«Ուկրաինա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության անդամ երկրներ ՀոթՔաթ գործիքով |
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Տող 36.
|Տարացք=603.700 կմ}}'''Ուկրաինա''' ({{lang-uk|Україна}}, {{lang|uk-Latn|''Ուկրաինա''}}, {{IPA|[ukrɑˈjinɑ]}}), պետություն Արևելյան [[Եվրոպա]]յում։ Ուկրաինան հյուսիսից և հյուսիս-արևելքից սահմանակից է [[Ռուսաստան]]ին, հյուսիս արևմուտքից՝ [[Բելառուս]]ին, արևմուտքից՝ [[Լեհաստան]]ին, [[Սլովակիա]]յին և [[Հունգարիա]]յին, հարավ արևմուտքից՝ [[Մոլդովա]]յին, հարավից և հարավ-արևելքից համապատասխանաբար [[Սև ծով]]ին և [[Ազովի ծով]]ին։
Այն 603,628 կմ² ցուցանիշով Եվրոպային հարակից երկրների մեջ Ռուսաստանի Դաշնությունից հետո երկրորդն է իր տարածքով
<ref>[https://books.google.am/books?id=owsHh0v-QT4C&pg=PA345&dq=second+largest+European+country+after+%22Russian+federation%22&hl=nl&sa=X&ei=CXJKT4KvCOis0QW9oJWmDg&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=second%20largest%20European%20country%20after%20%22Russian%20federation%22&f=false Global Clinical Trials] by [[Richard Chin]], [[Elsevier]], 2011, ISBN 0123815371 (page 345)</ref><ref>[https://books.google.am/books?id=JXPK9Qp8Yu8C&pg=PT88&dq=Ukraine+second+largest+country+Europe+after+Russia&hl=nl&sa=X&ei=u3NKT6LYNeWe0QWDkoGlDg&ved=0CG8Q6AEwCQ#v=onepage&q=Ukraine%20second%20largest%20country%20Europe%20after%20Russia&f=false Future of Google Earth] by [[Chandler Evans]], [[BookSurge Publishing]], 2008, ISBN 1419689037 (page 174)</ref><ref name="UKRCONSUL">{{cite web|title=Basic facts about Ukraine|url=http://www.ukrconsul.org/BASIC_FACTS.htm|publisher=Ukrainian consul in NY|accessdate=նոյեմբերի 10, 2010|archive-date=2010-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20101130222543/http://ukrconsul.org/BASIC_FACTS.htm|dead-url=yes}}</ref>:
Համաձայն տարածված և հիմնավոր տեսության՝ [[Կիևյան Ռուսիա]]յի պետությունը հիմնադրվել է [[Վարանգյաններ]]ի կողմից 9-րդ դարում որպես պատմականորեն հաստատագրված առաջին [[արևելյան սլավոն]]ական պետությունը։ Այն ասպարեզ եկավ [[Միջին դարեր]]ում որպես հզոր պետություն, սակայն 12-րդ դարում փլուզվեց։ 14-րդ դարի կեսերին Ուկրաինական տարածքները երեք արտաքին ուժերի տիրապետության տակ էին՝ [[Ոսկե Հորդա]], [[Լիտվական Մեծ Դքսություն]] և [[Լեհաստանի թագավորություն]]<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/214508/History |title=Ukraine :: History – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |accessdate=հոկտեմբերի 31, 2011}}</ref>: [[Հյուսիսային Մեծ Պատերազմ]]ից հետո (1700-1721 թվականներ), Ուկրաինան բաժանվեց մի քանի ռեգիոնալ ուժերի միջև։ 19-րդ դարում Ուկրաինայի գերակշռող մասը ինտեգրվել էր [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] մեջ, մնացած հատվածը [[Ավստրո-Հունգարիա]]յի վերահսկողության տակ էր։
Տող 43.
