«Հուլիսի 14-ի հեղափոխություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Հուլիսի 14-ի հեղափոխությունը''', որը նաև հայտնի է որպես '''1958 թվականի իրաքյան պետական հեղաշրջում''',...»:
 
չ մանր-մունր փոփոխություններ, փոխարինվեց: ։ → ։ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Հուլիսի 14-ի հեղափոխությունը''', որը նաև հայտնի է որպես '''1958 թվականի իրաքյան պետական հեղաշրջում''', տեղի է ունեցել 1958 թվականի հուլիսի 14-ին [[Իրաք|Իրաքում]]ում և հանգեցրել է [[Իրաքում Հաշիմյան միապետություն|Իրաքում Հաշիմյան միապետության]] տապալմանը, որը 1921 թվականին [[Մեծ Բրիտանիա|Բրիտանիայի]] հովանու ներքո ստեղծել էր [[Ֆեյսալ I|Ֆեյսալ I թագավորը]]: [[Ֆեյսալ II|Ֆեյսալ II թագավորը]], [[Աբդ ալ-Իլա|արքայազն Աբդ ալ-Իլան]] և վարչապետ [[Նուրի ալ-Սաիդ|Նուրի ալ-Սաիդը]]ը սպանվել են ապստամբության ժամանակ:
 
Իրաքի հաշիմիտների դինաստիայի տապալման հետևանքով պետական հեղաշրջումը հաստատել Է Իրաքի Հանրապետությունը։ Հեղաշրջումը վերջ դրեց Իրաքի և [[Հորդանան|Հորդանանի]]ի միջև [[Հաշիմյան Արաբական ֆեդերացիա|Հաշիմյան Արաբական ֆեդերացիային]]յին, որը ստեղծվել էր ընդամենը 6 ամիս առաջ։ [[Աբդ ալ Քարիմ Քասիմ|Աբդ ալ Քարիմ Քասիմը]]ը իշխանության ղեկին էր մինչև 1963 թվականը, երբ տապալվեց և սպանվեց [[Ռամադանի հեղափոխություն|Ռամադանի հեղափոխության]] ժամանակ։
 
== Հեղաշրջումից առաջ գոյություն ունեցող դժգոհությունները ==
 
=== Շրջանային անկարգություններ ===
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի]]ի ժամանակ Իրաքում աճում էր արաբ ազգայնականների թիվը։ Դրանք ուղղված էին, մասնավորապես, Իրաքում [[Բրիտանական կայսրություն|Բրիտանական կայսերական ազդեցության]] վերացմանը։<ref name="Hunt 2005 72">{{Harvnb|Hunt|2005|p=72}}.</ref> Այդ զգացումն աճել է Իրաքում քաղաքականացված կրթական համակարգից և ավելի հաստատակամ ու կրթված միջին դասից։<ref name = "Eppel 1998 233">{{Harvnb|Eppel|1998|p=233}}.</ref> Դպրոցները ծառայում էին որպես պանարաբական ազգայնական ինքնության ինտերնալիզացիայի գործիք, քանի որ 1920-1930-ական թվականներին իրաքյան կրթության համակարգի ղեկավարներն ու մշակողներն էին պանարաբական ազգայնականները, որոնք զգալի ներդրում ունեցան Իրաքում, ինչպես նաև արաբական մյուս երկրներում այդ գաղափարախոսության տարածման գործում: Իրաքում կրթության համակարգի երկու ղեկավարները ՝ [[Սամի Շաուկաթ|Սամի Շաուկաթը]]ը և [[Ֆադիլ Ալ Ջամալ|Ֆադիլ Ալ Ջամալը]]ը, վարձեցին ուսուցիչներ, որոնք [[Պաղեստին|Պաղեստինի]]ի և [[Սիրիա|Սիրիայի]]յի քաղաքական փախստականներ էին: Այդ ներգաղթյալները փախել էին Իրաք հակաբրիտանական և հակաֆրանսիական բողոքներում իրենց դերի պատճառով և հետագայում արաբական ազգայնական գիտակցություն դաստիարակել իրենց իրաքցի ուսանողներին։<ref name = "Eppel 1998 233"/> Արաբական ինքնության աճող ընդհանուր իրազեկությունը և զարգացվածությունը հանգեցրել է հակաիմպերիալիստական տրամադրության։
 
