«Հանցագործության օբյեկտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Այլգործածություն|Օբյեկտ}}

'''Հանցագործության օբյեկտ''', [[Քրեական իրավունք|քրեաիրավական կատեգորիա]], որով նախանշվում են այն [[Հասարակական հարաբերություններ|հասարակական հարաբերությունները]], որոնց դեմ ուղղվում կամ որոնց վնաս են հասցնում [[Հանցագործություն|հանցագործությունները]]։ Այսպիսով, [[Քրեական իրավունք|քրեական իրավունքի տեսության]] մեջ համընդհանուր ճանաչում է գտել այն կարծիքը, ըստ որի օրենքները գլխավորապես պաշտպանում են այն հասարակական հարաբերությունները, որոնք նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում [[Հասարակություն|հասարակության]] և [[Պետություն|հասարակության լիրիշխան քաղաքական կազմակերպության]] զարգացման համար<ref>''Հայաստանի Հանրապետության քրեական իրավունք, «Ընդհանուր մաս»'' (վեցերորդ հրատարակություն՝ փոփոխություններով և լրացումներով), խմբագրությամբ՝ իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ [[Գագիկ Ղազինյան|Գ․Ս․ Ղազինյան]], Եր․, 2012, գլուխ 6, էջ 113-124</ref>։ Ընդ որում, [[Քրեական օրենսդրություն|քրեական օրենքների]] պաշտպանության ներքո գտնվող հասարակական հարաբերությունների շրջանակը ուղղակիորեն կապված է հասարակության և պետության շահերի, ինչպես հաև սոցիալական պահանջմունքների հետ։ Այսպիսով, հանցագործության օբյեկտ կարող են հանդիսանալ այն հասարակական հարաբերությունները, որոնք ուղղված են [[Մարդու իրավունքներ|մարդու և քաղաքացու իրավունքների և ազատությունների]], [[Իրավաբանական անձ|իրավաբանական անձանց, կազմակերպությունների]] իրավունքների և օրինական շահերի, [[Սեփականություն|սեփականության]], [[Շրջակա միջավայր|շրջակա միջավայրի]], [[Հասարակական կարգ|հասարակական կարգի, անվտանգության]], [[Պետական կարգ|սահմանադրական կարգի]], [[Խաղաղություն|խաղաղության]] ապահովմանն ու պաշտպանությանը։ Աշխարհի տարբեր պետություններում այս շրջանակը կարող է որոշակիորեն տարբեր լինել, սակայն թվարկված օբյեկտները հիմնական են և պաշտպանված են գրեթե բոլոր երկրների ներպետական օրենսդրությամբ։ Որոշ տեսաբաններ գտնում են, որ հանցագործության օբյեկտ կարող են հանդիսանալ նաև [[Իրավական նորմ|քրեաիրավական նորմերը]], սակայն այդ տեսակետը ընդունելի չէ քրեագետների մեծ մասի կողմից։

 

Հանցագործության օբյեկտի դոկտրինի մշակողները 19-րդ դարի կեսերին եղել են քրեական իրավունքի նորմատիվիստական դպրոցի կողմնակիցները, որոնք հանցագործությունը դիտարկում էին որպես քրեական իրավունքի նորմի խախտում։ Հենց այս մոտեցման հիմքի վրա էլ նորմատիվիստները պնդում էին, որ հանցագործության օբյեկտը հանդիսանում է կոնկրետ հասարակական հարաբերության պաշտպանությանն ուղղված քրեաիրավական նորմը։ Այնուամենայնիվ, այս դիրքորոշումը բազմիցս քննադատվում է գիտական շրջանակների կողմից, այն հիմնավորմամբ, որ այն ձևակերպելիս հաշվի չեն առնվել հանցագործության էությունն ու սոցիալական նշանակությունը։ Այս խնդրին հանգամանորեն անդրադարձել է ռուս իրավաբան, քրեական իրավունքի գիտության դասական ուղղության ներկայացուցիչ Նիկոլայ Տագանցևը։

{{քաղվածք|Իրավունքի նորմը ինքնին բանաձև է՝ կենսականորեն առաջացած հասկացությունը, որը ժամանակի ընթացքում ձեռք է բերել անկախ և վերացական լինելություն։ Ցանկացած իրավունքի նորմ, որպես վերացական հասկացություն, կարող է վիճարկվել, քննադատվել, չճանաչվել... եթե հանցագործության մեջ տեսնում ենք միայն նորմի դեմ ոտնձգություն և առանձնապես կարևորում ենք կատարվածի հակաիրավականությունը, ապա հանցագործությունները կդառնան ընդունելի երևույթներ։ Հիշենք Պետրոս Մեծի դարաշրջանի պատկերացումները, որոնք թագավորական իշխանության դեմ ապստամբությունը, սպանությունը, մորուք կրելը և արգելոցային տարածքում ծառահատումը հավասարապես համարում էին վտանգավոր արարքներ՝ կատարողին դատապարտելով մահապատժի։ Տրամաբանությունը մեկն էր՝ մեղադրյալները կատարել էին այդ արարքները նույնօրինակ կերպով՝ չվախենալով թագավորական ցասումից։|Տագանցև Ն. Ս․, «Ռուսական քրեական իրավունք. Դասախոսություններ», Ընդհանուր մաս, В 2-րդ մաս, թեմա 1. М., 1994. էջեր 29, 31։}}

 

== Ծանոթագրություններ ==