«Ակնաբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

ՀՀ-ումՀայաստանում ակնաբանության զարգացումը կապված է 1925 թվականին [[Երևանի պետական համալսարան|Երևանի համալսարանի]] բժշկական ֆակուլտետում Հ. Կանայանի նախաձեռնությամբ ակնաբանությունյան ամբիոնի ստեղծման հետ։ Կանայանն 1-ինն է հայկական թարգմանել U.U. Կրյուկովի և Վ.Պ. Օդինցովի «Աչքի հիվանդությունների դասագիրքը» (հրատարակչություն 1937)։

Բ. Մելիք-Մուսյանը և Հ. Գեմիրչօղլյանը ՀՀ-ումՀայաստանում առաջինն են ներդրել (1954) էլեկտրացանցենագրության մեթոդը։ Զբաղվել են [[գարնանային կատառ]]ի և տրախոմայի տարածվածության, դրանց դեմ պայքարի ու բուժման հարցերով (Ե. Մեսրոպյան)։

Ուսումնասիրվել են Հայաստանում աչքի [[տոքսոպլազմոզ]]ի և [[սնկիկային հիվանդություն|սնկիկային հիվանդության]] տարածվածությունը, ախտորոշումն ու բուժումը, ինչպես նաև աչքի առաջային հատվածի պլաստիկ վիրահատության մեթոդները՝ պահածոյած սաղմնային հյուսվածքի և սոսնձի կիրառմամբ (Ս. Մուրադյան, Ռ. Նախիկյան, Լ. Գալըստյան)։ 1994 թվականին հրատարակվել է աչքի հիվանդությունների հայերեն 1-ին դասագիրքը (Տ. Օսիպյան, Ս. Մուրադյան, Մ. Գզգզյան, Ա. Մալայան)։ Աշխատանքներ են կատարվել աչքի վնասվածքների, դրանց կանխարգելման և բուժման հարցերի վերաբերյալ։ U. Մալայանի «Աղետների ժամանակ տեսողական օրգանի ախտահարումը» աշխատությունում վերլուծվել են 1988 թվականի [[Սպիտակի երկրաշարժ|դեկտեմբերի երկրաշարժի]] հետ կապված տեսող. օրգանի փոփոխությունները։ Նրա նախաձեռնությամբ Ս. Մալայանի անվ. ակնաբան, հանրապետական կլինիկ, կենտրոնի հիմքի վրա կազմակերպվել է աչքի միկրովիրաբուժ. վնասվածքաբանության 1-ին կենտրոնը, որտեղ Ա. Մալայանն 1-ին անգամ ՀՀ-ումՀայաստանում կատարել է եղջերաթաղանթի և արհեստ, ոսպնյակի պատվաստում։

[[Երևանի Բժիշկների կատարելագործման ինստիտուտ]]ում (1997-ից՝ Ազգային առողջապահության ինստիտուտ) 1963 թվականին բացվել է աչքի հիվանդությունների ամբիոն, որտեղ Ե. Բլավատսկայայի ղեկավարությամբ աշխատանքներ են կատարվել [[ակնակապիճ]]ի չարորակ ուռուցքների տարածվածության, ախտորոշման և բուժման հարցերի վերաբերյալ։ Ե. Բլավատսկայան Հայաստանում 1-ինն է կիրառել սաղմնային [[եղջերաթաղանթ]]ը՝ [[եդջերապատվաստում|եդջերապատվաստման]] նպատակով։ Արժեքավոր փորձարար, աշխատանք է կատարվել աչքի բեկունակությւսն խանգարումների շտկման նպատակով միջշերտային եղջերապատվաստման բնագավառում։ Մեթոդը լայն ճանաչում է գտել ՀՀ-իցՀայաստանից դուրս։ Տբաղվել են ոսպնյակի մթագնման և դրանով տառապողների դիսպանսերացման (Հ. Միրզա Ավագյան), աչքի հետին հատվածի տարբեր հիվանդությունների ժամանակ կլինիկ. էլեկտրացանցենագրության (Լ. Բարսեդյան) հարցերով։

Սկսած 1988 թվականից, կապված երկրաշարժի, հետագայում ռազմական գործողությունների հետ, ՀՀՀայաստանի տարածքում ավելացել է տեսողական օրգանների վնասվածքների քանակը, որը պահանջում էր մեծածավալ և բարձրորակ վերականգնող, վիրահատություններ։ Այդ նպատակով հայ ակնաբույժները կապեր հաստատեցին արտասահմանյան, հատկապես [[ԱՄՆ]]-ի ակնաբույժների հետ։ Արձագանքողներից 1-ինը [[Ռոջեր Հովհաննիսյան]]ն էր։ Նա համախմբեց ամերիկյան ակնաբույժների մի ստվար խումբ, որոնց շնորհիվ ՀՀ-ումՀայաստանում ներդրվեցին բազմաթիվ նորագույն վիրահատ, միջոցներ, բժշկ տեխնիկա։ Հայ ակնաբույժները հնարավորություն ունեցան ԱՄՆ-ում ծանոթանալ ակնաբանությունյան զարգացման մակարդակին և կատարելագործել իրենց մասնագիտական հմտությունները։