Նույն կերպ պանարաբական տրամադրություններն աճեցին ողջ արաբական աշխարհում և աջակցեցին [[Եգիպտոս|Եգիպտոսի]]ի նախագահ [[Գամալ Աբդել Նասեր|Գամել Աբդել Նասերին]] ՝ ծագող քաղաքական գործչին և իմպերիալիզմի հաստատակամ հակառակորդին։ Հաշիմյան Իրաքը նույնպես բախվեց և դիմակայեց այդ տրամադրություններին։ Նուրի ալ-Սաիդը ՝ Իրաքի վարչապետը, 1930-ականներին, 1940-ականներին և 1950-ականներին, շահագրգռված էր [[Արաբական պետությունների ֆեդերացիա|Արաբական պետությունների ֆեդերացիայի]]յի [[Բարեբեր մահիկ|Բարեբեր մահիկի]]ի գաղափարի իրականացմանը։ Ալ-Սաիդը Իրաքն [[Արաբական պետությունների լիգա|Արաբական պետությունների Լիգա]] է մտցրել 1944 թվականին ՝ այն դիտարկելով որպես արաբական պետությունների միավորման ֆորում, ճանապարհ բացելով հնարավոր ապագա ֆեդերացիայի համար:<ref name = "Tripp 2007 115">{{Harvnb|Tripp|2007|p=115}}.</ref> Լիգայի կանոնադրությունը ամրացնում էր ինքնավարության սկզբունքը յուրաքանչյուր արաբական պետության համար և միայն հռետորական էր անդրադառնում [[պանարաբիզմ|պանարաբիզմին]]։ին։
 
=== Տնտեսական դրությունը ===
Իրաքի տնտեսությունը անկում է ապրել, այնուհետև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ճգնաժամի մեջ էր գտնվում. գնաճը անվերահսկելի էր, իսկ կենսամակարդակը նվազել էր:<ref name = "Hunt 2005 73">{{Harvnb|Hunt|2005|p=73}}.</ref> Ալ-Սաիդը և արաբական ազգայնական Աբդ ալ-Իլահը մշտապես պայքարի մեջ են եղել միմյանց նկատմամբ ՝ չկարողանալով համաձայնության գալ համաձայնեցված տնտեսական քաղաքականության, ենթակառուցվածքի բարելավման կամ ներքին այլ բարեփոխումների շուրջ:<ref name = "Hunt 2005 73"/>
 
1950 թվականին Ալ-Սաիդը իրաքյան նավթային ընկերությանը համոզեց ավելացնել Իրաքի կառավարությանը վճարվող հարկները։ Ալ-Սաիդը ակնկալում էր Իրաքի Հաշիմյան Թագավորության աճող նավթային եկամուտներով ֆինանսավորել և խթանել երկիրը զարգացնելու համար:<ref name = "Tripp 2007 124">{{Harvnb|Tripp|2007|p=124}}.</ref> Նա որոշել է, որ Իրաքի նավթի եկամուտների 70 տոկոսը պետք է հատկացվի զարգացման խորհրդի կողմից ենթակառուցվածքների զարգացմանը, ինչը անում էին «երեք օտարերկրյա խորհրդականները»: Այս օտարերկրյա ներկայությունը առաջացրել է Ալ Սաիդի քաղաքականության համընդհանուր դժգոհությունը։<ref name = "Tripp 2007 125">{{Harvnb|Tripp|2007|p=125}}.</ref> Չնայած նավթի և երկրի զարգացման նկատմամբ հակաարևմտյան տրամադրություններին, ալ Սաիդը վարձել է [[լորդ Սոլթեր|լորդ Սոլթերին]]ին ՝ բրիտանացի տնտեսագետին Իրաքի զարգացման հեռանկարները ուսումնասիրելու համար, քանի որ ալ Սաիդի նավթային եկամուտների վերաբաշխումը անարդյունավետ էր թվում։<ref name = "Tripp 2007 134">{{Harvnb|Tripp|2007|p=134}}.</ref> Լորդ Սոլթերը շարունակում է առաջարկներ ներկայացնել<ref>Salter, A., and S.&nbsp;W. Payton. The development of Iraq; a plan of action by Lord Salter, assisted by S.W. Payton. 1955. London: Caxton, for the Iraq Development Board</ref> այն մասին, թե ինչպես իրականացնել զարգացման ծրագրեր, չնայած իրաքցիների զանգվածային հակակրանքին նրա ներկայությանը:
 