1922 թվականի դեկտեմբերի 30-ին Ուկրաինական անկախության պատերազմից կազմավորվում է [[Ուկրաինայի Խորհրդային Հանրապետություն]]ը և դառնում [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միության]] հիմնադիր հանրապետություններից մեկը։ Ուկրաինայի Խորհրդային Հանրապետության տարածքն ընդարձակվել էր արևմուտքից անմիջապես [[II Համաշխարհային պատերազմ]]ից առաջ և հետո։ 1954 թվականին Ուկրաինան ընդարձակվեց դեպի հարավ [[Ղրիմ]]ի փոխանցումով։ 1945 թվականին Ուկրաինայի ԽՍՀ-ն դարձավ [[Միավորված ազգերի կազմակերպություն|Միավորված ազգերի կազմակերպության]] հիմնադիր անդամներից մեկը<ref name="un ukssr">{{cite web|url=http://www.un.org/depts/dhl/unms/ukraine.shtml|title=Activities of the Member States – Ukraine|accessdate=հունվարի 17, 2011|work=United Nations}}</ref>:
Ուկրաինան կրկին անկախացավ 1991 թվականին, երբ Խորհրդային Միությունը փլուզվեց։ Այդ փլուզումով սկսվեց անցումը [[շուկայական տնտեսություն|շուկայական տնտեսության]], որի ընթացքում Ուկրաինան շուրջ 8 տարի շարունակ հետընթաց ունեցավ<ref name="Macroindicators NBU">{{cite web|url=http://www.bank.gov.ua/ENGL/Macro/index.htm|title=Macroeconomic Indicators|accessdate=դեկտեմբերի 16, 2007|work=[[National Bank of Ukraine]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071021232506/http://bank.gov.ua/Engl/Macro/index.htm|archivedate=2007-10-21|dead-url=no}}</ref>: Այնուհետև հաջորդեց տնտեսական բարձրակարգ վերելքի ժամանակաշրջանը։ 2008-2009 թվականներին Ուկրաինան ընկղմվեց ճգնաժամի մեջ։ ՀՆԱ-ն 2008 թվականի գարնանից մինչև 2009 թվականի գարունը նվազեց 20 %-ով, այնուհետ կարգավորվեց<ref>Inozmi, "Ukraine – macroeconomic economic situation – June 2009" [http://unian.net/eng/news/news-325554.html online]</ref>: Երկիրը ինչպես նախկինում կարևոր դեր է խաղում հացահատիկի համաշխարհային շուկայում և 2011 թվականի տվյալներով՝ հացահատիկի արտահանման ծավալով աշխարհում երրորդն է<ref>{{cite web |url=http://www.blackseagrain.net/photo/ukraine-becomes-worlds-third-biggest-grain-exporter-in-2011-minister |title=Ukraine becomes world's third biggest grain exporter in 2011 – minister |publisher=Blackseagrain.net |date= |accessdate=2012 թ․ օգոստոսի 25–ին |archive-date=2013-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121175930/http://www.blackseagrain.net/photo/ukraine-becomes-worlds-third-biggest-grain-exporter-in-2011-minister |dead-url=yes }}</ref>:
Ուկրաինան [[ունիտար պետություն]] է, բաղկացած 24 [[մարզ]]երից, մեկ [[ինքնավար հանրապետություն]]ից (Ղրիմ) և հատուկ կարգավիճակ ունեցող երկու քաղաքներից. [[Կիև]]՝ մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք և [[Սևաստոպոլ]]ը, որտեղ վարձակալության պայմանագրով տեղակայված է Ռուսաստանի [[Սևծովյան նավատորմ]]ը։ Ուկրաինան [[կիսանախագահական համակարգ]]ով պետություն է առանձին [[օրենսդրական]], [[գործադիր]] և [[դատական]] ճյուղերով։ Խորհրդային միության փլուզումից ի վեր Ուկրաինան շարունակում է պահպանել իր դիրքերը որպես Եվրոպայում, Ռուսաստանից հետո, երկրորդ խոշոր [[սպառազինություն]] ունեցող պետություն։ Երկրում բնակվում են շուրջ 46 միլիոն մարդ, որի 77.8 %-ն ուկրաինացիներ են, ապրում են նաև [[ռուսներ]] (17 %), [[բելառուսներ]] և [[ռումինացիներ]]. [[Պաշտոնական լեզու]]ն [[ուկրաիներեն]]ն է։ Ռուսերենը նույնպես շատ տարածված է։ Երկրում գերակայող կրոնը [[Արևելյան Ուղղափառ քրիստոնեություն]]ն է, որը նշանակալից ազդեցություն է գործել [[Ուկրաինական ճարտարապետություն|Ուկրաինական ճարտարապետության]], [[գրականություն|գրականության]] և [[երաժշտություն|երաժշտության]] վրա։
Տող 605.
* {{Wikiatlas|Ukraine|Ուկրաինա}}
* [http://encyclopediaofukraine.com Ուկրաինան Հանրագիտարանում]
* [http://kievao.com.ua Կիևի Հայ Համայնք] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130171804/http://kievao.com.ua/ |date=2020-11-30 }}
* [http://khano.com.ua Խարկովի Հայ Համայնք]
* [http://arm-odessa.ucoz.ru Օդեսայի Հայ Համայնք]
| |||