Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Մարի Ավետիսյան/ԱվազարկղԱ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 18.
{{Main|Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմ}}Հեզբոլլահը ծագել է հարավային Լիբանանում հակառակորդ Ամալ շարժման դեմ [[Շիա իսլամ|շիա]] աշխարհազորայինների կոնսոլիդացիայի ժամանակ։ Հեզբոլլահը կարևոր դեր է խաղացել Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ՝ 1982-1983 թվականներին պայքարելով ամերիկյան ուժերի դեմ, իսկ 1985-1988 թվականների Ճամբարների պատերազմի ժամանակ պայքարելով Ամալի և Սիրիայի դեմ։ Սակայն Հեզբոլլահի հիմնական նպատակն էր վերջ դնել Իսրայելի օկուպացիային, որը 1982 թվականին գրավել էր հարավային Լիբանանը<ref name="bbc-hi-me" /> և պաշարել Բեյրութը<ref>Avi Shlaim (2001) ''The Iron Wall: Israel and the Arab World'' W.W. Norton, {{ISBN|0-393-32112-6}} Chapter 10; "The Lebanese Quagmire 1981–1984". pp 384–423</ref>։ Ամալը՝ Լիբանանի շիական հիմնական քաղաքական խումբը, նախաձեռնել է [[Գերիլիա|պարտիզանական կռիվներ]]։ 2006 թվականին Իսրայելի նախկին վարչապետ Էհուդ Բարաքը հայտարարել է․ «Երբ մենք մտանք Լիբանան․․․ այնտեղ Հեզբոլլահ չկար։ Շիաները հարավում մեզ ընդունեցին հոտավետ բրնձով և ծաղիկներով։ Այնտեղ մեր ներկայությունն էր, որ ստեղծեց Հեզբոլլահը»<ref name="AN33">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=x0MZOnnu8qcC&q=Hezbollah%20a%20short%20history&pg=PP1|title=Hezbollah: A Short History|last=Norton|first=Augustus|publisher=Princeton University Press|year=2009|isbn=978-0-691-13124-5|page=33}}</ref>։
 
Հեզբոլլահը վարել է անհամաչափ պատերազմ՝ օգտագործելով մահապարտ հարձակումներ [[Իսրայելի պաշտպանության բանակ|Իսրայելի պաշտպանության բանակի]] և Լիբանանից դուրս գտվող իսրայելական թիրախների դեմ<ref name="pape">{{cite book|url=https://archive.org/details/dyingtowinstrate00pape|title=Dying to win: the strategic logic of suicide terrorism|last=Pape|first=Robert|publisher=Random House|year=2005|isbn=1-4000-6317-5|location=New York|authorlink=Robert Pape}} Specifically: "Suicide Terrorist Campaigns, 1980–2003", Appendix 1. (Page 253 of Australian paperback edition, published by Scribe Publications)</ref>։ Հեզբոլլահը, ինչպես հայտնի է, Մերձավոր Արևելքում իսլամական դիմադրության առաջին խմբավորումներից մեկն է, որն օգտագործել է մահապարտների ռմբակոծության, մահափորձերի և օտարերկրյա զինվորներին գերեվարելու մարտավարություն<ref name="nybooks" />, ինչպես նաև սպանություններ<ref name="HCR190">{{cite web|url=http://thomas.loc.gov/cgi-bin/query/z?c101:H.CON.RES.190:|title=Expressing the sense of the Congress over the reported murder of Lieutenant Colonel William Higgins and Hezbollah-sponsored terrorism.|date=4 August 1989|publisher=[[The Library of Congress]]|accessdate=8 August 2006|author=H. CON. RES. 190, 1st session 101st congress}}</ref> և առևանգումներ<ref name="Timeline: Lebanon">{{cite news|title=Lebanon profile|date=3 September 2013|accessdate=5 September 2013|work=BBC News|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-14649284}}</ref>: Հեզբոլլահն նաև օգտագործում է ավելի պայմանական ռազմական մարտավարություն և զենքեր, մասնավորապես [[Կատյուշա (ՀԿՌՀ)|Կատյուշա համազարկային ռեակտիվ համակարգ]] և այլ հրթիռներ<ref name="HCR190" /><ref>{{cite news|last=Harnden|first=Tony|title=Video