=== Քաղաքական դժգոհություններ ===
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ անգլիացիները կրկին գրավեցին Իրաքը, և 1947 թվականին, 1948 թվականի հունվարի 15-ին [[Անգլո-իրաքյան պայմանագիր|անգլո-իրաքյան պայմանագրի]] միջոցով (նաև հայտնի է որպես Պորտսմուտի պայմանագիր) [[Սալիհ Ջաբր|Սալիհ Ջաբրը]]ը բանակցություններ սկսեց վարել Իրաքից բրիտանական զորքերի դուրսբերման շուրջ։ Այս համաձայնագիրը ներառում էր բրիտ-իրաքյան համատեղ պաշտպանության խորհուրդը իրաքյան ռազմական պլանավորմանը հետևելու համար, չնայած բրիտանացիները շարունակում էին վերահսկել Իրաքի արտաքին գործերը:<ref name = "Eppel 2004 74">{{Harvnb|Eppel|2004|p=74}}.</ref> Իրաքն առաջվա պես կապված էր Մեծ Բրիտանիայի հետ ռազմական մատակարարումների և ուսուցման ոլորտում։ Այդ պայմանագիրը պետք է տևեր մինչև 1973 թվականը ՝ 25-ամյա ժամանակաշրջան, որը արաբ ազգայնականները Իրաքի Հաշիմյան Թագավորությունում չէին կարող ընդունել:<ref name = "Tripp 2007 117">{{Harvnb|Tripp|2007|p=117}}.</ref> Որպես 1948 թվականի անգլո-իրաքյան պայմանագրի նկատմամբ ուժեղ արձագանք արաբ ազգայնականները մեկ տարի անց գլխավորել են [[Վաթբայի ապստամբություն|Վաթբայի ապստամբությունը]]ը, ի նշան բողոքի Իրաքում բրիտանական ներկայության դեմ։ Ալ Սաիդը հրաժարվել է Պորտսմուտի պայմանագրից, որպեսզի հանգստացնի Իրաքի և արաբ ազգայնականների խռովարարներին:<ref name = "Tripp 2007 134"/>
 
1955 թվականին Իրաքը [[Իրան|Իրանի]]ի, [[Պակիստան|Պակիստանի]]ի և [[Թուրքիա|Թուրքիայի]]յի հետ կնքեց Բաղդադի պակտը։ Պակտը չորս երկրների միջև պաշտպանական համաձայնագիր էր և Մեծ Բրիտանիայի ու Միացյալ Նահանգների կողմից հաստատվել է որպես սառը պատերազմի հակամոմունիստական ռազմավարություն, սակայն խիստ վրդովեցնող էր իրաքցիների համար: Եգիպտոսը Բաղդադի պակտը դիտարկել է որպես սադրանք և մարտահրավեր իր տարածաշրջանային գերիշխանությանը։ 1956 թվականին, երբ Եգիպտոսը ազգայնացրեց [[Սուեզի ջրանցք|Սուեզի ջրանցքը]]ը, իրաքա-եգիպտական հարաբերություններն էլ ավելի սրվեցին։ Երբ անգլիացիները, [[Ֆրանսիացիներ|ֆրանսիացիներըֆրանսիացիներ]]ը և [[Իսրայելցիներ|իսրայելցիներըիսրայելցիներ]]ը ներխուժեցին Եգիպտոս, Իրաքը, որպես բրիտանական դաշնակից, պետք է աջակցեր ներխուժմանը: Այն փաստը, որ կայսերական կապերը Իրաքին ներքաշեցին արաբական հողերի վրա այս ներխուժման աջակցության համար, լայն դժգոհություն առաջացրեց Իրաքի բնակչության շրջանում, որը մեծամասամբ համակրում էր Եգիպտոսին և արձագանքում էր պանարաբական գաղափարախոսությանը: Նրանք կարծում էին, որ ներխուժումը Եգիպտոս տարածաշրջանում արևմտյան ագրեսիայի և գերիշխանության ևս մեկ նշան է։
 
