«ԽՍՀՄ փլուզում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
Տող 70.
Փլուզմանը նախորդող տարիներին Խորհրդային Միության ողջ տարածքում տեղի ունեցան զանգվածային բողոքներ և համընդհանուր ընդվզումներ:
 
[[1986]] թվականի հուլիսին [[Լատվիա]]յի [[Լիեպայա]] քաղաքում հիմնադրվում է [[Հելսինկի-86|Լատվիայի «Հելսինկի-86» մարդու իրավունքների պաշտպանության խումբ]]ը։ «Հելսինկի-86»-ը համարվում էր առաջին բացահայտ (ոչ ընդհատակ) հակակոմունիստական և ընդդիմադիր կազմակերպությունը ԽՍՀՄ-ում, օրինակ ծառայելով այլ ազգային փոքրամասնությունների անկախության շարժումների համար։ Նույն թվականի [[դեկտեմբերի 26]]-ին, հիմնականում երիտասարդներից կազմված ցուցարարները հավաքվեցին մայրաքաղաք [[Ռիգա]]յի [[Ռիգայի մայր տաճար|մայր տաճար]]ի հրապարակում և Լենինի անվան պողոտայով երթով շարժվեցին դեպի [[Ազատության արձան (Ռիգա)|Ազատության հուշարձան]]՝ վանկարկելով «դուրս խորհրդային Ռուսաստանից, ազատ Լատվիա»։ Անվտանգության ուժերի և երթի մասնակիցների միջև տեղի են ունենում բախումներ, շրջվում են մի քանի ոստիկանական մեքենաներ<ref name="ethnopolitics1">{{cite web|url=http://www.ethnopolitics.org/ethnopolitics/archive/volume_III/issue_3-4/ulfelder.pdf |title=Archived copy |access-date=հունվարի 23, 2021 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110920084102/http://www.ethnopolitics.org/ethnopolitics/archive/volume_III/issue_3-4/ulfelder.pdf |archive-date=սեպտեմբերի 20, 2011 }}</ref
 
[[Ղազախական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ղազախական ԽՍՀ]] մայրաքաղաք [[Ալմաթի]]ում [[1986]] թվականի [[դեկտեմբեր]]ին բռնկվեցին զանգվածային խռովություններ, այն բանից հետո, երբ Գորբաչովը որոշում է [[Ղազախներ|ազգությամբ ղազախ]] կուսակցական գործիչ [[Դինմուհամեդ Կունաև]]ին հեռացնել Ղազախական ԽՍՀ կկ կենտկոմի առաջին քարտուղարի պաշտոնից և վերջինիս փոխարեն նշանակել [[Գենադի Կոլբին]]ին, ով մինչ այդ երբեք չէր աշխատել ղազախական հանրապետությունում։ Ցույցերը սկսվեցին [[դեկտեմբերի 17]]-ին, երբ 200-300 ուսանողներ հավաքվեցին Բրեժնևի հրապարակում գտնվող կենտկոմի շենքի դիմաց։ Հաջորդ օրը բողոքի ցույցերը վերածվեցին քաղաքացիական անհնազանդության, երբ զորքերի, կամավորների, միլիցիայի ստորաբաժանումների և ղազախ ուսանողների միջև բախումները վերածվեցին լայնամասշտաբ առճակատման: Բախումները հնարավոր եղավ վերահսկել վերահսկել միայն երրորդ օրը՝ [[դեկտեմբերի 19]]-ին։ Այս իրադարձությունները հայտնի դարձան որպես «[[Ժելտոքսան]]» (''դեկտեմբեր'')<ref name="dpr.ru">[http://dpr.ru/pravo/pravo_1_15.htm Так все начиналось (к 15-летию декабрьских событий в г. Алма-Ата) | Журнал «Право и безопасность» | http://www.dpr.ru]</ref>։