«Ալզի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Գրականություն: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չNo edit summary
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Ալզի (այլ կիրառումներ)}}
{{Պատմական երկիր
'''Ալզի''', թագավորություն [[Արածանի]]ի ստորին հոսանքի հովտում։ Վերին [[Եփրատ]]ի հովտում մասամբ պահպանվել էին նախկին երկրները, մասամբ էլ ստեղծվել նորերը։ Ալզին բավական մեծ երկիր էր, և գրավում էր ոչ միայն բուն Ալզիի տերիտորիան, այլև [[Իսուվա]]յի նախկին տերիտորիան (ասսուրական աղբյուրները երկիրն անվանում են «Իշուայ», հավանորեն որպես Ալզիի հոմանիշ), երբեմն հավանաբար նաև հարավկողմյան կից մարզերը՝ [[Անձիտ|Էնզիտը]] (Անզիտենե, միջնադարյան Անձիտ), [[Տիգրիս]]ի ակունքների շրջանը (միջնադարյան [[Անգեղտուն]]ը)։ Սեպագիր աղբյուրները հիշատակում են նաև [[Սուխմու]] (Ծուխմա, միջնադարյան Բալահովիտը) և [[Ծոփք|Ծուփա]] (Ծոփք) երկրները։ Հիշատակվում են նաև մի քանի ավելի մանր երկրներ Վերին Եփրատի հովտի հարավային մասում (Դիրյու, Մալլաու, Նիրբու, Նիրգուն և այլն)։
| Անվանում = Ալզի
| Նախորդ1 =
| Դրոշ_Նախորդ1 =
| Նախորդ2 =
| Դրոշ_Նախորդ2 =
| Նախորդ3 =
| Դրոշ_Նախորդ3 =
| Հաջորդ1 = Վանի թագավորություն
| Դրոշ_Հաջորդ1 =
| Հաջորդ2 =
| Դրոշ_Հաջորդ2 =
| Հաջորդ3 =
| Դրոշ_Հաջորդ3 =
| Հիմնադրման տարեթիվ = [[մ․թ․ա․ 3-րդ հազարամյակ]]
| Ավարտի տարեթիվ = [[մ.թ.ա. 6-րդ դար]]
| Դրոշ =
| Դրոշի հոդված =
| Զինանշան =
| Զինանշանի հոդված =
| Քարտեզ = [[Պատկեր:Urartu820-785-hy.png|300px]]
| Քարտեզի տարեթիվ = Վանի թագավորությունը և Ալզին՝ մ․թ․ա․ 820-785 թվականներին
| Պետական կարգ =
| Մայրաքաղաք =
| Պետության գլուխ =
| Դինաստիա =
| Օրենսդրություն =
| Կառավարիչ =
| Փոխ-կառավարիչ =
| Իրադարձություն1 =
| Իրադարձության տարեթիվ1 =
| Իրադարձություն2 =
| Իրադարձության տարեթիվ2 =
| Իրադարձություն3 =
| Իրադարձության տարեթիվ3 =
| Իրադարձություն4 =
| Իրադարձության տարեթիվ4 =
| Իրադարձություն5 =
| Իրադարձության տարեթիվ5 =
| Իրադարձություն6 =
| Իրադարձության տարեթիվ6 =
| Մակերես =
| Բնակչություն =
| Ազգություն = [[սուբարիներ]], [[հայասացիներ]]
| Արժույթ =
| Կարգախոս =
| Տոն =
| Հիմն =
| Լեզու =
| Կրոն =
| Նշումներ =
}}
'''Ալզի''' (նաև՝ '''Ալզինինի''', '''Էնզիտա'''), հնագույն թագավորություն և երկրամաս [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ում, նրա հարավ-արևմտյան կողմում, [[Արածանի]]ի ստորին հոսանքի հովտում<ref name="հարակից">{{Գիրք:ՏԲ1|125}}</ref>։
 
== Անվան ստուգաբանություն ==
[[Ուրարտերեն]] Ալզի նշանակում է ժայռ։ Մի շարք ուսումնասիրողներ Ալզիի տարբերակներ Ալզինինիի, Էնզիտայի և մյուսների հնչյունական նմանությունը տեսնելով՝ այն տեղադրում են հետագայի [[Մեծ Հայք]]ի [[Աղձնիք]] աշխարհի կամ [[Ծոփք]] աշխարհի [[Անձիտ]] գավառի տեղում։ Ոմանք էլ ուղիղ կապ են գտնվում նոր ժամանակների Խարբերդի շրջանի [[Աղվան (Շիրոյի գավառ)|Աղվան]] գյուղի և Ալզիի տարբերակ «Իշվան»-ի մեջ<ref name="հարակից" />։
 
== Պատմություն ==
Ալզին առաջին անգամ հիշատակվում է [[Խեթական թագավորություն|խեթական]] թագավոր [[Սուպպիլուլիումաս Ա]]-ի թողած արձանագրության մեջ (մ․թ․ա․ 14-րդ դար)։ Ալզին մ․թ․ա․ 13-րդ դարում նվաճվում է [[Ասորեստան]]ի, մ․թ․ա․ 12-րդ դարում՝ [[փռյուգացիներ]]ի, իսկ մ․թ․ա․ 9-րդ դարում՝ [[ուրարտացիներ]]ի կողմից<ref name="հարակից" />։
 
Ալզին Հայկական լեռնաշխարհի ամենաուժեղ [[Հայկական լեռնաշխարհի ցեղային միություններ ու պետական կազմավորումներ|ցեղային միություններից]] էր․ նրա ժողովուրդները՝ [[սուբարիներ]]ը և [[հայասացիներ]]ը սերտ կապված էին իրար հետ, զբաղվում էին [[անասնապահություն|անասնապահությամբ]], [[երկրագործություն|երկրագործությամբ]], արհեստներով։ Ալզիից [[պղինձ]] և պղնձյա իրեր էին արտահանում Ասորեստան ու [[Եգիպտոս]]<ref name="հարակից" />։
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Գրականություն ==
* [http://serials.flib.sci.am/openreader/Hay%20joxovrdi%20patmutyun_%20h.1/book/index.html#page/1/mode/2up Հայ Ժողովրդի Պատմություն էջ 292]
 
[[Կատեգորիա:Վանի թագավորության երկրամասեր]]
[[Կատեգորիա:Նախնադարյան Հայաստան]]
[[Կատեգորիա:Մերձավոր Արևելքի պատմական պետություններ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալզի» էջից