Նույն կերպ, երբ Եգիպտոսն ու Սիրիան 1958 թվականին միավորվեցին [[Միավորված Արաբական Հանրապետություն|Միավորված Արաբական Հանրապետության]] մեջ (ՄԱՀ) ՝ պանարաբիզմի դրոշի ներքո, իրաքցի քաղաքական գործիչները հայտնվեցին խոցելի վիճակում։ Իրաքի ղեկավարները շահագրգռված չեն եղել Եգիպտոսի հետ միավորվելու հարցում և դրա փոխարեն 1958 թվականի մայիսին առաջարկել ու վավերացրել են իրենց պանարաբական միությունը [[Հաշիմյան Հորդանան|Հաշիմյան Հորդանանի]]ի հետ: Մեծ Բրիտանիան և ԱՄՆ-ը բացահայտորեն աջակցում էին այդ միությանը, սակայն շատ իրաքցիներ կասկածանքով էին վերաբերվում նրա նպատակին և Հաշիմիտների Արաբական ֆեդերացիան դիտարկում էին որպես «իրենց արևմտյան սյուզերենի (ինքնավարության) ևս մեկ գործիք»:
 
=== Անմիջապես նախորդող իրադարձությունները ===
Տող 28.
Իրաքի Հաշիմյան Թագավորությունում ավելի ու ավելի շատ կրթված էլիտաներ են հարել Նասերի պանարաբական շարժման գաղափարներին։ «Կավմիայի» (նացիոնալիզմի) գաղափարներին շատ գործիրներ են հարել, հատկապես իրաքյան բանակի սպայական դասարաններում: Ալ Սաիդի քաղաքականությունը անաֆեմայի է հանձնվել Իրաքի զինված ուժերի որոշ անձանց կողմից, ովքեր սկսել են ձևավորվել ընդդիմադիր խմբեր Եգիպտական ազատ սպաների շարժման օրինակով, որը տապալեց եգիպտական միապետությունը 1952 թվականին:
 
Չնայած Ալ Սաիդի ՝ բանակի շարքերում աճող հուզումները ճնշելու ջանքերին (օրինակ ՝ սպայական դասի համար նախատեսված տնտեսական ծրագրերը և ԱՄՆ-ի հետ իրաքյան բանակին մատակարարելու միջնորդական գործարքները)<ref name="Hunt 2005 108">{{Harvnb|Hunt|2005|p=108}}.</ref>, նրա դիրքերը զգալիորեն թուլացել են [[Սուեզի ճգնաժամ|Սուեզի ճգնաժամի]]ի իրադարձություններից հետո։ Ալ-Սաիդը տուժել Է Մեծ Բրիտանիայի հետ իր կապի պատճառով. վերջինիս դերը ճգնաժամի մեջ մեղադրական ակտ էր թվում նրա «վատանիայի» քաղաքականությանը։<ref name="Hunt 2005 109">{{Harvnb|Hunt|2005|p=109}}; {{Harvnb|Barnett|1998|p=127}}.</ref> Չնայած Ալ-Սաիդի փորձերին ՝ հեռու մնալ ճգնաժամից, նրա դիրքորոշմանը վնաս է հասցվել։ Իրաքը մեկուսացված է եղել արաբական աշխարհում, ինչի մասին վկայում է 1957 թվականի հունվարին նրա հեռացումը «[[Արաբական համերաշխության պայմանագիր|Արաբական համերաշխության պայմանագրից]]»։<ref name="Barnett 1998 128">{{Harvnb|Barnett|1998|p=128}}.</ref> Սուեզի ճգնաժամը նպաստեց Նասերի պանարաբական գործին և միաժամանակ պայթեցրեց Արաբական այն առաջնորդներին, ովքեր հետևում էին արևմտամետ քաղաքականությանը ։քաղաքականությանը։ Ալ-Սաիդի քաղաքականությունը հասնում էր իր վերջաբանին․ նրա կառավարության մեջ թաքնված ընդդիմությունն անշեղորեն աճում էր Սուեզի ճգնաժամի հետևից:
 
=== Ճգնաժամի խորացումը ===
1958 թվականի փետրվարի 1-ին Եգիպտոսն ու Սիրիան զգալիորեն ուժեղացրին պանարաբական շարժումը ՝ հայտարարելով, որ նրանք միավորվելով կազմել են Արաբական Միացյալ Հանրապետությունը (ՄԱՀ)։<ref name = "Barnett 1998 129">{{Harvnb|Barnett|1998|p=129}}.</ref> Այդ քայլը մի շարք իրադարձությունների հիմք դարձավ, որոնց գագաթնակետը դարձավ հեղափոխությունն Իրաքում։ ՄԱՀ-ի ձևավորումը և Նասերի վսեմ հռետորաբանությունը, որը կոչ էր անում արաբական աշխարհի միավորմանը, ակտիվացրել են պանարաբիզմը ինչպես Իրաքի Հաշիմյան Թագավորությունում, այնպես էլ Հորդանանի Հաշիմյան Թագավորությունում: Նրանց կառավարությունները փորձել են ինչ—որ բան ձեռնարկել ի պատասխան ՝ փետրվարի 14-ին ստեղծելով Հաշիմիտների Արաբական ֆեդերացիա<ref name = "Barnett 1998 131">{{Harvnb|Barnett|1998|p=131}}.</ref> ՝ երկու պետությունների միություն, բայց քչերն են տպավորված եղել այդ արձագանքով։
 
