«Բազմահարթակ հրթիռներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Առաջին անգամ բազմահարթակ հրթիռի գաղափարը առաջադրվել է 1914 թվականին ամերիկացի ինժեներ Ռոբերտ Գոդդարդի կողմից, որն ստացել է արտոնագիր իր գյուտի համար։ 1929 թվականին Ցիոլկովսկին հրապարակել է մի նոր գիրք, որը վերնագրված է «Տիեզերական հրթիռային գնացքներ»։ Այդ տերմինով Ցիոլոկովսկին անվանեց բաղկացուցիչ հրթիռները:հրթիռները։ Օրինակ «գնացքը» բաղկացած է հինգ հրթիռներից, առաջինը օգտագործվում է գլխամասային հրթիռի վառելիքը, այնուհետև վառելիքի սպառվելուց հետո առաջին հրթիռը անջատվում է «գնացքից» և ընկնում է Երկրի վրա:վրա։ Այդ նույն ձևով սկսում են աշխատել երկրորդը, երրորդը, չորրորդը և վերջապես հինգերորդը, որի արագությունը այդ ժամանակ շատ մեծ կլինի, որպեսզի «գնացքը» հասնի միջմոլորակային առանցք:առանցք։ Գլխամասային հրթիռի աշխատանքի հաջորդականությունն այն է, որ հրթիռի բաղկացուցիչ մասերը ոչ թե սեղմված են, այլ բավականին առանձգական, որը թեթևացնում է կոնստրուկցիան:կոնստրուկցիան։ Ըստ Ցիոլկովսկիի, յուրաքանչյուր հրթիռի երկարությունը՝ 30 մետր է, իսկ տրամագիծը՝ 3 մետր:մետր։ [[Գազեր]]ը, որոնք դուրս են գալիս մի հրթիռից մյուսի վրա ճնշում չեն գործադրում:գործադրում։ Երկրի վրա հրթիռի թաձ հավաքելու երկարությունը կազմում է մի քանի հարյուր [[կիլոմետր]]:։

Չնայած նրան, որ տեխնիկական տեսանկյունից, հրթիռաշինությունը գնաց մեծապես այլ ճանապարհով (օրինակ՝ ժամանակակից հրթիռները երկրի վրա թափ չեն հավաքում, թռչում են ուղղահայաց և հրթիռի հարթակների աշխատանքի սխեման հակառակ է Ցիոլկովսկու սխեմային), բայց բազմահարթակ հրթիռի գաղափարը մինչև հիմա մնում է արդիական:արդիական։

1935 թվականին Ցիոլկովսկին գրեց մի աշխատություն «Հրթիռի առավելագույն արագությունը» («Наибольшая скорость ракеты»), որի մեջ պնդում էր, որ այդ տարիների տեխնոլոգիաներով տիեզերական արագության (Երկրի վրա) կարելի է հասնել միայն բազմահարթակ հրթիռի շնորհիվ:շնորհիվ։ Այդ պնդումը պահպանում է իր ճշմարտությունը մինչև հիմա:հիմա։ Բոլոր ժամանակակից տիեզերական սարքավորումները բազմահարթակ են:են։ Առաջին ձեռքով պատրաստված օբյեկտը, որը հատեց Կարմանի գիծը, և դուրս եկավ տիեզերք գերմանական մի հարթակ ունեցող Ֆաու-2 հրթիռն էր:էր։ Թռիչքի բարձրությունը հասավ 188 կիլոմետրի:կիլոմետրի։

Հրթիռները բավականին «ծախսատար» տրանսպորտային միջոցներ են:են։ [[Կրող հրթիռ]]ները, որոնք կրում են [[տիեզերական սարքավորում]]ներ, հիմնականում տեղափոխում են իրենց իսկ վառելիքը, որը անհրաժեշտ է հրթիռի շարժիչների և այլ սարքավորումների աշխատանքի համար:համար։ Օգտակար բեռը, կազմում է հրթիռի մեկնարկային զանգվածի մի փոքր մաս (1,5-2,0 %):։

