«Մորիսկների արտաքսում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
Rescuing 2 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Տող 3.
[[Պատկեր:Moriscos Port d'Orán. Vicente Mestre.jpg|thumb|250px|«Մորիսկների ափ դուրս գալը [[Օռան]]ի նավահանգստում», նկարիչ՝ Վինսենտ Մեստրե (1613 թվական)]]
'''Մորիսկների արտաքսում''', ({{lang-es|Expulsión de los moriscos}}, նաև՝ '''Մավրերի արտաքսում'''), [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզուց]], մասնավորապես՝ [[Իսպանիա|իսպանական տարածքներից]] մուսուլմանների մասսայական [[տեղահանություն]] և արտաքսում, որն իրականացվել է [[Ֆիլիպ III (Իսպանիայի թագավոր)|Ֆիլիպ III]] թագավորի հրամանով 1609 թվականի ապրիլի 9-ից մինչև 1614 թվականը: Տեղահանության թիրախն էին հանդիսանում իսլամադավան [[մորիսկներ]]ը, որոնք պաշտոնապես քրիստոնեություն էին ընդունել դեռևս 16-րդ դարի սկզբին: Արտաքսման գործողությունը այդ ժամանակի մասշտաբներով կազմակերպված էր մանրամասն կերպով: Նույնիսկ ժամանակի գրանցամատյաններում պահպանվել են հստակ տեղեկություններ: 319 հազար գրանցված մորիսկներից արտաքսման են ենթարկվել շուրջ 275 հազարը (այլ տվյալներով՝ 300 հազար<ref>[https://history.wikireading.ru/273948 Кофман Андрей Федорович. Рыцари Нового Света. Силы конкистадоров.{{ref-ru}}]</ref>, իսկ արդեն մինչև 1650 թվականը Իսպանիայից հեռացել է մինչև 440 հազար մարդ<ref>{{книга | автор = Массимо Ливи Баччи | часть = 5. СИСТЕМЫ. Миграция | заглавие = Демографическая история Европы: [пер. с итал.]
Становление Европы | оригинал = | ссылка = https://books.google.am/books?id=B-WhkgAACAAJ&dq=%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%BE+%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%87%D1%87%D0%B8&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwiDm8TisOHYAhXFDCwKHd-5BeoQ6AEIKjAA | издание = | ответственный = | место = | издательство = Alexandria, 2010 | год = 2010 | том = | страницы = | страниц = 298 | isbn = 590344511X, 9785903445110 }}{{ref-ru}}</ref>) կամ երկրի բնակչության 4 %-ը<ref>[{{Cite web |url=https://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/351-06.htm |title=The decline of Spain, J.P.SOMMERVILLE.{{ref-en}} |accessdate=2018-09-05 |archive-date=2017-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170429154949/http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/351-06.htm |dead-url=yes }} The decline of Spain, J.P.SOMMERVILLE.{{ref-en}}]</ref>:
== Պատճառներ ==
Տող 11.
Համաձայն տեղահանության գործընթացի համար սահմանված կանոնակարգի՝ մորիսկներին թույլատրվում էր իրենց հետ տանել միայն շարժական ունեցվածքը: Նրանց պատկանող անշարժ գույքը բռնագրավվում էր իրենց ֆեոդալի կողմից: Նավերում մորիսկներից տեղափոխության համար վճար էին վերցնում:
Այն բնակավայրերում, որոնց բնակչության մեծամասնությունը մորիսկներ էին, ըստ ցանկության, 6-ից 100 ընտանիք կարող էր մնալ, որպեսզի պահպաներ ենթակառուցվածքները: Առաջարկվում էր մինչև 4 տարեկան երեխաներին դաստիարակության նպատակով հանձնել քրիստոնյաներին: Գործնականում այդ առաջարկի ընդունման որևէ դեպք տեղի չունեցավ: Ավելի ուշ թույլատրվեց Իսպանիայում մնալ մինչև 16 տարեկան բոլոր մորիսկներին: Ընդհանուր առմամբ, նրանցից 44 հազարը որոշակի ձևերով կարողացավ խուսափել արտաքսումից (հիմնականում [[Կաստիլիա]]յում)<ref>
== Տարանցում և նպատակակետ ==
Տող 19.
== Արդյունքներ և հետևանքներ ==
Համաձայն 1619 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ տեղափոխության է ենթարկվել 272 հազար մարդ (ընդհանուր թվի 85 %-ը), ինչը կազմել է Իսպանիայի բնակչության 4 %-ը: Այնուամենայնիվ, իրականում արտաքսվածների թվաքանակը հինգ անգամ փոքր է եղել, քան 1598-1602 թվականներին տարածված ժանտախտի համաճարակից մահացածների թվաքանակը: Այդ իսկ պատճառով հաշվառողներն ու պաշտոնյաները այն եզրակացությանն էին եկել, որ տեղահանությունը երկրի մասշտաբով որևէ վնաս չի հասցնի: Մորիսկներով խիտ բնակեցված մի շարք վայրերում նրանց արտաքսումն ամեն դեպքում նվազեցրեց քրիստոնյա հողատերերի եկամուտները: Այդպեսի վայրերից էին հանդիսանում [[Վալենսիա]]ն, [[Սարագոսա]]ն, [[Տառագոնա]]ն և այլն<ref>[http://historiana.eu/sources/show/moorish-population Historiana.{{ref-en}}]</ref><ref>[http://oficery.ru/all-articles/item/24943-%D0%B8%D0%B7%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%B2-%D0%B8%D0%B7-%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8 Изгнание мавров из Испании]{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }} // oficery.ru{{ref-ru}}</ref>:
Մորիսկների արտաքսման հետևանքով Գրանադայի բազմաթիվ շրջաններ երկար ժամանակով զրկվեցին բնակչությունից:
| |||