«Երկխոսություն աշխարհի երկու գլխավոր համակարգերի վերաբերյալ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
նոր ենթավերնագիր |
||
Տող 3.
Կոպեռնիկյան համակարգում [[Երկիր|Երկիրն]] ու մյուս [[Մոլորակային համակարգ|մոլորակները]] պտտվում են [[Արեգակ|Արեգակի]] շուրջ, իսկ [[Կոորդինատների երկրակենտրոն համակարգ|Պտղոմեոսյան համակարգում]] [[Տիեզերք|տիեզերքում]] ամեն ինչ պտտվում է Երկրի շուրջ: ''Երկխոսությունը'' լույս է տեսել [[Ֆլորենցիա|Ֆլորենցիայում]], [[Ինկվիզիցիա|ինկվիզիցիայի]] պաշտոնական լիցենզիայով: 1633 թ.-ին գրքի պատճառով Գալիլեոն ճանաչվեց որպես «հերետիկոսության մեջ խստորեն կասկածվող»։ Գիրքն այնուհետև ներառվեց արգելված գրքերի ցանկում, որտեղից այն չհանվեց մինչև 1835 թվականը (1822-ին նրա քննարկած տեսությունները թույլատրվեցին տպագրության)<ref>[http://www.law.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/galileo/galileochronology.html The Trial of Galileo: A Chronology] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070205213233/http://www.law.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/galileo/galileochronology.html|date=2007-02-05}}</ref>։ Իր ժամանակին չբարձրաձայնված գործողության արդյունքում կաթոլիկ երկրներում նույնպես արգելվեց իր կողմից գրված կամ երբևէ գրվելիք թեմաների հրատարակումը<ref>{{anchor|_note-publication-ban}}See [[Galileo affair#note-publication-ban|Galileo affair]] for more details, including sources.</ref>։
== Ակնարկ ==
Գիրքը գրելիս Գալիլեոն այն անվանեց որպես իր «Երկխոսություն մակընթացությունների մասին», և երբ ձեռագիրը գնաց ինկվիզիցիայի հաստատմանը, վերնագիրն էր՝ «Երկխոսություն ծովի տեղատվության և հոսանքի մասին»: Նրան հանձնարարվեց վերնագրից հեռացնել [[Մակընթացություն և տեղատվություն|մակընթացությունների]] մասին բոլոր հիշատակությունները և փոխել նախաբանը, քանի որ այդպիսի վերնագրին հավանություն տալը նման կլիներ նրա այն տեսությանը հավանություն տալուն, որը որպես մակընթացությունների պատճառ նշում է Երկրի շարժումը: Արդյունքում տիտղոսաթերթի պաշտոնական վերնագիրը ''Երկխոսություն'' է, որին հաջորդում են Գալիլեոյի անունը, ակադեմիական գրառումները, իսկ հետո գալիս է երկար ենթավերնագիր: Անունը, որով այժմ հայտնի է աշխատանքը, վերցվել է տպագրողի կողմից տիտղոսաթերթի նկարագրությունից, երբ 1744 թվականին կաթոլիկ աստվածաբանի կողմից հաստատված նախաբանով թույլատրվել է այն տպել<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/galileo00stil_0/page/187|title=Galileo: Pioneer Scientist|last=Drake|first=Stillman|publisher=U of Toronto Press|year=1990|isbn=0-8020-2725-3|page=[https://archive.org/details/galileo00stil_0/page/187 187]}}</ref>։ Սա պետք է հիշել՝ Գալիլեոյի գիրքը գրելու շարժառիթները քննարկելիս: Չնայած գիրքը պաշտոնապես ներկայացվում է որպես երկու համակարգերի քննարկում(ինչպես դա անհրաժեշտ էր լիներ ընդհանրապես տպագրվելու համար), կասկած չկա, որ Կոպեռնիկյան կողմը հաղթում է բանավեճը<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/sleepwalkershist00koes_965|title=The Sleepwalkers|last=Koestler|first=Arthur|publisher=Penguin Arkana|year=1989|page=[https://archive.org/details/sleepwalkershist00koes_965/page/n480 480]|url-access=limited}}</ref>։
