«Բրոնխներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անատոմիա}}
[[Պատկեր:Gray961.png|right|մինի|Շնչափողն ու բրոնխներն առջևից ([[Ֆրակտալ]] կառուցվածք)]]
'''Բրոնխներ''' ({{lang-grc|βρόγχος}} — «շնչառական կոկորդ, տրախեա» {{lang-la|bronchia}}) — բարձրակարգ ողնաշարավորների ([[ամնիոտների|ամնիոտ]]) (այդ թվում [[մարդ]]ու) շնչուղիների ճյուղավորումներ են:են։ Բրոնխները իրենցից ներկայացնում են շնչառական ուղիներ, նրանցում գազափոխանակություն տեղի չի ունենում (այսպես կոչված անատոմիական մեռյալ տարածություն):։ Նրանց գործառույթն է օդային հոսանքի անցկացումը
շնչառական համակարգի բաժիններ` [[թոքեր]], նրա տաքացումը, խոնավեցումը և մաքրումը:մաքրումը։
 
== Ներածություն==
Շնչառական կոկորդը, կամ [[շնչափող]]ը, կենդանիների մեծամասնություն մոտ բաժանվում է երկու գլխավոր բրոնխների:բրոնխների։ Միայն [[հատերիա]]յի մոտ շնչառական կոկորդի հետևի մասում երկայնական ակոսը ընդգծում է զույգ բրոնխներ, որոնք չունեն առանձնացված խոռոչներ:խոռոչներ։ Մնացած [[սողուններ]]ի, ինչպես նաև [[թռչուններ]]ի և [[կաթնասուններ]]ի բրոնխները լավ են զարգացած և շարունակվում են թոքերի ներսում:ներսում։
 
Սողունների մոտ գլխավոր բրոնխներից հեռանում են երկրորդ կարգի բրոնխները, որոնք կարող են բաժանվել երրերդ, չորրորդ և այլն կարգերի բրոնխների:բրոնխների։ Առավել բարդ է բրոնխների կիսումը [[կրիաներ]]ի և [[կոկորդիլոսներ]]ի մոտ:մոտ։
 
Թռչունների մոտ երկրորդ կարգի բրոնխները իրար են միանում '''պարաբրոնխներով''' — ուղիներ,որոնցից շառավղով ճյուղավորվում են այսպես կոչված '''բրոնխիոլները''', որոնք ճյուղավորվելով առաջացնում են '''օդային մազանոթների ''' ցանց:ցանց։ Յուրաքանչյուր պարաբրոնխի բրոնխիոլներն ու օդային մազանոթները ձուլվում են առաջացնելով այլ պարաբրոնխներ, այդպիսով առաջացնելով օդատար ուղիների բաց համակարգ:համակարգ։ Ինչպես գլխավոր, այնպես էլ կողքային բրոնխները ծայրերում լայնանում են առաջացնելով '''օդապարկեր ''':։ Թռչունների մեծամասնության մոտ բրոնխների առաջին օղակները մասնակցում են ներքին կոկորդի առաջացմանը:առաջացմանը։
 
== Բրոնխիալ ծառ ==
Կաթնասունների յուրաքանչյուր գլխավոր բրոնխից հեռանում են երկրորդական բրոնխները, որոնք բաժանվում են ավելի փոքր ճյուղերի, ձևավորելով այսպես կոչված բրոնխիալ ծառ:ծառ։ Ամենափոքր ճյուղերը անցնում են շնչառական բրոնխիոլների:Շնչառական բրոնխիոլները ունեն բաժանման 4 կարգ, ըստ որոնց նրանց պատին հայտնվում են և ալվեոլներ:ալվեոլներ։ Ճյուղավորման արդյունքում, շնչառական բրոնխիոլների պատերին ավելանում է ալվեոլների քանակը, այսպիսով երրորդ կարգի շնչառական բրոնխիոլները իրենցից ներկայացնում են ալվեոլային անցումներ, որոնք էլ դիխոտոմիկ ճյուղավորվելով առաջացնում են ալվեոլային պարկեր:պարկեր։ Առաջին կարգի շնչառական բրոնխիոլների ճյուղավորումները կոչվում են թոքերի ացինուսներ, որոնք հանդիսանում են թոքերի շնճառական բաժիններ:բաժիններ։ Բացի սովորական երկրորդային բրոնխներից, կաթնասունների մոտ տարբերում են նաև նախազարկերակային երկրորդային բրոնխներ, որոնք գլխավոր բրոնխներից հեռանում են այն հատվածում,որտեղ նրանցով անցնում են թոքային [[զարկերակներ]]ը :։ Հաճախ հանդիպում է միայն մեկ աջ նախազարկերակային բրոնխ, որը կճղակավորների մոտ հեռանում է անմիջապես շնչափողից:շնչափողից։ Խոշոր բրոնխների ֆիբրոզային պատերը կազմված են աճառային կիսաօղակներից, որոնք հետևի մասում միացած են հարթ [[մկան]]ների լայնակի խրձերով:խրձերով։ Բրոնխի լորձաթաղանթը պատված է թարթիչավոր էպիթելով:Փոքր բրոնխներում աճառային կիսաօղակները փոխարինվում են առանձին աճառային հատիկներով:հատիկներով։ Բրոնխիոլների մեջ աճառներ չկան, և օղակաձև խրձերը հարթ մկանների ամբողջական շերտ են առաջացնում:առաջացնում։
 
== Մարդ==
[[Պատկեր:Bronchi lungs ru.jpg|right|մինի|Բրոնխներ, բրոնխիալ ծառ, թոքեր]]
 
Մարդու մոտ շնչափողի բաժանումը երկու ''գլխավոր բրոնխի'' /bronchus principales/ տեղի է ունենում կրծքային չորրորդ և հինգերորդ ողերի մակարդակում<ref group="Ն">Շնչափողի բիֆուրկացիա — երկու գլխավոր բրոնխների բաժանման վայրը (IV—V կրծքային ողեր).</ref>:։ Աջ գլխավոր բրոնխը ավելի հաստ է, կարճ, ավելի ուղղահայաց, քան ձախը<ref group="Ն">Այդ պատճառով աջ գլխավոր բրոնխի մեջ հաճախ է օտար մարմին ընկնում:</ref>:։
 
Գլխավոր բրոնխները բազմակի անգամ ճյուղավորվում են, առաջացնելով բրոնխիալ ծառ arbor bronchiale, որն ունի 23 կարգի ճյուղավորումներ:ճյուղավորումներ։ Սկզբում բրոնխները ըստ թոքերի մանրադիտակային կառուցվածքի լինում են սեգմենտավոր և բաժնային:բաժնային։ Աջ թոքը երեք մասից է կազմված, ձախը` երկու:Յուրաքանչյուր թոք ունի 10-ական սեգմենտ/հատված/: Հատվածավոր բրոնխների ճյուղերից` սուբսեգմենտար բրոնխներից սկսած դիխոտոմիկ կիսման տենդենց է առաջանում, այսինքն յուրաքանչյուր բրոնխ ճյուղավորվում է երկուսի:երկուսի։ Բրոնխիալ ծառն ավարտվում է ծայրային բրոնխիոլներով:բրոնխիոլներով։ Ծայրային բրոնխիոլները ճյուղավորվում են շնչառական բրոնխիոլների, որոնցից էլ սկիզբ են առնում թոքերի (ացինուս)շնչառական բաժինները:բաժինները։
 
Բրոնխիալ ծառը իր մեջ ներառում է`
Տող 27.
* բաժնային(թոքի մաս — lobulus pulmonis (BNA)),
* ներբաժնային (մի քանի կարգի ճյուղավորումներ)
* ծայրային բրոնխիոլներ:բրոնխիոլներ։
 
Բրոնխների պատը մի քանի շերտից է կազմված` ներսից բրոնխները պատված են լորձաթաղանթով (ներքին),որը կազմված է էպիթելից և մկանային սկավառակներից; ենթալորձաթաղանթային հիմքից ; ֆիբրո-աճառային թացանթից և ադվենտիցիայից (արտաքին):։ Էպիթելը միաշերտ է, բազմաշարք է, թարթիչավոր գավաթաձև բջիջներով:բջիջներով։ Լորձաթաղանթի թիթեղիկը և ենթալորձաթաղանթը կազմված են շարակցական հյուսվածքից և պարունակում են լորձային գեղձերի հյութազատական բաժիններ:բաժիններ։ Ֆիբրո-աճառային թաղանթը ներկայացված է աճառային օղակներով, որոնք միացած են շարակցական հյուսվածքով ( ճյուղավորման և բրոնխների տրամաչափի փոքրացման հետ, օղակները փակվում են, վերածվելով կղզյակների, այնուհետև աճառային հատիկների, և վերջապես փոքրագույն տրամաչափի բրոնխներնում անհետանում են:են։ Ադվենտիցիան կազմված է շարակցական հյուսվածքից:հյուսվածքից։ Բրոնխների ճյուղավորման հետ դիտվում է նրանց տրամաչափի փոքրացում, փակում, աճառային օղակների չափերի փոքրացում, մկանյաին թիթեղիկի հաստացում, բրոնխների էպիթելի բարձրության փոքրացում:փոքրացում։ Բրոնխների ճյուղավորումներում տեղակայված են բազմաթիվ ավշային հանգույցներ, որոնք [[թոքեր]]ի հյուսվածքներից ընդունում են [[ավիշ]]ը , ավշային գոյացությունները, (ավշային ֆոլիկուլները) առկա են նաև բրոնխների պատերում, հատկապես ճյուղավորման հատվածներում:հատվածներում։ Բրոնխների [[արյան շրջանառություն]]ը իրականացվում է բրոնխային զարկերակներով, որոնք հեռանում են աորտայի կրծքային հատվածից և աղեղից, իսկ նյարդավորումը տեղի է ունենում թափառող, սիմպաթիկ և ողնուղեղային [[նյարդ]]երով:երով։
 
== Տե՛ս նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բրոնխներ» էջից