[[Եմեն|Եմենի]]ի [[Մութավաքիլի թագավորություն|Մութավաքիլի թագավորությունը]]ը (Հյուսիսային Եմեն) իր կազմավորումից կարճ ժամանակ անց միացել է ՄԱՀ-ին: Այնուհետև ուշադրություն է դարձվել [[Լիբանան|Լիբանանին]]ին, որտեղ Սիրիան հովանավորել է արաբական ազգայնական շարժումը արևմտամետ [[Կամիլ Շամուն|Կամիլ Շամունի]]ի կառավարության դեմ քաղաքացիական պատերազմի իր արշավում:<ref name = "Simons 2003 249_251">{{Harvnb|Simons|2003|pp=249–51}}.</ref> Ալ Սաիդը խոստովանել է, որ Շամունի պարտությունը Իրաքը և Հորդանանը կթողնի մեկուսացման մեջ։ Նա աջակցում է Շամունի կառավարությանը 1958 թվականի մայիս-հունիս ամիսներին։<ref name = "Simons 2003 249_251"/> Ավելի ճակատագրական է եղել այն, որ նա փորձել է աջակցել Հորդանանին Իրաքի թագավորական բանակի ստորաբաժանումների կողմից, ինչը դարձել է պետական հեղաշրջման ուղղակի հիմք։
 
== Հուլիսի 14-ի հեղափոխությունը ==
Տող 40.
 
[[File:14 July revolution - mutilated corpse.jpg|thumb|Արքայազն Աբդ ալ Իլահի (ձախից) և վարչապետ Նուրի ալ-Սաիդի (աջից) այլանդակված դիակները: Արաբական տեքստով․ «Արքայազն Աբդ ալ-Իլահը կախաղան հանված և շաուրմայի դանակներով կտրված, փաշա Նուրի ալ-Սաիդը շրջված»]]
Ազատ սպաները ոգեշնչվել և մոդելավորվել են եգիպտական ազատ սպաների օրինակով, որոնք տապալել են [[Հուլիսյան հեղափոխություն (1952)|եգիպտական միապետությունը 1952 թվականին]]։ Նրանք ներկայացնում էին բոլոր կուսակցություններն ու «ճնշում» քաղաքական խմբակցությունները։<ref>{{Harvnb|Tripp|2007|p=142}}; {{Harvnb|Hunt|2005|p=76}}.</ref> Կասիմը պատկանում էր այն սերնդին, որը սկիզբ դրեց Եգիպտոսում հեղափոխությանը, և մեծացել է մի ժամանակաշրջանում, երբ արմատականությունը և պանարաբիզմը շրջանառվում էին դպրոցներում, ներառյալ բարձրագույն դպրոցները և ռազմական ակադեմիաները:<ref name = "Eppel 2004 151">{{Harvnb|Eppel|2004|p=151}}.</ref> Որպես խումբ, ազատ սպաների մեծ մասը սուննի արաբներ էին, ովքեր ժամանակակից միջին խավի ներկայացուցիչներ էին:<ref name = "Eppel 2004 152">{{Harvnb|Eppel|2004|p=152}}.</ref> Ազատ սպաները ոգեշնչվել են [[Մերձավոր Արևելք|Մերձավոր Արևելքի]]ի մի շարք իրադարձություններով ՝ 1952-ից առաջ։ [[Արաբա-իսրայելական պատերազմ (1948-1949)|1948 թվականի պատերազմը]] [[Իսրայել|Իսրայելի]]ի դեմ փորձ էր, որը ամրապնդեց Եգիպտական ազատ սպաների պարտքի զգացումը։ Նրանք հասկանում էին իրենց առաքելությունը որպես կոռումպացված ռեժիմների տապալողներ, որոնք թուլացրեցին միասնական արաբական ազգը և նրանց երկրներին գցեցին աղետալի վիճակի մեջ։ 1952-ին եգիպտական միապետության տապալման և իշխանության զավթման գործում Ազատ սպաների հաջողությունը նաև Նասերին դարձրեց ոգեշնչման աղբյուր:<ref name = "Eppel 2004 151"/>
 