=== Կառուցվածքը ===
Գիրքը ներկայացվում է որպես չորս օրերի ընթացքում երկու փիլիսոփաների և մեկ աշխարհականի միջև քննարկումների շարք։
* Սալվիատին հանդես է գալիս որպես Կոպեռնիկյան դիրքորոշման կողմնակից և ուղղակիորեն ներկայացնում է Գալիլեոյի որոշ տեսակետներ՝ անվանելով վերջինիս «Ակադեմիկոս», ի պատիվ Գալիլեոյի անդամակցությանը դեյ Լինչեի ակադեմիային: Նա կրում է Գալիլեոյի ընկեր Ֆիլիպո Սալվիատիի անունը(1582–1614)
* Սագրեդոն խելացի աշխարհիկ է, ով ի սկզբանե չեզոք է: Նա կրում է Գալիլեոյի ընկեր Ջիովաննի Ֆրանչեսկո Սագրեդոյի անունը(1571–1620)
* Սիմպլիսիոն՝ Պտղոմեոսի և [[Արիստոտել|Արիստոտելի]] նվիրված հետեւորդը, ներկայացնում է ավանդական տեսակետներ և Կոպեռնիկյան դիրքորոշման դեմ փաստարկներ: Ենթադրաբար նա կրում է Արիստոտելի վեցերորդ դարի մեկնաբան Սիմպլիսիոս Կիլիկիացու անունը, բայց ենթադրվում էր, որ այդ անունը կրկնակի մեկնաբանություն ունի, քանի որ իտալերենից «սեմպլիչե» թարգմանաբար նշանակում է «պարզամիտ» (մի քիչ բթամիտ):<ref>Arthur Koestler, ''The Sleepwalkers: A History of Man's Changing Vision of the Universe'' (1959), Penguin Books, 1986 edition: {{ISBN|0-14-055212-X}}, 978014055212X 1990 reprint: {{ISBN|0-14-019246-8}}, {{ISBN|978-0-14-019246-9}} [https://www.amazon.com/dp/0140192468]</ref> Սիմպլիսիոնի հիմքում ընկած են երկու հասակակից պահպանողական փիլիսոփաներ, Գալիլեոյի հակառակորդ Լյուդովիկո դելե Կոլոմբը (1565–1616?) և Պադուացի պաշտոնակից Չեզարե Կրեմոնին (1550–1631), ով հրաժարվել էր դիտել աստղադիտակի միջով<ref>Stillman Drake: ''Galileo at Work: His Scientific Biography'', Courier Dover Publications, 2003, {{ISBN|0-486-49542-6}}, page 355 : Cremonini and delle Colombe</ref>։ Կոլոմբը առաջնորդում էր Գալիլեոյի հակառակորդների ֆլորենտական մի խմբի, որին Գալիլեոյի որոշ ընկերներ անվանում էին «աղավնիների լիգա»<ref>"La legha del pippione". "Pippione" is a pun on Colombe's surname—which is the plural of the Italian word for dove. Galileo's friends, the painter, [[:it:Cigoli|Lodovico Cardi da Cigoli]] {{in lang|it}}, his former student, [[Benedetto Castelli]], and a couple of his other correspondents often referred to Colombe as "il Colombo", which means "the Pigeon". Galileo himself used this term a couple of times in a letter to Cigoli of October, 1611 [http://moro.imss.fi.it/lettura/LetturaWEB.DLL?MODO=PAGINA&VOLPAG=11-214 (Edizione Nazionale 11:214)]. The more derisive nickname, "il Pippione", sometimes used by Cigoli [http://moro.imss.fi.it/lettura/LetturaWEB.DLL?MODO=PAGINA&VOLPAG=11-176 (Edizione Nazionale 11:176], [http://moro.imss.fi.it/lettura/LetturaWEB.DLL?MODO=PAGINA&VOLPAG=11-229 11:229], [http://moro.imss.fi.it/lettura/LetturaWEB.DLL?MODO=PAGINA&VOLPAG=11-476 11:476],[http://moro.imss.fi.it/lettura/LetturaWEB.DLL?MODO=PAGINA&VOLPAG=11-502 11:502)], is a now archaic Italian word with a triple entendre. Besides meaning "young pigeon", it is also a jocular term for a testicle, and a Tuscan dialect word for a fool.</ref>։
== Ծանոթագրություններ ==
| |||