«Իսրայելա-իրանյան հարաբերություններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Տող 145.
Իսրայելի հատուկ ծառայությունների հետ են նաև կապվում իրանյան համակարգչային ցանցում [[Սթաքսնեթ]] վիրուսի ներդրումը, որը միառժամանակ պարալիզացրել էր իրանյան ցենտրիֆուգի աշխատանքը, և իրանցի միջուկային գիտնականների սպանությունների շարքը<ref>{{citeweb |url=http://soft.compulenta.ru/587637/ |title=За червём Stuxnet и впрямь стояли израильские спецслужбы |author=Дмитрий Целиков. |publisher=Компьюлента |date=17 января 2011 |accessdate=2015-03-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110324053223/http://soft.compulenta.ru/587637/ |archivedate=2011-03-24 |deadlink=yes }}</ref>: Առնվազն հինգ գիտնական է սպանվել ավտոմեքենաներում տեղադրված ռումբերի պայթյուններից, սակայն այդ դեպքերից և ոչ մեկում հնարավոր չի եղել հայտնաբերել «իսրայելական հետքը»: Ամեն դեպքում, համաշխարհային մամուլում ձևավորվել է համոզմունք, որ այդ սպանությունների հետևում կանգնած է Իսրայելը, իսկ [[Բարաք Օբամա]]յի վարչակարգն ուժեղացրել է ճնշումը իսրայելական ղեկավարության նկատմամբ՝ նպատակ ունենալով դադարեցնել սպանությունները («Bulletin of the Atomic Scientists» հրատարակչությունում կարծիք է հայտնվել, որ այդ սպանություններից գոնե մի քանիսի հետևում կարող է կանգնած լինել Իրանի ղեկավարությունը՝ վախենալով միջուկագետ գիտնականների՝ Եվրոպա փախուստից<ref>{{публикация|статья|автор=Siegfried S. Hecker, Abbas Milani. |заглавие=Ending the assassination and oppression of Iranian nuclear scientists |ссылка=https://abbasmilani.stanford.edu/wp-content/uploads/2015/01/Ending-the-assassination-and-oppression-of-Iranian-nuclear-scientists.pdf |издание=Bulletin of the Atomic Scientists |год=2015 |volume=71 |номер=1 |pages=46—52}}</ref>)<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/julian-borger-global-security-blog/2012/jul/11/israel-iran-nuclear-assassinations |title=New book claims Mossad assassination unit killed Iranian nuclear scientists |author=Julian Borger. |work=The Guardian |date=11 July 2012 |accessdate=2014-11-13}}<br> {{cite web|url=http://www.cbsnews.com/news/us-pushing-israel-to-stop-assassinating-iranian-nuclear-scientists/ |title=U.S. pushing Israel to stop assassinating Iranian nuclear scientists |author=Dan Raviv. |publisher=CBS News |date=March 1, 2014 |accessdate=2014-11-13}}</ref>:
 
Իրանական աղբյուրների համաձայն՝ Իսրայելի հատուկ ծառայությունները գործում են ընդդեմ այս երկրի իր հյուսիսային հարևան [[Ադրբեջան]]ի տարածքից<ref name="Souleimanov" />: 2012 թվականին [[NBC]] հեռուստատեսային ցանցը, հղում անելով ամերիկյան պետական ծառայողների, հայտնել է, որ իրանցի գիտնականների սպանությունն իրականացնում է ձախ արմատական «Իրանյան ժողովրդի մոջահեդների կազմակերպությունը», որի գրոհայիններին ֆինանսավորում ու պատրաստում են իսրայելցիները: ''NBC''-ի տվյալներով ամերիկյան ղեկավարությանը հայտնի է այս համագործակցության մասին, չնայած նա անմիջականորեն չի մասնակցում դրան<ref>{{cite web |url=http://rockcenter.nbcnews.com/_news/2012/02/08/10354553-israel-teams-with-terror-group-to-kill-irans-nuclear-scientists-us-officials-tell-nbc-news |title=Israel teams with terror group to kill Iran's nuclear scientists, U.S. officials tell NBC News |author=Richard Engel and Robert Windrem. |publisher=NBC News |date=February 9, 2012 |accessdate=2014-11-13 |archive-date=2014-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141129020537/http://rockcenter.nbcnews.com/_news/2012/02/08/10354553-israel-teams-with-terror-group-to-kill-irans-nuclear-scientists-us-officials-tell-nbc-news |dead-url=yes }}</ref>: «Իրանյան ժողովրդի մոջահեդների կազմակերպության» ներկայացուցիչները հերքել են այս մեղադրանքը, մինչդեռ իսրայելական իշխանությունները հրաժարվել են այս հարցի պարզաբանումից<ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-2099142/Mossad-training-terrorists-kill-Irans-nuclear-scientists-U-S-officials-claim--Israels-real-target-Obama.html |title=Mossad training terrorists to kill Iran's nuclear scientists, U.S. officials claim... but is Israel's real target Obama? |work=Daily Mail |date=10 February 2012 |accessdate=2014-11-13}}</ref>: Իրանն ավանդաբար մեղադրում է Իսրայելին, ինչպես նաև ԱՄՆ-ին՝ կազմակերպությանը սատարելու համար, որը 1986 թվականից գործում է Իրաքի տարածքից: Ընդհանուր առմամբ, պաշտոնական Իրանը համակարգված օգտագործում է սիոնիստական թշնամու կերպարը իր ընդդիմադիրներին վարկաբեկելու նպատակով: Այսպես, 2009 թվականի, երբ [[Ահմադինեժադ]]ի սկանդալային ընտրությունից հետո ձևավորվեց ընդդիմադիր «Կանաչների շարժումը», իրանյան աղբյուրներում մեղադրանքներ են առաջ քաշվել Իսրայելի դեմ շարժումը ֆինանսավորելու ու սատարելու համար՝ չնայած ապացույցների բացակայությանը{{sfn|Kaye, Nader & Roshan|2011|pp=61—62}}: Մինչ այդ, երբ 2006 թվականին ադրբեջանական ռասիստական մի հրատարակում իրենց կենտրոնական թերթում հանգեցրել է [[Իրանական Ադրբեջան]]ի բնակիչների զանգվածային ցույցերի, նրանց կազմակերպության մեջ ևս տեսել են «Իսրայելի ձեռքը»<ref name="Souleimanov" />: Ամերիկյան և իրանյան ԶԼՄ-ները նույնպես հաղորդում են Իսրայելի և ահաբեկչական մեկ այլ կազմակերպության՝ «Ջունդալա»-ի համագործակցության մասին: Իրանական մամուլը կանոնավոր ձևով մեղադրում է Իսրայելին (ինչպես նաև ԱՄՆ-ին ու Մեծ Բրիտանիային) «Ջունդալա»-ին գաղտնի աջակցության համար, որը բացահայտ օժանդակություն է ստանում [[Պակիստան]]ի կողմից<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/7300767/Iran-arrests-most-wanted-man-after-police-board-civilian-flight.html |title=Iran arrests most wanted man after police board civilian flight |author=Richard Spencer, Andrew Osborn and Bruno Waterfield. |work=The Telegraph |date=23 February 2010 |accessdate=2014-11-13}} <br> {{cite web|url=https://www.nytimes.com/2010/07/17/world/middleeast/17tehran.html?_r=0 |title=Toll Rises From Twin Suicide Bombings at Iranian Mosque |author=William Young and Robert F. Worth. |work=The New York Times |date=July 16, 2010 |accessdate=2014-11-13}}</ref>, իսկ 2012 թվականին ամերիկյան ''Foreign Policy'' ամսագիրը հրատարակել է մի հոդված ''[[Մոսադ]]ի'' գործակալների ընտրության մասին դրանից հինգ տարի առաջ<ref>{{cite web|url=http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/israeli-mossad-agents-posed-as-cia-spies-to-recruit-terrorists-to-fight-against-iran-1.407224 |title='Israeli Mossad agents posed as CIA spies to recruit terrorists to fight against Iran' |author=Barak Ravid. |work=Ha'Aretz |date=January 13, 2012 |accessdate=2014-11-13}}</ref>: Ահաբեկիչների ևս մեկ այլ խումբ, որի հետ համագործակցության մեջ Իրանի իշխանությունները կասկածում են ԱՄՆ-ին ու Իսրայելին, «Քրդստանի ազատ կյանք» կուսակցությունն է{{sfn|Kaye, Nader & Roshan|2011|pp=61—62}}:
 
