«Բժիշկ Քալիգարիի առանձնասենյակը (ֆիլմ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.7
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-<nowiki/> +)
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ֆիլմ}}
 
'''Բժիշկ Քալիգարիի առանձնասենյակը,''' ({{lang-de|Das Cabinet des Dr. Caligari}})  սուր սյուժեով, դասական համր ֆիլմ, որը սկիզբ է դրել գերմանական կինոէքսպրեսսիոնիզմին։ Պատմության մեջ առաջին ֆիլմն է, որը էկրանի վրա ցույց է տվել մարդկային գիտակցության փոփոխված վիճակը։ Ֆիլմի բեմելը կայացել է 1920 թվականի փետրվարի 26-ին, [[Բեռլին]]<nowiki/>ում։ Այս ֆիլմը մեծ հաջողություն է ունեցել։ Այն մեծ ազդեցություն է ունեցել համաշխարհային կինոարվեստի հետագա զարգացման վրա։
 
== Դիպաշար ==
Տող 20.
Ջեյնից իմանալով, որ նրա վրա հարձակվել է Չեզարեն, Ֆրանցը ոչ մի կերպ չէր կարողանում հավատալ դրան. չէ՞ որ նա այդ ողջ ընթացքում հետևել էր Քալիգարիին և Չեզարեին։ Նա համոզվում է, որ մարդասպանը դեռ բանտում է, և ոստիկանների հետ վերադառնում է տոնավաճառ։ Նրանք պահանջում են, որ Քալիգարին նրանց ներկայացնի լուսնոտին։ Պարզվում է, որ արկղում Չեզարեն չէր, այլ նրան պատկերող տիկնիկ։ Քալիգարին փախչում է Ֆրանցից և թաքնվում հոգեբուժական հիվանդանոցում։ Ֆրանցը պարզում է բժիշկներից, թե արդյոք նրանց մոտ գրանցված չէ հիվանդ՝ Քալիգարի անունով։ Նրան առաջարկում են խոսել հիվանդանոցի տնօրենի հետ, որն էլ հենց Քալիգարին էր։ Ֆրանցը բժիշկներին պատմում է, թե ինչ է կատարվել քաղաքում։ Գիշերը նրանք խուզարկում են տնօրենի առանձնասենյակը, որտեղ գտնում են հին տրակտատ լուսնոտների մասին, որտեղ պատմվում է բժիշկ Քալիգարի մասին, ով 1783 թվականին Հյուսիսային Իտալիայում մի շարք սպանություններ էր կազմակերպել լուսնոտ Չեզարեի ձեռքով, գտնում են նաև բժշկի օրագիրը, որտեղ նա գրում է լուսնոտի հետ ունեցած փորձերի մասին և թե ինչպես կարելի է քնած մարդուն ստիպել անել ամեն ինչ՝ իր կամքին հակառակ։
 
Այդ պահին գալիս է բուժքույրը և հայտնում, որ [[Լուսնոտություն|լուսնոտ]]<nowiki/>ին անտառում մահացած են գտել։ Ֆրանցը Չեզարեին բերում է հիվանդանոցի տնօրենի մոտ և ստիպում, որ նա խոստովանի, որ Քալիգարին ինքն է։ Տնօրենը կատաղության մեջ է ընկնում, նրան զսպաշապիկ են հագցնում։ «''Եվ մինչ օրս, խելագարը նստած է իր վանդակում, - ավարտում է իր պատմությունը Ֆրանցը»''։
 
Ֆրանցը մտնում է հոգեբուժական կլինիկայի ընդհանուր դահլիճ, որտեղ գտնվում են Ջեյնը, Չեզարեն և այլ հոգեկան հիվանդներ: Ֆրանցը Ջեյնին հարցնում է, թե երբ է ամուսնանալու նրա հետ, սակայն աղջիկը պատասխանում է, որ «''ամբարտավան թագուհիները չեն հետևել իրենց սրտի հրահանգներին''», նա խելագար է: Դահլիճ է իջնում կլինիկայի տնօրենը, որին Ֆրանցը մեղադրում է այն բանում, որ նա հենց նույն Քալիգարին է։ Ֆրանցին զսպաշապիկ են հագցնում։ Նա խելագար է, և նրա ամբողջ պատմությունը զառանցանք է։ Կլինիկայի տնօրենն ասում է, որ այժմ, հասկանալով Ֆրանցի մոլուցքի բնույթը, նա կարող է օգնել նրան: Տնօրենը ակնոցէ դնում և դառնում է Քալիգարի նման։
Տող 34.
 
== Ստեղծում ==
Ֆիլմի սցենարը ստեղծվել է Կառլ Մայերի և Հանս Յանովիցի կողմից, որպես ուժի անմեղսունակության փոխաբերություն, որը «''քնած''» ժողովրդին մղում էր սարսափելի աղետների. նկատի ուներ Գերմանիայի պարտվելը [[Համաշխարհային պատերազմ]]<nowiki/>ում։
 
Սցենարի հիմքում դրվել են նաև սցենարիստների անձնական ապրումները, նրանց կյանքի իրադարձությունները և փորձը։ Օրինակ ՝ Յանովիցը 1913 թվականին աշնանային երեկոյան Համբուրգում պատահաբար ընկնում է վատ լուսավորված զվարճանքի զբոսայգի: Տեսնելով մի գեղեցիկ աղջկա՝ նա հետևում է նրան և գալիս մի ամայի տեղ, իսկ աղջիկն անհայտանում է թփուտների մեջ:Երբ նա հասկանում է, որ արդեն կորցրել է նրան, մուգ հագուստով մի մարդ արագ հեռանում է թփերից և անմիջապես անհետաում: Հաջորդ օրը նորությունների թերթում հայտնում են, որ հենց այդ վայրում գազանաբար մի աղջիկ է սպանվել։ Այս պատմության որոշ տարրեր հետագայում օգտագործվել են սցենարներում<ref name="amr">Янина Маркулан. «Киномелодрама. Фильм ужасов». — Ленинград: Издательство «[[Искусство (издательство)|Искусство]]», 1978. — С. 130</ref>։
Տող 40.
Կառլ Մայերը սցենարի մեջ դրել է նաև դրվագներ իր կյանքի փորձից։ Նրա հոգեկան հիվանդ հայրը ինքնասպան է եղել, Կառլը որոշ ժամանակ թափառել է, աշխատել է թատրոնում, և նույնիսկ ստիպված է եղել գործ ունենալ բանակի հոգեբույժների հետ։<ref name="amr"/>.
 
Սկզբում ֆիլմի ռեժիսորը պետք է լիներ [[Ֆրից Լանգ]]<nowiki/>ը, սակայն ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ նա զբաղված էր մեկ այլ նախագծով<ref>{{Cite web |url=http://www.allrovi.com/name/fritz-lang-p98675 |title=Fritz Lang — Movie and Film Biography and Filmography — AllRovi.com<!-- Заголовок добавлен ботом --> |accessdate=2020-08-31 |archive-date=2011-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111204101535/http://www.allrovi.com/name/fritz-lang-p98675 |dead-url= }}</ref>։
 
ԱՄՆ-ում ֆիլմի ցուցադրումը խափանելու համար վարձույթով զբաղվող ընկերության մրցակիցները նույնիսկ պատերազմի վետերանների բողոքի երթեր են կազմակերպել՝ «''Չենք դիտի Ամերիկացի թշնամիների կողմից նկարահանված ֆիլմերը''» կարգախոսով<ref>Дэвид. Дж. Скал. Книга ужаса: История хоррора в кино. — СПб.: [[Амфора (издательство)|Амфора]], 2009. — С. 34-35.</ref>։
Տող 49.
Ամբողջ ֆիլմը դեկորացիա է, ոչ այլ ինչ, քան բնանկար որտեղ կենդանի տարրերը ոչնչացված են վրձնի մի հարվածով։</blockquote>
 
[[Սերգեյ Էյզենշտեյն]]ը գրել է, որ [[էքսպրեսիոնիզմ]]<nowiki/>ի բոլոր միտումները հավաքվել են «Բժիշկ Քալիգարի» ֆիլմում.
<blockquote>
Այս բոլոր տենդենցները համախ<nowiki/>մբվելհամախմբվել են հայտնի «''Բժիշկ Քալիգարի''» (1920), արվեստում առողջ մարդկային սկզբունքի ինքնաոչնչացման այս բարբարոսական տոնակատարության մեջ, առողջ կինեմատիկական սկիզբների այս զանգվածային գերեզմանում, գործողությունների լուռ պատմության այս համադրության մեջ, նկարազարդ կտավների տեսականի։</blockquote>
 
Քենեթ ՄակԳոյեն ամերիկացի կինոքննադատ.
Տող 61.
 
== Ֆիլմի վերափոխումներ ==
* «Բժիշկ Քալիգարի» (բժիշկ Քալիգարի, [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]], 1989, ռեժ. Ստեֆան Սայադյան): Հոգեբուժական կլինիկայի մասին ֆիլմ, որում կատարվում են [[հիպոթալամուս]]<nowiki/>ի փոխպատվաստման տարօրինակ փորձեր: Հոգեբուժական կլինիկան ղեկավարում է հայտնի բժիշկ Քալիգարիի թոռնուհին:
* «''Բժիշկ Ռամիրեսի առանձնասենյակը''» ( Ֆրանսիա, Գերմանիա, ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 1991 թ., ռեժիսոր ' Փիթեր Սելլարս)<ref>{{imdb title | id = 0101530| title = ''Кабинет доктора Рамиреса''}}</ref>. Սեզարի (Չեզարի) դերը խաղացել է [[Միխայիլ Բարիշնիկով]]<nowiki/>ը։ Ֆիլմի հերոսները ոչ մի բառ չեն արտասանում `գործողության ընթացքում միմյանց փոխանցելով լուսնոտների մարգարեական նոտաները:
 
== Ազդեցություններ ==