games attract young to Hizbollah|url=https://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2004/02/21/whizb21.xml&sSheet=/news/2004/02/21/ixworld.html|accessdate=20 October 2012|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|date=21 February 2004|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060721222037/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2004%2F02%2F21%2Fwhizb21.xml&sSheet=%2Fnews%2F2004%2F02%2F21%2Fixworld.html|archivedate=21 July 2006|location=London|url-status=dead}}</ref>: 1990 թվականին Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ավարտին` չնայած Թաիֆի համաձայնագիրը պահանջում էր «լուծարել լիբանանյան և ոչ լիբանանյան բոլոր աշխարհազորայինների խմբերը», [[Սիրիա|Սիրիան]], որն այդ ժամանակ վերահսկում էր Լիբանանը, թույլ է տվել Հեզբոլլահին պահել իր զինանոցը և վերահսկել Իսրայելի սահմանակից շիական տարածքները<ref name="In the Party of God">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2002/10/14/021014fa_fact4?currentPage=4|title=In the Party of God: Are terrorists in Lebanon preparing for a larger war? by Jeffrey Goldberg|work=The New Yorker|date=14 October 2002|accessdate=3 March 2007}}</ref>։
 
=== 1990-ականներից հետո ===
Տող 76.
2010 թվականին Իրանի խորհրդարանի խոսնակ [[Ալի Լարիջանի|Ալի Լարիջանին]] ասել է․ «Իրանը հպարտանում է Լիբանանի իսլամական դիմադրության շարժմամբ՝ իսլամական կայուն դիրքորոշման համար։ Հեզբոլլահը սնուցում է իսլամական ջիհադի սկզբնական գաղափարները»։ Նա փոխարենը քննադատել է Արևմուտքին, որն Իրանին մեղադրում է ահաբեկչությանն աջակցելու համար և ասել․ «Իրական ահաբեկիչները նրանք են, ովքեր Սիոնիստական ռեժիմին ռազմական տեխնիկա են տրամադրում ժողովրդին ռմբակոծելու համար»<ref>{{cite web|url=http://www.siasat.com/english/news/larijani-iran-proud-backing-hezbollah|title=Larijani: Iran proud of backing Hezbollah|date=30 July 2010|publisher=Siasat|accessdate=21 May 2011}}</ref>։
 
=== FundingՖինանսավորում ===
Հեզբոլլահի ֆինանսավորումը կատարվում է Լիբանանի տարբեր բիզնես խմբերի, անհատների, ձեռներեցների, Լիբանանի սփյուռքի կողմից, որը զբաղվում է աֆրիկյան [[Ադամանդ|ադամանդների]] հետազոտությամբ, այլ իսլամական խմբերի և երկրների կողմից, ինչպես նաև շիա լիբանանցիների վճարած հարկերի շնորհիվ<ref name="Engeland33">{{cite book|title=From Terrorism to Politics|last1=Engeland|first1=Dr Anisseh Van|last2=Rudolph|first2=Ms Rachael M|date=2013|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|isbn=978-1-4094-9870-4|pages=33–34}}</ref>։ Հեզբոլլահը նշում է, որ իր եկամտի հիմնական աղբյուրը գալիս է սեփական ներդրումային պորտֆելներից և մուսուլմանների նվիրատվություններից:
{{Main|Funding of Hezbollah}}
Funding of Hezbollah comes from Lebanese business groups, private persons, businessmen, the Lebanese diaspora involved in African diamond exploration, other Islamic groups and countries, and the taxes paid by the Shia Lebanese.<ref name=Engeland33>{{cite book|last1=Engeland|first1=Dr Anisseh Van|last2=Rudolph|first2=Ms Rachael M|title=From Terrorism to Politics|date=2013|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|isbn=978-1-4094-9870-4|pages=33–34}}</ref> Hezbollah says that the main source of its income comes from its own investment portfolios and donations by Muslims.