[[Սիրիական ճգնաժամ|Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի]] ընթացքում Իրանն ուժեղացրել է իր ազդեցությունն այդ երկրում ինչպես [[Հեզբոլլահ]]ի միջոցով, այնպես էլ ուղղակիորեն (հաղորդվում է Սիրիայի տարածքում իրանյան ռազմաբազաների գոյության մասին)<ref>{{cite web|url=http://www.newsweek.com/us-russia-iran-battle-isis-build-bases-syria-637998 |title=U.S., Russia and Iran battle to build bases in Syria as ISIS falls |author=Tom O'Connor. |work=Newsweek |date=July 18, 2017 |accessdate=2017-07-22}}</ref>: Սրա հետ կապված՝ Իսրայելը մտահոգություն է արտահայտել, որ պատերազմում [[Բաշշար ալ-Ասադ]]ին հակադիր ուժերի լիակատար պարտությունը կարող է հանգեցնել [[Գոլանի բարձունքներ]]ի սահմանագծում ''Հեզբոլլահի'' կամ իրանյան ուղղակի զորքի տեղակայմանը<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2017/07/19/opinion/israel-syria.html |title=Why Israel Can’t Support a Cease-Fire in Syria |author=Shmuel Rosner |work=The New York Times |date=July 19, 2017 |accessdate=2017-07-22}}</ref>: Այս կանխատեսումները սկսել են իրականանալ 2018 թվականին ԱՄՆ-ի նոր նախագահ [[Դոնալդ Թրամփ]]ի պլանների ֆոնին, որ մտադիր էր խզել ԱՄՆ-ի մասնակցությունը Իրանի միջուկային զենքի վերահսկմանը և վերսկսել այս երկրի նկատմամբ տնտեսական նոր պատժամիջոցները: Փետրվարին Իսրայելի վրա որսացել են [[ԱԹՍ]], որն իսրայելական կողմի պնդմամբ իրանական է: Դրան ի պատասխան՝ ավիահարված է հասցվել Սիրիայի տարածքում գտնվող օբյեկտների (իսրայելական ինքնաթիռներից մեկն այդ ընթացքում խոցվել է): Ապրիլին սիրիական օդանավակայաններից մեկի վրա իսրայելական գրոհի ժամանակ մահացել է յոթ իրանցի: Մայիսին Գոլանի բարձունքի իսրայելական օբյեկտները ենթարկվել են Սիրիայի տարածքից հրթիռակոծման, որը Իսրայելի կարծիքով կազմակերպվել է [[Ղոդս ուժեր]]ի կողմից: Ընդհանուր առմամբ, բաց է թողնվել [[ԲՄ-21 Գրադ (ՀԿՌՀ)|Գրադ]] տեսակի 20 հրթիռ, որից 16-ը հասել են Իսրայելի տարածքին, իսկ մնացածը խոցվել են [[երկաթե գմբեթ]]ներով: Իսրայելը պատասխանել է Սիրիայում իրանյան ենթակառուցվածքների վրա ավիահարձակումներով, որից տուժել են մոտ 50 ռազմական օբյեկտ և պահեստարան: Այս հարվածներից մահացել է 20 մարդ<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2018/05/10/israel-fires-barrage-missiles-syria-accusing-iranian-forces/ |title=Israel strikes back against Syrian targets and threatens 'storm' on Iran after Golan Heights attack |author=Raf Sanchez. |work=The Telegraph |date=11 May 2018 |accessdate=2018-05-11}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.gazeta.ru/army/2018/05/10/11745931.shtml |title=«Самая масштабная атака Израиля с 1974 года» |author=Иван Жуковский. |website=Газета.Ru |date=2018-05-10 |accessdate=2018-05-11}}</ref>: