«Պելտյեի էֆեկտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-<nowiki/> +)
Տող 10.
: <math>I</math> — հոսանքի ուժը;
: <math>t</math> — հոսանքի անցման ժամանակը;
: <math>\Pi</math> — Պելտյեր գործակիցն է, որը ըստ<nowiki/>[[Ուիլյամ Թոմսոն| Թոմսոնի]] 2րդ հարաբերության, կախված է թերմոԷլշուի <math>\alpha</math> գործակցից , որտեղ <math>\Pi = \alpha T</math> բացարձակ ջերմաստիճանն է, արտահայտված բացարձակ միավորով([[Կելվին (չափման միավոր)|K]]).
:
 
Պելտյեի էֆեկտը բացահայտել է ֆրանսիացի ֆիզիկոս Ժան Շարլ Պելտյեն՝ [[բիսմութ]]ից պատրաստված լարով(որին միացված են եղել պղնձի լարեր) էլեկտրական հոսանք բաց թողնելիս՝ 1834թ-ին։ Ավելի ուշ՝ 1838թ-ին էֆեկտն ուսումնասիրվել է Լենցի կողմից, ով փորձի ժամանակ [[բիսմութ]]ի և [[ծարիր]]ի զոդման տեղում տեղադրեց ջրի կաթիլ։ Մի ուղղությամբ հոանք բաց թողնելիս ջրի կաթիլը վեր էր ածվում [[սառույց]]ի, իսկ հոսանք ուղղությունը փոխելիս սառույցը հալչում էր, ինչը թույլ տվեց հաստատել, որ փորձում հոսանքի ուղղությունը փոխելիս բացի [[Ջոուլ-Լենցի օրենք|ջոուլյան ջերմությունից]] կլանվում կամ անջատվում է հավելյալ ջերմություն, որն էլ անվանվեց Պելտյեր ջերմություն։ Պելտյեի էֆեկտը հանդիսանում է Զեեբեկի էֆեկտի հակառակ էֆեկտը։
 
Պելտյեի էֆեկտն ավելի ակնհայտ է [[կիսահաղորդիչներ]]ի մոտ, և այդ հատկությունն օգտագործվում է <nowiki/>[[Պելտիեի էլեմենտ]]ներում։
 
Պելտյեի էֆեկտի առաջացման պատճառը հետևյալն է։ 2 նյութերի հպման տեղում առաջանում է պ<nowiki/>[[Պոտենցիալների կոնտակտային տարբերություն|ոտենցիալների կոնտակտային տարբերություն]], որն էլ ստեղծում է ներքին կոնտակտային դաշտ։ Եթե կոնտակտով [[էլեկտրական հոսանք]] է անցնում, ապա այդ դաշտը կամ կդիմադրի անցնող հոսանքին, կամ հակառակը՝ կհեշտացնի դրա անցումը։ Եթե հոսանքն անցի կոնտակտային դաշտին հակառակ ուղղույթյամբ, ապա արտաքին աղբյուրը պետք է հավելյալ <nowiki/>[[էներգիա]] ծախսի, որը կանջատվի կոնտակտի վրա՝ այն տաքացնելով։ Եթե հոսանքն անցնի կոնտակտային դաշտի ուղղությամբ, ապա դաշտը աշխատանք կկատարի [[լիցք]]երի տեղափոխման համար, և դրա համար անհրաժեշտ էներգիան կվերցնի նյութից, ինչի հետևանքով էլ նյութը կոնտակտի հատվածում կսառչի։
 
== Տես նաև ==