 
WesternԱրևմտյան sourcesաղբյուրներում maintainտիրում thatէ Hezbollahայն actuallyտեսակետը, receivesոր mostՀեզբոլլահն ofիրականում itsԻրանից financial,և Սիրիայից է ստանում trainingֆինանսական, weaponsվարժանքների, explosivesզենքի, politicalպայթուցիկների, diplomaticքաղաքական, andդիվանագիտական organizationalև aidկազմակերպչական from [[Iran]] and [[Syria]].աջակցությունը<ref name="In the Party of God">{{cite news |url=http://www.newyorker.com/archive/2002/10/14/021014fa_fact4?currentPage=4 |title=In the Party of God: Are terrorists in Lebanon preparing for a larger war? by Jeffrey Goldberg |work=The New Yorker |date=14 October 2002 |accessdate=3 March 2007}}</ref><ref name="USDbackground2801" /><ref>Levitt, Matthew. [http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/hezbollah-finances-funding-the-party-of-god "Hezbollah Finances – Funding the Party of God."] The Washington Institute. February 2005. 1 February 2015.</ref>։ IranԿարծիք isկա, saidոր to1983-1989 haveթվականների givenընթացքում $400Իրանը millionնվիրատվության betweenձևով 1983Հեզբոլլահին andէ 1989տրամադրել through400 donation.միլիոն Dueդոլար։ toՏնտեսական economicխնդիրների problems,պատճառով IranԻրանը temporarilyժամանակավորապես limitedսահմանափակել fundsէ toՀեզբոլլահի humanitarianկողմից actionsիրականացվող carriedմարդասիրական onգործողությունների by Hezbollah.ֆինանսավորումը<ref name=Engeland33 />։ According2010 toթվականի reportsփետրվարին releasedհրապարակված inզեկույցների February 2010համաձայն, HezbollahՀեզբոլլահը receivedԻրանից ստացել է $400&nbsp;million fromմիլիոն Iran.դոլար<ref name="irinnews52494">{{cite web|url=http://www.irinnews.org/Report/26242/LEBANON-The-many-hands-and-faces-of-Hezbollah|title=LEBANON: The many hands and faces of Hezbollah|date=29 March 2006|accessdate=17 August 2006|author=UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs|date=29 March 2006|accessdate=17 August 2006}}</ref><ref name="Haaretz 746631">{{cite web|last2=Stern |first2=Yoav |last1=Harel |first1=Amos |url=http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=746631 |title=Iranian official admits Tehran supplied missiles to Hezbollah |worklast1=Haaretz Harel|locationfirst1=Israel Amos|last2=Stern|first2=Yoav|date=4 August 2006 |work=Haaretz|location=Israel|accessdate=21 May 2011}}</ref><ref name="WPBestGuerrilla" /> In։ 2011 Iranթվականին earmarkedԻրանը $7նախատեսել millionէ toՀեզբոլլահին Hezbollah'sտրամադրել activities7 inմիլիոն Latinդոլար American.Լատինական Ամերիկայում գործողությունների համար<ref name="nyd">{{cite web|url=http://articles.nydailynews.com/2011-12-22/news/30548795_1_iranian-revolutionary-guards-mexican-drug-nuclear-weapons-activities |title=Iran in our own backyard |work=Daily News |accessdate=4 February 2015 |author=Soibel, Leah |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120108083630/http://articles.nydailynews.com/2011-12-22/news/30548795_1_iranian-revolutionary-guards-mexican-drug-nuclear-weapons-activities |archivedate=8 January 2012|accessdate=4 February 2015|author=Soibel, Leah|url-status=dead}}</ref>։
Hezbollah has relied also on funding from the [[Shi'a Islam in Lebanon|Shi'ite]] Lebanese Diaspora in West Africa, the United States and, most importantly, the Triple Frontier, or tri-border area, along the junction of Paraguay, Argentina, and Brazil.<ref>Labaki, Boutros. [https://www.un.org/esa/population/meetings/EGM_Ittmig_Arab/Paper13_Labaki.pdf "The Role of Transnational Communmities in Fostering Development in Countries of Origin."] United Nations. 12 May 2006: 15–16. 31 July 2010.