Ազատ սպաների իրաքյան խումբը ընդհատակյա կազմակերպություն էր, և ժամանակի պլանավորման ու ընտրության մեծ մասը գտնվում էր Քասիմի և նրա զինակից, գնդապետ [[Աբդուլ Սալամ Արիֆ|Աբդուլ Սալամ Արիֆի]]ի ձեռքում:<ref name = "Eppel 2004 152"/> Ազատ սպաները ձգտում էին ապահովել Նասերի աջակցությունը և ՄԱՀ-ի օգնությունը ապստամբության իրականացման համար, քանի որ նրանք վախենում էին, որ [[Բաղդադ|Բաղդադի]]ի պակտի անդամները հետագայում կտապալեն ազատ սպաներին ՝ որպես հեղաշրջմանը արձագանք: Նասերը միայն բարոյական աջակցություն էր առաջարկում, որի նյութական նշանակությունը անհասկանալի էր մնում, ուստի Եգիպտոսը ոչ մի գործնական դեր չէր խաղում իրաքյան հեղափոխության մեջ:<ref name = "Eppel 2004 151"/>
 
Իրաքյան բանակի զորամասերի ուղարկումը Հորդանան ձեռնտու էր Իրաքի ազատ սպաների շարժման երկու առանցքային անդամներին ՝ Արիֆին և շարժման առաջնորդ Քասիմին: Իրաքի 3-րդ դիվիզիայի 19-րդ և 20-րդ բրիգադները (Իրաք) (առաջինը ՝ Քասիմի հրամանատարությամբ, իսկ երկրորդը ՝ ներառյալ Արիֆի գումարտակը) Բաղդադով անցնող երթուղով ուղևորվեցին Հորդանան։ Այսպիսով, դավադիրներին հեղաշրջման հնարավորություն էր տրվել, և նրանք օգտվել են դրանից։
 
Արիֆը Բաղդադ է շարժվել 20-րդ բրիգադով և գրավել մայրաքաղաքը (գնդապետ [[Աբդ ալ-Լատիֆ Ալ-Դարաջի|Աբդ ալ-Լատիֆ Ալ-Դարաջիի]]ի օգնությամբ), մինչդեռ Քասիմը ռեզերվում է մնացել [[Ջալավլի|Ջալավլի]] 19-րդ բրիգադի հետ:<ref name="Marr 2003 156">{{Harvnb|Marr|2003|p=156}}.</ref>
 
Հուլիսի 14-ի վաղ առավոտյան Արիֆը վերահսկողություն է հաստատել Բաղդադի հեռարձակման կայանի նկատմամբ, որը շուտով պետք է դառնար հեղաշրջման կենտրոնակայանը, և հեղափոխության մասին առաջին հայտարարությունն է փոխանցել: Արիֆը «դատապարտել է իմպերիալիզմն ու իշխանությանը, հռչակել նոր հանրապետություն և հին ռեժիմի վերջը։ ..․հայտարարել է ժամանակավոր ինքնիշխան խորհրդին երեք անդամների ստանձնել նախագահի պարտականությունները, և խոստացել նոր նախագահի ապագա ընտրությունները»:<ref name="Marr 2003 156"/>
Տող 52.
Այնուհետև Արիֆը երկու ջոկատ ուղարկեց իր գնդից ՝ մեկը [[Ալ-Ռահաբ պալատ]], որպեսզի զբաղվի Ֆեյսալ II թագավորի և թագաժառանգ Աբդ ալ-Իլահի հարցով, մյուսը Նուրի ալ-Սաիդի նստավայր։ Չնայած թագավորական գվարդիայի ՝ պալատում ներկա լինելուն, գահաժառանգ արքայազնի հրամանով ոչ մի դիմադրություն չի ցուցաբերվել: Պարզ չէ, թե ինչ հրամաններ են տրվել պալատական ջոկատին, և ինչ մակարդակի ուժայիններ են նրանք եղել։
 
