«Նելսոն Ստեփանյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Նելսոն Գևորգի Ստեփանյան'''՝ ({{ԱԾ}}), [[հայ]] [[օդաչու]]: Խորհրդային Միության [[ԽՍՀՄ կրկնակի հերոսներ|կրկնակի հերոս]]: Կատարել է 239 մարտական թռիչք, անձամբ և խմբի կազմում խորտակել է թշնամականհակառակորդի 53 նավ (անձամբ՝ 13), ոչնչացրել է 80 տանկ, 600 ավտոմեքենա, 27 ինքնաթիռ (2 Ju-88 ռմբակոծիչ օդային մարտում, 25 տարբեր տեսակի ինքնաթիռներ իրենց օդանավակայաններում), 105 թշնամականհակառակորդի հրանոթ, 130 գնդացրային կետ, 5000 զինվոր։

Ծնվել է 1913 թվական մարտի 28-ին, [[Ելիզավետպոլի նահանգինահանգ]]ի [[Շուշի]] քաղաքում։ Ծնողների հետ տեղափոխվել է [[Երևան]], որտեղ սովորել է [[Նելսոն Ստեփանյանի անվան թիվ 71 դպրոց|Գորկու անվան դպրոցում։դպրոց]]ում։ Հինգերորդ դասարանից սկսած հետաքրքրվել է ավիացիայով և ավիամոդելավորմամբ։ Հաղթել է Մոսկվայում, Կիևում, Թբիլիսիում և Բաքվում անցկացվող [[Ավիամոդելիզմ|ավիամոդելավորման մրցույթներում։մրցույթ]]ներում։

1932 թվականին ավարտել է Ս.Սերգո Օրջոնիկիձեի անվան [[Բաքու|Բաքվի]] ռազմական ուսումնարանը։ 1935 թվականին ավարտել է Բատայսկի քաղավիացիայի օդաչուական դպրոցը, որտեղ էլ աշխատել է մինչև 1938 թվականը որպես հրահանգավորող օդաչու։ 1938-1941 թվականներին ծառայությունը շարունակել է Միներալնիե վոդի քաղաքում։

== ՀայրենականԱրևելյան Մեծռազմաճակատի Պատերազմի(1941-1945) տարիներին ==

[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի [[Հայրենական պատերազմիմեծ պատերազմ|Արևելյան ռազմաճակատ]]ի ([[1941]]-[[1945]]) երկրորդ օրը զորակոչվել է ռազմաճակատ՝[[Սևծովյան նավատորմ|ԽՍՀՄ Սևծովյան նավատորմինավատորմ]]ի գրոհային ավիացիա։ 46-րդ գրոհային էսկադրիլիայի կազմում սովորել է «Ил-2» գրոհիչի հետ աշխատանքը և մասնակցել է [[Պոլտավայի ճակատամարտ|Պոլտավայի]], Զապորոժիեյի, Օդեսայի մատույցներում տեղի ունեցող պաշտպանական մարտերին։ 20-րդ թռիչքի ժամանակ Ստեփանյանը վիրավորվել է զենիթային արկի բեկորից։

1941 թվականի օգոստոսից, Բալթյան նավատորմի ՌԾՈՒ-ի 57-րդ գրոհային ավիագնդի կազմում, [[Լենինգրադի շրջափակում|պաշտպանել է Լենինգրադը։Լենինգրադ]]ը։ Կազդուրվելուց և շարք վերադառնալուց մեկ ամիս անց Ստեփանյանը նշանակվում է օղակի հրամանատար։ [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդիխորհուրդ|ԽՍՀՄ նախագահությանԳերագույն խորհրդ]]ի նախագահության՝ [[1942]] թվականի [[հոկտեմբերի 23]]-ի որոշմամբ արժանացել է [[Խորհրդային Միության հերոսիհերոս]]ի կոչման, իսկ նույն տարվա նոյեմբերին կապիտան Ստեփանյանը նշանակվում է 57-րդ գրոհային գնդի էսկադրիլիայի հրամանատար։ Լենինգրադի մատույցներում նա իրականացրել է մոտ 60 մարտական թռիչք, իր օղակի հետ միասին ոչնչացրել և շարքից հանել է 8 տանկ, մոտ 90 ավտոմեքենա, ավելի քան 60 զենիթային հրանոթ և գնդացիր։

1944 թվականի ապրիլին Ստեփանյանը նշանակվում է 47-րդ գրոհային ավիագնդի (հետագայում "«Թեոդոսիական"») գրոհային ավիագնդի հրամանատար։ Այդ ավիագունդը մարտեր էր մղում Ղրիմի և Կուբանի երկնքում։օդային շրջանում։ Նրա հրամանատարությամբ գունդը մասնակցել է Թեոդոսիայի, [[Սևաստոպոլի պաշտպանություն (1941-1942)|Սևաստոպոլի]], Սուդակի մոտ մղվող մարտերին։ 1944 թվականի ապրիլի 16-ին Ստեփանյանը, որ մարտի էր տարել 12 «Ил-2» ինքնաթիռներից կազմված խումբը, անձամբ խորտակում է 3 դեսանտային բարժա։ Մայիսի 22-ին մասնակցում է թշնամականհակառակորդի շարասյան կործանմանը։ Այդ մարտում Ստեփանյանի ինքնաթիռը լուրջ վնասվածքներ է ստանում։

[[Ղրիմի օպերացիայիօպերացիա (1944)|Ղրիմի օպերացիա]]յի ընթացքում Նելսոն Ստեփանյանը ոչնչացրել է 8 տրանսպորտային նավ, 12 արագընթաց դեսանտային բարժա, 9 պահակային կատեր, ավելի քան 3000 թշնամականհակառակորդի զինվոր և սպա։

Ղրիմի ազատագրումից հետո, 1944 թվականի մայիսին, Ստեփանյանն իր 47-րդ գրոհային ավիագնդի հետ վերադառնում է Բալթյան ռազմաճակատ, մասնակցում է Ֆիննական ծոցի մարտերին։ 1944 թվականի օգոստոսի 20-ին երկրորդ անգամ ներկայացվում է հերոսի կոչման՝ Մերձբալթիկայի օդային մարտերում «ցուցաբերած խիզախության համար։համար»։

1944 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Ստեփանյանը ուղևորվում է Լիեպայայի նավահանգստի ռմբակոծմանը։ Գրոհային խումբը հարձակման է ենթարկվում 30 գերմանական կործանիչների կողմից։ Ստեփանյանն անցնում է հակահարձակման, սակայն նրա ինքնաթիռը խփվում է և նա վնասված ինքնաթիռն ուղղում է դեպի թշնամականհակառակորդի նավը։

ՆրաՆելոսն Ստեփանյանի հիշատակին 4 արձան է կանգնեցվել՝ Երևանում, Ստեփանակերտում, Լիեպայայում և հերոսի ծննդավայր Շուշիում, որը ցավոքհետագայում ավերվել է ազերիներիադրբեջանական կողմից։ Լիեպայայի արձանը 1990 ականների տեղափոխվել է Կալինինգրադ։

1954 թվականից [[Նելսոն Ստեփանյանի անվան թիվ 71 դպրոց|Երևանի թիվ 71 դպրոցը]] կրում է ԽՍՀՄ կրկնակի հերոսինրա անունը։