թթ.), որի ապացույցն է Գավառի «Դարի գլուխ» դամբարանադաշտում հայտնաբերված մ.թ.ա. 732թ. սեպագիր արձանագրությունը<ref>[http://www.gavariqaghaqapetaran.am/community-passport Գավառ համայնքի անձնագիր]</ref>:։ Արձանագրությունը հայտնաբերվել է անվանի հնագետ [[Թադևոս Ավդալբեգյան]]ի կողմից 1927 թ. այդ դամբարանադաշտում կատարվող հնագիտական աշխատանքաների ժամանակ:ժամանակ։
 
Ըստ Ավդալբեգյանի նկարագրության, շիրմաքարերի մոտով անցնելիս («Դարիգլուխ» բնակատեղին ժամանակի ընթացքում վերածվել է գերեզմանոցի) նրա որդին` Մարտիկը, մատնացույց է անում գետնի վրա մի շիրմաքար` ասելով, որ «վրան գծեր կան, բայց հայերեն չեն»:։ Ավդալբեգյանը հասկանում է, որ գործ ունի սեպագիր արձանագրության հետ:հետ։ Նա ենթադրում է, որ սեպագիրը ժամանակին գտնվելիս է եղել ամրոցի հյուսիսասյին պատի և միջնապատի հատման կետում որտեղից և տեղափոխվել և վեր է ածվել Սողոեյանների ընտանիքի գերեզմանաքարի:<ref>Թադևոս Ավդալբեգյան, Նոր Բայազեդի նորագյուտ սեպագիրը, Տեղեկագիր գիտության և արվեստի, 1929</ref>։
 
Ավդալբեգյանի կողմի հայտնաբերված սեպագիր արձանագրությունը իր վրա է սևեռում ուսումնասիրողների ուշադրությունը:ուշադրությունը։ Առաջինը դրան անդրադառնում է Արտաշես Քալանթարը, իսկ երեք տարի անց` 1930 թվականին, մեծանուն լեզվաբան Գրիգոր Ղափանցյանը հրատարակում է «Նոր Բայազետի սեպագիր արձանագրությունը» փոքրածավալ, բայց խիստ արժեքավոր աշխատությունը, որում բանասիրական մանսրակրկիտ քննությունից հետո ներկայացնում է սեպագիր արձանագրության թարգմանությունը:թարգմանությունը։
 
====Սեպագրի թարգմանությունը====
Սեպագիրը փորագրված է խորանարդաձև բազալտի քարի վրա` երկու կողմերում, բաղկացած է 8 տողից:տողից։ Առաջին երեսին արձանագրված տողերը շարունակվում են երկրորդ երեսին:երեսին։
[[File:Gavar cuneiform 02.jpg|thumb|left|Գավառ քաղաքի հիմնադրման սեպագիր արձանագրությունը]]
(1) Աստված Խալդուն մեծին:մեծին։ Ռուսան <br>
(2) Սրադուրիյի որդին ասում է. թագավորին Վելիքուխ<br>
(3) նվաճեցի, ստրուկ դարձրի, երկիրն ու վայրը ենթարկեցի <br>
Տող 90.
(6) Խալդ-քաղաք. Երկրին Բիայնին մեծ<br>
(7) երկրին ամբողջ աշխարհին ի շահս Ռուսայի-Սարդուրիի որդու համար<br>
(8) թագավորի հզոր, որը Բիայնական թագավոր է գրված<ref>Գրիգոր Ղափանցյան, «Նոր Բայազետի սեպագիր արձանագրությունը», 1930 թ., Երևան, էջ 27-28</ref>:։
 
Արձանագրություից պարզ է դառնում, որ [[Ռուսա Ա]]-ն գրավում է Վելիքուխի երկիրը և կառուցում քաղաք՝ անվանելով այն Խալդի:Խալդի։
 
Ներկայումս արձանագրությունը ցուցադրության է ներկայացված Գավառի երկրագիտական թանգարանում:թանգարանում։
 
== Բնակչություն ==
Տող 135.
 
== Խոհանոց ==
Կարմիր [[ցորեն]]ից պատրաստվող ավանդական [[հաց]]ը սննդային մեծ արժեք ունի և դիտարկվում է որպես բիո։ [[Գաթա]]ն, [[փախլավա]]ն և [[շաքար-լոխում]]ը Գավառին բնորոշ [[խմորեղեն]]ներ են։ Աղաջրի մեջ առանց համեմունքների եփած [[Իշխան (ձկնատեսակ)|իշխան]] ձուկը մարզի յուրահատուկ ճաշատեսակներից մեկն է։ [[Քյուֆթա]]ն Գավառի ամենահայտնի ճաշատեսակն է, որը պատրաստվում է փայտի վրա ծեծած մսից, որից պատրաստում են գնդեր և եփում ջրում<ref name="ուղեցույց"/>:։
 
== Քույր քաղաքներ ==