Մոտավորապես առավոտյան ժամը 8-ին թագավորը, թագաժառանգը, արքայադուստր Հիամը (Աբդ ալ Իլահի կինը), արքայադուստր Նաֆիսը (Աբդ ալ Իլահի մայրը), արքայադուստր Աբադիան (Ֆեյսալի մորաքույրը), Իրաքի թագավորական ընտանիքի մյուս անդամները և մի քանի ծառաներ սպանվել կամ վիրավորվել են, երբ նրանք հեռացել են պալատից:<ref name="Marr 2003 ?">{{Harvnb|Marr|2003|p=?}}.</ref> Միայն արքայադուստր Հիամը գոյատևեց․ թե ինչպես է դա արել, պարզ չէ: Նրանց վախճանով ավարտվեց հաշիմիտների իրաքյան դինաստիան։ Մինչդեռ Ալ-Սաիդը ժամանակավորապես հեռացել է իր առևանգողների ձեռքից ՝ փախչելով [[Տիգրիս|Տիգրիսի]]ի վրայով այն բանից հետո, երբ նախազգուշացվել էր կրակոցների ձայներով:
 
Կեսօրին Քասիմն իր զորքերի հետ ժամանել Է Բաղդադ և շտաբ է տեղակայել պաշտպանության նախարարության շենքում: Այժմ դավադիրների ուշադրությունն անցել է Ալ-Սաիդի որոնումներին ՝ կանխելու փախուստը, որպեսզի նա չխափանի հեղաշրջման վաղ հաջողությունը: Նրան բռնելու համար առաջարկվել է 10 000 իրաքյան դինարի պարգև<ref name="Marr 2003 157">{{Harvnb|Marr|2003|p=157}}.</ref>, որից հետո սկսվել են լայնածավալ որոնումներ։ Հուլիսի 15-ին նրան նկատել են Բաղդադի [[Ալ Բատավին]] թաղամասի փողոցում, երբ փորձել է թաքնվել ՝ հագած լինելով կանացի [[աբայա]]։<ref name = "Simons 2003 252">{{Harvnb|Simons|2003|p=252}}.</ref> Ալ-Սաիդը և նրա հանցակիցը սպանվել են, իսկ նրա մարմինը թաղվել Է [[Բաբ Ալ-Մուազամայի գերեզմանատուն|Բաբ Ալ-Մուազամայի գերեզմանատանը]] նույն օրը երեկոյան:<ref name="Marr 2003 156"/>
Տող 62.
=== Անմիջական ազդեցությունները ===
[[File:Crowds in downtown Amman watching a news report about King Faisal's deposition 14 July 1958.png|thumb|right|Հորդանանում ՝ Ամմանի կենտրոնում, տղամարդկանց և զինվորների բազմությունը նորություններ է դիտում ցուցմունք տալու մասին․ 14 ՀՈՒԼԻՍԻ 1958]]
Աբդ ալ Քարիմ Քասիմի հանկարծակի հեղաշրջումը հանկարծակիի բերեց ամերիկյան կառավարությանը։ [[Կենտրոնական հետախուզական վարչություն|Կենտրոնական հետախուզական վարչության (ԿՀՎ)]] տնօրեն [[Ալեն Դալես|Ալեն Դալեսը]]ը նախագահ [[Դուայթ Էյզենհաուեր|Դուայթ Էյզենհաուերին]]ին ասել է, որ, իր կարծիքով, դրա հետևում կանգնած է Նասերը: Դալեսը նաև մտավախություն ուներ, որ շղթայական ռեակցիան տեղի կունենա ամբողջ Մերձավոր Արևելքում, և որ Իրաքի, Հորդանանի, [[Սաուդյան Արաբիա|Սաուդյան Արաբիայի]]յի, Թուրքիայի և Իրանի կառավարությունները դատապարտված կլինեն:<ref name = "Mufti 2003 173">{{Harvnb|Mufti|2003|p=173}}.</ref> Հաշիմյան միապետությունը համարվում էր [[Արևմտյան աշխարհ|Արևմտյան աշխարհի]]ի դաշնակից խորհրդային նվաճումներին հակազդելու գործում։ Այդ պատճառով հեղաշրջումը խաթարել է [[Վաշինգտոն|Վաշինգտոնի]]ի դիրքերը Մերձավոր Արևելքում։<ref name = "Mufti 2003 173"/> Իսկապես, ամերիկացիները տեսան դա էպիդեմիոլոգիական առումով։<ref>As in Kuwait for example: "The situation in Kuwait is very shaky as a result of the coup in Iraq, and there is a strong possibility that the revolutionary infection will spread there." See {{Cite book |editor1-last= Keefer |editor1-first= Edward C. |editor2-last= LaFantasie |editor2-first= Glenn W. |year= 1993 |chapter= Special National Intelligence Estimate: The Middle East Crisis. Washington, July 22, 1958 |title= Foreign Relations of the United States, 1958–1960, Volume&nbsp;XII: Near East Region; Iraq; Iran; Arabian Peninsula |location= Washington,&nbsp;DC |publisher= [[United States Department of State|Department of State]] |page= [http://digicoll.library.wisc.edu/cgi–bin/FRUS/FRUS–idx?type=turn&entity=FRUS.FRUS195860v12.p0124&id=FRUS.FRUS195860v12 90]}}<p>The frantic Anglo-American reaction to the developments in Iraq, which Allen Dulles asserted was "primarily a UK responsibility", makes for an interesting read, beginning [http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/FRUS/FRUS-idx?type=turn&entity=FRUS.FRUS195860v12.p0341&id=FRUS.FRUS195860v12 here].</ref>
 