Բաղկացուցիչ հրթիռը հնարավորություն է տալիս ավելի ռացիոնալ օգտագործել ռեսուրսները, քանի որ երբ թռիչքի ժամանակ հարթակներից մեկի վառելիքը վերջանում է, այդ հարթակը անջատվում է հրթիռից:հրթիռից։ Եվ այդ դեպքում հրթիռի մնացած վառելիքը չի ծախսվում ոչ պետքական հարթակին արագություն տալու վրա:վրա։ Հաշվարկի մի օրինակ, որը հաստատում է այդ նկատառումները, բերվում է «Ցիոլկովսկու բանաձև» («Формула Циолковского») հոդվածում:հոդվածում։

[[Պատկեր:Rocket stage type comparisation.svg|thumb|left|300px|Հրթիռների տարբերակներ:տարբերակներ։ <br>1. մեկ հարթակ ունեցող հրթիռ, <br>2. երկու հարթակ ունեցող հրթիռ, երկայնակի բաժանմամբ, <br>3. երկու հարթակ ունեցող հրթիռ, խաչաձև բաժանմամբ, <br>4. Հրթիռ որի մեջ տեղադրված են վառելիքի պաշարներ, որոնք անջատվում են վառելիքի սպառումից հետո:]]

Բամզահարթակ հրթիռներում կիրառվում է '''խաչաձև''' կամ ''երկայնակի (տրամագծային)'' հարթակների բաժանումներ:բաժանումներ։

'''Երկայնակի կամ տրամագծային''' բաժանման ժամանակ հարթակները տեղադրվում են իրար հետևից և աշխատում են մեկը մյուսին հաջորդելով, միանալով միայն այն դեպքում, երբ նախորդ հարթակը անջատվում է հրթիռից:հրթիռից։ Այդ սխեման թույլ է տալիս պատրաստել այնպիսի համակարգեր, որոնց մեջ կլինի ցանկացած քանակության հարթակներ:հարթակներ։ Թերությունն այն է, որ հաջորդ հարթակի ռեսուրսը չի կարող օգտագործվել նախորդի օգտագործման համար, որը նախորդի համար հանդիսանում է պասիվ բեռ:բեռ։

շարժիչի մեկնարկը կարող է նպաստել ներքևի հարթակի վառելիքի տարայի բռնկմանը և մնացած վառելիքի պայթելուն, որը կվնասի վերին հարթակը կամ ապակայունացնել նրա թռիչքը)։ Հարթակների բաժանման և նրանց հեռացման համար կարող է օգտագործվել հանդիպակաց օդի հոսքի աերոդինամիկ ուժը։ Իսկ երբ հարթակները առանձնանում են այտեղ, որտեղ օդ չկա, այդ ժամանակ հարթակների վրա տեղադրում են փոքր հրթիռներ, որոնք ունեն շատ փոքր վառելիքային ռեսուրս:ռեսուրս։ Այդ փոքրիկ հրթիռները նախատեսված են հարթակները իրարից հեռացնելու համար:համար։

Վերևում բերված Սատուրն 5 հրթիռի պատկերում երրորդ և երկրորդ հարթակների կողային հատվածներում կարող ենք տեսնել այն փոքր հրթիռները, որոնք օգնում են հարթակներին հեռանալ միմյանցից:միմյանցից։

Հարթակների ավելացումը հրթիռի վրա կարող է տալ դրական ազդեցություն որոշ սահմաններում:սահմաններում։ Ինչքան շատ հարթակներ այքնան մեծ է ստացվում մի տեղամասում միացման լարերի և շարժիչների գումարային զանգվածը:զանգվածը։ Եվ գալիս է մի պահ, որ հարթակների ավելացումը դառնում է անարդյունավետ:անարդյունավետ։ Ժամանակակից հրթիռաշինության մեջ հրթիռները չորս հարթակից ավելի չեն ունենում:ունենում։

Հարթակների քանակը ընտրելուց առաջ պետք է հաշվի առնել նաև անվտանգությունը:անվտանգությունը։ Հրթիռում գոյություն ունեն այնպիսի սարքավորումներ և մանր դետալներ, որոնց չեն կարող փորձարկել մինչև հրթիռի թռիչքը:թռիչքը։ Մինչդեռ այդ սարքավորման կամ մանր դետալի շարքից դուրս գալը կբերի արտակարգ իրավիճակի:իրավիճակի։ Մանգամյա օգտագործման տարրերի քանակի ավելացումը հրթիռի կառուցման մեջ նվազեցնում է հրթիռի հուսալիությունը:հուսալիությունը։ Եվ հենց այդ խնդրի պատճառով տեղադրվում են սահմանափակ քանակի հրթիռներ:հրթիռներ։