}}
'''Ազատ քաղաք Դանցիգ''' ({{lang-de|Freie Stadt Danzig}}; {{lang-pl|Wolne Miasto Gdańsk}}) եղել է կիսանկախ [[քաղաք-պետություն]] 1920-1939 թվականներին, որը [[Բալթիկ ծով]]ի նավահանգիստ Դանցիգ քաղաքը (ներկայումս [[Գդանսկ]], [[Լեհաստան]]) և մոտ 200 քաղաքատիպ ավան շրջակա տարածքում:տարածքում։ Այն հիմնադրվել է 1920 թվականի նոյեմբերի 15-ին<ref>{{cite book| title = Danzig – Biographie einer Stadt| url = https://books.google.am/?id=9ifeo6zdSMcC| date = February 2011| publisher = C.H. Beck| language = German| isbn = 978-3-406-60587-1| page = 189| last1 = Loew| first1 = Peter Oliver| authorlink1 = Peter Oliver Loew }}</ref><ref>{{cite book| title = Das Bistum Danzig in Lebensbildern| url = https://books.google.am/?id=VMvgZQrdkxcC| year = 2003| publisher = LIT Verlag| language = German| isbn = 3-8258-6284-4| page = 8| last1 = Samerski| first1 = Stefan }}</ref> համաձայն [[Վերսալի պայմանագիր|Վերսալի պայմանագրի]] 100-րդ հոդվածի (Գլուխ XI մաս III), որը կնքվել է [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո:հետո։
Դանցիգ ազատ քաղաքը ներառում էր Դանցիգ քաղաքը և մետակա գյուղերը և ավանները, որոնք մեծ մասամբ բնակեցված էին էթնիկ գերմանացիներով:գերմանացիներով։ Համաձայն պայմանագրի տարածքը մնում էր անջատված Գերմանիայից և նորանկախ [[Լեհաստանի երկրորդ հանրապետություն]]ից, սակայն անկախ պետություն չէր<ref>{{cite book| title = Public International Law| url = https://books.google.am/?id=zd5nwF7o3_8C| date = 2010-07-21| publisher = Routledge| isbn = 0-203-84847-0| page = 199| last1 = Kaczorowska| first1 = Alina }}</ref>:։ Ազատ քաղաքը մնում էր [[Ազգերի լիգա]]յի հսկողության ներքո` ադմինիստրատիվ կապեր ունենալով Լեհաստանի հետ:հետ։
Լեհաստանին լիովին իրավունք էր տրված օգտագործել երկրի ճանապարհները և նավահանգիստները սեփական շահերի համար<ref name="Versailles">{{cite web |url=http://www.yale.edu/lawweb/avalon/imt/partiii.htm |title=The Versailles Treaty June 28, 1919: Part III |accessdate=May 3, 2007 |author=[[Եյլի իրավունքի դպրոց]] |work=[[The Avalon Project]] |archive-date=February 14, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080214175104/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/imt/partiii.htm |dead-url=yes }}</ref>:։ Ազատ քաղաքի հիմնադրման նպատակն էր ծովային ելք տրամադրել Լեհաստանին:Լեհաստանին։ Չնայած քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը գերմանացիներ էին, սակայն այն ուներ նշանակալի լեհական փոքրամասնություն<ref>{{cite book| last = Chestermann| first = Simon| title = You, the People; United Nations, Transitional Administration and State building| url = https://books.google.am/?id=DatHSnAojnYC| accessdate = 2011-04-26| year = 2004| publisher = Oxford University Press| isbn = 978-0-19-926348-6| page = 20 }}</ref><ref name="ReferenceA">Zapiski historyczne: Volume 60, page 256, ''Towarzystwo Naukowe w Toruniu.'' Wydział Nauk Historycznych – 1995</ref><ref>he Danzig Dilemma; a Study in Peacemaking by Compromise John Brown Mason page 4-5</ref>
Քանի որ Լեհաստանը չուներ նավահանգիստ, հատկապես ռազմական կարիքների համար, նոր նավահանգիստը կառուցվեց [[Գդինիա]]յի մոտ 1921 թվականի սկզբին:սկզբին։
