«Բազմատոմ սպիրտներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 9.
[[Պատկեր:Phthalic acid 200.svg|մինի|Ֆթալաթթու]]
[[Պատկեր:Terephthalsäure.svg|մինի|Տերեֆտալաթթու]]
'''Բազմատոմ սպիրտներ'''՝ այն միացությունները, որոնց կազմում միևնույն ֆունկցիոնալ խումբը հանդիպում է մեկից ավելի անգամ, կոչվումժամանակակից անվանումն է են ''պոլիֆունկցիոնալպոլիոլներ'' (դիոլներ, տրիոլներ և այլն)։ Այդ խմբին են պատկանում բազմատոմ ացիկլիկ և ցիկլիկ [[սպիրտներ]]ը, բազմահիմն [[թթուներ]]ը, դիամինները, որոնք ունեն կիրառման լայն ասպարեզ, իսկ ածանցյալները՝ կարևոր դեր [[Նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] մեջ։
 
* CH<sub>2</sub>OH-CH<sub>2</sub>-OH-1,2-դիհիդրօքսիէթան (էթիլենգլիկոլ)
* CH<sub>2</sub>OH-CHOH-CH<sub>2</sub>-OH-1,2,3-տրիհիդրօքսիպրոպան, ինոզիտ (գլիցերին)
Բոլոր բազմատոմ սպիրտներում հիդրօքսիլ խմբերը ածխածնի տարբեր ատոմների մոտ են: Երկատոմ սպիրտները, որոնք միևնույն ածխածնի ատոմի մոտ երկու OH-խումբ ունեն, անկայուն են և անջատելով ջուր, անմիջապես փոխարկվում են կարբոնիլային միացության (ալդեհիդ կամ կետոն)
 
'''R-CH(OH)<sub>2</sub> <math>\to</math> RCHO + H<sub>2</sub>O'''
 
Պոլիոլների անվան մեջ հիդրօքսիլային խմբերի թիվը և դիրքը նշվում են համապատասխան թվերով և վերջածանցներով` -դիոլ, -տրոլ և այլն:
 
== Հատկություններ ==
Էթիլենգլիկոլը տոքսիկ հեղուկ է, օգտագործվում է որպես անտիֆրիզ։ նրա հալման ջերմաստիճանը -12°C , իսկ եռմանը` 197°C է:
 
[[Գլիցերին]]ը լայն կիրառում ունի քսուկների պատրաստման համար, մտնում է մի շարք կենսաբանական կարևոր նշանակություն ունեցող միացությունների՝ օճառացվող լիպիդների (ճարպերի, ֆոսֆոլիպիդների, գլիկոլիպիդների և այլն) կազմի մեջ։ Բազմատոմ սպիրտները համեմատ միատոմ սպիրտների ցուցաբերում են ավելի բարձր թթայնություն, ինչը պայմանավորված է հիդրօքսիլ խմբերի միմյանց հանդեպ դրսևորվող բացասական ինդուկտիվ էֆեկտով։