Քասիմը ստացավ ամենամեծ մրցանակը ՝ դառնալով վարչապետ և պաշտպանության նախարար։ Արիֆը դարձավ վարչապետի տեղակալ, ներքին գործերի նախարար և գլխավոր հրամանատարի տեղակալ:<ref name = "Mufti 2003 173"/>
Տող 72.
1959 թվականի մարտի 9-ին «Նյու Յորք թայմս» թերթը հաղորդել էր, որ Իրաքում իրավիճակն ի սկզբանե «խճճված ու անկայուն էր, մրցակցող խմբերը պայքարում էին վերահսկողության համար։ Կոմունիզմի, արաբական և իրաքյան ազգայնականության, հակաարևմտականության և Միացյալ Արաբական Հանրապետության նախագահ Գամալ Աբդել Նասերի «դրական չեզոքության» քաղաքականությունը ազդեցություն են ունենում երկրի վրա»։<ref>{{cite news |last=Hailey |first=Foster |title=Iraqi Army Units Opposing Kassim Rebel in Oil Area |newspaper=The New York Times |date=9 March 1959 |at=L3 |url=https://www.nytimes.com/1959/03/09/archives/iraqi-army-units-opposing-kassim-rebel-in-oil-area-colonel-is.html }}</ref>
 
Իրաքի նոր Հանրապետությունը գլխավորել է հեղափոխական խորհուրդը։<ref>{{Harvnb|Simons|2003|p=220}}</ref> Դրա գլխավորը երեք հոգուց բաղկացած սուվերեն խորհուրդն էր, որի կազմում ընդգրկված էին Իրաքի երեք հիմնական համայնքային-էթնիկ խմբերի ներկայացուցիչները․ [[Մուհամմադ Մահդի Քուբբա|Մուհամմադ Մահդի Քուբբան]]ն ներկայացնում էր [[շիա]] բնակչությունը, [[Խալիդ ալ-Նաքշաբանդի|Խալիդ ալ-Նաքշաբանդին]]ն ՝ [[Քրդեր|քրդերինքրդեր]]ին, իսկ [[Նաջիբ Ալ-Ռուբայի|Նաջիբ Ալ-Ռուբային]]ն ՝ [[Սուննի իսլամ|սուննիներին]]։<ref name="Marr 2003 158">{{Harvnb|Marr|2003|p=158}}.</ref> Այս եռակողմ խորհուրդը ստանձնել Է նախագահի դերը։ Ստեղծվել է կաբինետ, որի կազմում ընդգրկված են եղել իրաքյան քաղաքական շարժումների լայն շրջանակի ներկայացուցիչներ, ներառյալ ազգային-դեմոկրատական կուսակցության երկու ներկայացուցիչները, [[«Ալ-Իսթիքլալ» կուսակցություն|«Ալ-Իսթիքլալի»]] մեկ անդամ, [[Բաաս կուսակցություն|«Բաաս»]]-ի մեկ ներկայացուցիչ և մեկ [[Մարքսիզմ|մարքսիստ]]։<ref name="Marr 2003 158"/>
 
1959-ի մարտին Իրաքը դուրս եկավ Բաղդադի պակտից և դաշինք ստեղծեց ձախակողմյան և կոմունիստական երկրների հետ, ներառյալ [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միությունը]]ը: ԽՍՀՄ-ի հետ համաձայնագրի հետևանքով Քասիմի կառավարությունը թույլատրել է ստեղծել Իրաքի կոմունիստական կուսակցություն։<ref name = "Hunt 2005 76">{{Harvnb|Hunt|2005|p=76}}.</ref>
 
== Տես նաև ==