«Երևանի երկրաշարժ (1679)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
→Ծանոթագրություններ: փոխարինվեց: {{reflist| → {{ծանցանկ| oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 30.
| Վիքիպահեստ =
}}
'''1679 թվականի Երևանի երկրաշաժ''' (կամ '''Գառնու երկրաշարժ'''), տեղի է ունեցել [[հունիսի 4]]-ին ժամը 13։00-
== Տեխնիկական բնութագիրը ==
Երկրաշարժը զգացվել է [[Գեղարդի վանք|Գեղարդավանքից]] ու [[Խոր Վիրապ]]ից մինչև [[Հովհաննավանք]]։ Երկրաշարժի հետևանքով բազմաթիվ կառույցներ կործանվել են։ Բազմաթիվ ջրի նոր աղբյուրներ են բացվել, որոշները փակվել են, խոշոր ժայռաբեկորներ են տապալվել, կամուրջներ՝ խորտակվել։ Երևանի հայտնի կառույցների մեծ մասը վնասվել են, այդ թվում՝ [[Երևանի բերդ]]ը, որը հիմնահատակ քանդվել է, բոլոր մզկիթներն ու մինարեները<ref name=":0" />, [[Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցի (Երևան)|Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցի]]ն, [[Սուրբ Զորավոր Աստվածածին եկեղեցի (Երևան)|Սուրբ Զորավար Աստվածածին եկեղեցին]] և [[Գեթսեմանի մատուռ]]ը<ref name="hakobyan" />: Չի վնասվել Կաթողիկե եկեղեցին, ինչը նրան դարձնում է փաստացի Երևանի պատմության հնագույն ու երբևէ չքանդված կառույցը։ Երևանից դուրս քանդվել է Հովհաննավանքը, Գեղարդավանքը, և շատ ուրիշներ։ Կոզեռնի գերեզմանատանը բազմաթիվ էին 1679 թվականի մահացածները, ինչը խոսում է այն մասին, որ Երևանում մահացածների թիվը զգալի է եղել։▼
Երկրաշարժի էպիկենտրոնը գտնվել է Երևանից 20 կիլոմետր արևելք՝ [[Գառնի (գյուղ)|Գառնիի]] ձորում։ Մագնիտուդը կազմել է 7։<ref>{{Cite book|title=Հայաստանի Հանրապետությունում սեյսմիկ ռիսկի գնահատման և կառավարման պլանավորման ծրագիր․ Վերջնական Հաշվետվության․ Հատոր II Հիմնական Հաշվետվություն 1․ Երևան քաղաքի ռիսկի գնահատում|last=Հայաստանի Հանրապետություն Փրկարար Ծառայություն, Արտակարգ Իրավիճակների Նախարարություն ու Ճապոնիայի Միջազգային Համագործակցության Գործակալություն|first=|publisher=|year=2012|isbn=|location=Երևան|pages=31}}</ref> Գնահատված առավելագույն ինտենսիվությունը կազմել է 10՝ MSK-64 սանդղակի համաձայն։<ref name=":1">{{Cite book|title=Հայկական բարձրավանդակի և շրջակայքի երկրաշարժերը|last=Ստեփանյան|first=Վ․ Ա․|publisher=Հայաստան|year=1964|isbn=|location=Երևան|pages=}}</ref>
Երկրաշարժը կրկնվել է նաև [[Հունիսի 12|հունիսի 12-ին]], բայց ավելի թույլ ուժգնությամբ։ Ըստ [[Զաքարիա Քանաքեռցի|Զաքարիա Քանաքեռցու]]՝ թույլ ցնցումները շարունակվել են մինչև աշնան վերջ։
Մոտակա Քանաքեռ գյուղն ամբողջությամբ ավերվել է՝ գրանցելով 1228 մահացած<ref name=":0" />։ Խոնհարվել է նաև [[Գառնու հեթանոսական տաճար]]ը<ref name="Hasratyan"/>:▼
== Ավերածությունները ==
▲Երկրաշարժը զգացվել է [[Գեղարդի վանք|Գեղարդավանքից]] ու [[Խոր Վիրապ]]ից մինչև [[Հովհաննավանք]]։ Երկրաշարժի հետևանքով բազմաթիվ կառույցներ կործանվել են։ Բազմաթիվ ջրի նոր աղբյուրներ են բացվել, որոշները փակվել են, խոշոր ժայռաբեկորներ են տապալվել, կամուրջներ՝ խորտակվել։ Երևանի հայտնի կառույցների մեծ մասը վնասվել են, այդ թվում՝ [[Երևանի բերդ]]ը, որը հիմնահատակ քանդվել է, երկու կամուրջ՝ ներառյալ [[Կարմիր կամուրջ|Կարմիր կամուրջը]], բոլոր մզկիթներն ու մինարեները<ref name=":0" />, [[Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցի (Երևան)|Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցի]]ն, [[Սուրբ Զորավոր Աստվածածին եկեղեցի (Երևան)|Սուրբ Զորավար Աստվածածին եկեղեցին]] և [[Գեթսեմանի մատուռ]]ը<ref name="hakobyan" />՝ ընդհանուր առմամբ 12 եկեղեցի<ref name=":1" />: Չի վնասվել Կաթողիկե եկեղեցին, ինչը նրան դարձնում է փաստացի Երևանի պատմության հնագույն ու երբևէ չքանդված կառույցը։ Երևանից դուրս քանդվել է Հովհաննավանքը, Գեղարդավանքը, և շատ ուրիշներ։ Կոզեռնի գերեզմանատանը բազմաթիվ էին 1679 թվականի մահացածները, ինչը խոսում է այն մասին, որ Երևանում մահացածների թիվը զգալի է եղել։
Երկրաշարժը կրկնվել է օրեր շարունակ, սակայն ավելի թույլ ուժգնությամբ ու զգալի ավերածություններ չի առաջացրել<ref name=":0" />։
== Զոհերը ==
▲Մոտակա Քանաքեռ գյուղն ամբողջությամբ ավերվել է՝ գրանցելով 1228 մահացած<ref name=":0" />։ Խոնհարվել է նաև [[Գառնու հեթանոսական տաճար]]
Ըստ Զաքարիա Ագուլեցու՝ տարածաշրջանում զոհվում է 7600 մարդ<ref name="hakobyan" /><ref name=":1" />, ըստ Միքայել Չամչյանի՝ 8000 մարդ։
== Ծանոթագրություններ ==
| |||