1933 թվականին քաղաքում իշանության եկան տեղի նացիստները:նացիստները։ [[Հակասեմականություն|Հակասեմականության]] ճնշման ներքո շատ հրեաներ լքեցին քաղաքը:քաղաքը։ Երբ 1939 թվականին Գերմանիան ներխուժեց Լեհաստան, նացիստները ազատ քաղաքը վերածեցին Արևմտտյան Պրուսիայի [[Ռայխսգաու]]ի:ի։ Քաղաքում ապրող լեհերին և հրեաներին նացիստները համարեցին կիսամարդ և նրանց դարձրեցին խտրականության առարկա:առարկա։ Նրանցից շատերին ուղարկեցին մահվան [[Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներ]]:։
Երբ Կարմիր բանակը մտավ քաղաք 1945 թվականի սկզբին, քաղաքի բնակչության մեծ մասը հիվանդ էր կամ սպանված:սպանված։ Պատերազմից հետո տեղի էթնիկ գերմանացի բնակչության մեծ մասը աքսորվեց կամ տեղահանվեց դեպի արևմուտք, լեհական փոքրամասնությունը վերադարձավ և բնակեցվեց գերմանացիների բնակարաններում:բնակարաններում։
==Հիմնադրում==
===Անկախության և ինքնավարության ժամանակաշրջան===
Դանցիգը ունի անկախության վաղ պատմություն:պատմություն։ Այն առաջատար դիրք ուներ [[Պրուսական միություն|Պրուսական միության]] կազմում ընդդեմ [[Տևտոնական միաբանություն|Պրուսիայի Տևտոնական միաբանության պատության]]:։ Միությունը պայմանավորվել էր Լեհաստանի թագավոր [[Կազիմիր IV]]-ի հետ, որ Լեհաստանի թագը պետք է ներդրում ունենա Պրուսիայի արևմտյան հատվածներու:հատվածներու։ Այսպիսով [[Պրուսիայի իշխանություն]]ը մնաց լեհական ազդեցության տակ:տակ։ Դանցիգը և այլ քաղաքներ ֆինանսավորում էին Լեհաստանի զինված ուժերին և ձեռք էին բերել բարձր մակարդակի ինքնավարություն:ինքնավարություն։ Դանցիգը օգտագործում էր ''Լեհական թագավորական քաղաք Դանցիգ'' տիտղոսը:տիտղոսը։
1569 թվականին երբ Պրուսայի իշխանությունները համաձայնեցին մտնել [[Ռեչ Պոսպոլիտա]]յի կազմի մեջ, քաղաքը պահպանեց իր կարգավիճակը:կարգավիճակը։ Դանցիգը որպես խորը ջրային նավահանգիստ [[Վիստուլա գետ]]ի և Բալթիկ ծովի խառնարանում դարձավ Եվրոպայի ամենահարուստ քաղաքներից մեկը 16-րդ և 17-րդ դարերում, քանի որ հացահատիկը Լեհաստանից և Ուկրաինայից Վիստուլայով տեղափոխվում էր Դանցիգ, որտեղից` Արևմտյան Եվրոպա<ref name="Macmillan, Margaret page 211">Macmillan, Margaret ''Paris 1919'', New York: Random House page 211</ref>:։ Քանի որ հացահատիկի հիմնական սպառողը Հոլանդիան էր, որոնք քաղաքում կառուցում էին հոլանդական տիպի տներ, այն ստացավ հոլանդական ոճ<ref name="Macmillan, Margaret page 211"/>:։ Դանցիգը սկսեց հայտնի դառնալ որպես «Արևելքի Ամստերդամ»<ref name="Macmillan, Margaret page 211"/>:։
Չնայած Դանցիգը դարձավ [[Պրուսիայի թագավորություն|Պրուսիայի թագավորության]] մաս [[Լեհաստանի երկրորդ բաժանում]]ից հետո 1793 թվականին, Պրուսիան նվաճվեց [[Նապոելոն Բոնապարտ]]ի կողմից 1806 թվականին և 1807 թվականին Նապոլեոնը հռչակեց Դանցիգը կիսանկախ խամաճիկ պետություն [[Առաջին ֆրանսիական կայսրություն|Ֆրանսիական կայսրության]] կազմում, հայտնի որպես [[Ազատ քաղաք Դանցիգ (Նապոլեոնական)|Ազատ քաղաք Դանցիգ]]:։ Այն տևեց տասը տարի, մինչև այն վերանվաճվեց Պրուսիայի թագավորության կողմից 1814 թվականին [[Լայպցիգի ճակատամարտ]]ում Նապոլեոնի կրած պարտությունից հետո:հետո։ Քաղաքը մնաց Պրուսիայի կազմում մինչև 1920 թվականը` դառնալով Գերմանական կայսրության մաս 1871 թվականին:թվականին։
== Ծանոթագրություններ ==
|