«Բախտրիոնի բերդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
 
Տող 6.
|ճակատամարտեր = Բախտրիոնի ճակատամարտ
}}
'''Բախտրիոն''' ({{lang-ka|ბახტრიონი}}, Բախտրիոնի), ավերված բերդ [[Վրաստան]]ի արևելքում՝ [[Կախեթի մարզ]]ում:ում։ Կառուցվել է 17-րդ դարում [[Ալազան (գետ)|Ալազան]] գետի ձախ ափին՝ Ալազանի՝ Իլտո գետի հետ միախառնվելու վայրից ոչ հեռու<ref>Tsarévitch Wakhoucht (transl. by Marie-Félicité Brosset; 1842), ''Description géographique de la Géorgie'', [https://books.google.am/books?id=mkkEAAAAYAAJ&pg=PA321&dq=bakhtrian&hl=en&sa=X&ei=xc-mT529EYrjtQactf3dBA&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false p. 321]. L'Académie Impérial des Sciences, St Petersbourg {{fr icon}}</ref>:։ 1650-ական թվականներին բերդում տեղակայված է եղել [[Սեֆյաններ|Սեֆյան]] Իրանի զորախումբը, մինչ վրացի ապստամբները գրավել ու ավերել են այն։ Ներկայում պահպանվել են բերդի միայն աննշան մնացորդներ։
 
== Պատմություն ==
Բերդն իր անունն ստացել է նախկինում գոյություն ունեցած Բախտրիանի գյուղի անունից, որի մոտակայքում կառուցվել էր բերդը 1650-ական թվականներին։ Այնտեղ տեղակայված էր [[ղըզըլբաշներ]]ի կայազորը, որ Իրանի շահի կողմից ուղարկվել էր այդ տարածաշրջանում պարսկական տիրապետությունն ուժեղացնելու և Վրաստանը թուրք քոչվորներից պաշտպանելու համար։ Բերդը գտնվում էր ռազմավարական կարևոր նշանակություն ունեցող վայրում. այն վերահսկում էր այն ճանապարհները, որոնք տանում էին դեպի [[Մեծ Կովկաս]]ի լեռները, որտեղ բնակվում էին Թուշեթի, Փշավի ու [[Խևսուրեթի]]ի վրացի լեռնականները<ref name="Pankisi">Kurtsikidze, Shorena and Chikovani, Vakhtang (2002), [http://iseees.berkeley.edu/sites/default/files/u4/bps_/publications_/2002_03-kurt.pdf "Georgia's Pankisi Gorge: An Ethnographic Survey"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303172910/http://iseees.berkeley.edu/sites/default/files/u4/bps_/publications_/2002_03-kurt.pdf |date=2016-03-03 }}, pp. 30-31. Berkeley Program in Soviet and Post-Soviet Studies Working Paper Series.</ref>:։
 
[[1659 թվական]]ին վրացի լեռնականները միանում են Կախեթի ապստամբներին, ովքեր անակնկալ հարձակվում են բերդի վրա։ Կռվի ընթացքում վրացիները կոտորում են ղըզըլբաշների զորքը, ապա գրավում են պարսկական մեկ այլ ամրոց՝ [[Ալավերդի վանք|Ալավերդին]]:։ Այս իրադարձություններն արտացոլվել են բանահյուսության մեջ, ինչի շնորհիվ պահպանվել են Բախտրիոնի ճակատամարտի լեռնական հերոսների անունները։ Նրանք են Զեզվա Գապրինդաուլին Թուշեթից, Նադիա Խոշարաուլին Խևսուրեթիից և Գոգոլաուրին Փշավից։ Այդ ճակատամարտին է նվիրված նաև 19-րդ դարի վրացի բանաստեղծ [[Վաժա Փշավելա]]յի «Բախտրիոնի» պոեմը (1892)<ref name="Pankisi"/><ref>Gamkrelidze, Ekaterine (ed., 2008), ''Der Dichter Vaza-Psavela. Fünf Essays'', p. 81. Königshausen & Neumann, ISBN 3826038487</ref>:։ Բախտրիոնի անունը կրող փողոցներ կան [[Թբիլիսի]]ում, [[Ախմետա]]յում, [[Թելավ]]ում, [[Լագոդեխ]]ում, [[Քարել]]ում և [[Կասպի]]ում:ում։
 
== Ծանոթագրություններ ==