</ref> U.S. law enforcement officials have identified an illegal multimillion-dollar [[Operation Smokescreen|cigarette-smuggling fund raising operation]]<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A23384-2004Jun7.html|title=Cigarette Smuggling Linked to Terrorism|newspaper=[[The Washington Post]] |date=8 June 2004}}</ref> and a [[drug smuggling]] operation.<ref>{{cite book|title=Hamas|first=Matthew|last=Levitt|publisher=[[Yale University]] Press|year=2007|isbn=978-0-300-12258-9|url=https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi|url-access=registration|page=[https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi/page/70 70]}}</ref><ref>{{cite book|title=Terrorism Financing and State Responses|first=Jeanne|last=Giraldo|publisher=[[Stanford University]] Press|year=2007|isbn=978-0-8047-5565-8|url=https://archive.org/details/terrorismfinanci00haro}}</ref><ref>{{cite news|title=US Treasury takes action against Hezbollah funders|url=http://www.jpost.com/International/US-Treasury-takes-new-action-against-Hezbollah-funders-310871|work=[[Jerusalem Post]]|date=24 April 2013}}</ref> However, Nasrallah has repeatedly denied any links between the South American drug trade and Hezbollah, calling such accusations "propaganda" and attempts "to damage the image of Hezbollah".<ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2008/10/20081025165944942904.html|title=Nasrallah decries 'propaganda'|publisher=Al Jazeera|date=25 October 2008 |accessdate=29 September 2013}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.alarabiya.net/articles/2011/12/22/184043.html|title=Hezbollah denies drugs and money laundering claims|agency=Agence France Presse|date=22 December 2011|accessdate=29 September 2013}}</ref>▼
 
▲HezbollahՀեզբոլլահը hasապավինում reliedէ alsoԱրևմտյան onԱֆրիկայի, fundingԱՄՆ-ի fromլիբանանյան theշիա [[Shi'aսփյուռքի Islam in Lebanon|Shi'ite]] Lebanese Diaspora in West Africaֆինանսավորմանը, theև Unitedամենակարևորը՝ StatesԵռակի and,սահմանի mostկամ importantly[[Պարագվայ|Պարագվայի]], the[[Արգենտինա|Արգենտինայի]] Tripleև Frontier,[[Բրազիլիա|Բրազիլիայի]] orտարածքների tri-borderհատման area,երկայնքով alongտարածքի theշիա junctionսփյուռքի of Paraguay, Argentina, and Brazil.ֆինանսավորմանը<ref>Labaki, Boutros. [https://www.un.org/esa/population/meetings/EGM_Ittmig_Arab/Paper13_Labaki.pdf "The Role of Transnational Communmities in Fostering Development in Countries of Origin."] United Nations. 12 May 2006: 15–16. 31 July 2010.</ref>։ U.S.ԱՄՆ lawիրավապահ enforcementմարմինները officialsհայտնաբերել haveեն identifiedծխախոտի anմաքսանենգությամբ illegalֆինանսների multimillion-dollar [[Operation Smokescreen|cigarette-smuggling fund raising operation]]հայթայթման<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A23384-2004Jun7.html|title=Cigarette Smuggling Linked to Terrorism|newspaper=[[The Washington Post]] |date=8 June 2004}}</ref> andև aթմրանյութերի [[drug smuggling]] operation.մաքսանենգության<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi|title=Hamas|last=Levitt|first=Matthew|last=Levitt|publisher=[[Yale University]] Press|year=2007|isbn=978-0-300-12258-9|url=https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi|url-access=registration|page=[https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi/page/70 70]|url-access=registration}}</ref><ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/terrorismfinanci00haro|title=Terrorism Financing and State Responses|last=Giraldo|first=Jeanne|last=Giraldo|publisher=[[Stanford University]] Press|year=2007|isbn=978-0-8047-5565-8|url=https://archive.org/details/terrorismfinanci00haro}}</ref><ref>{{cite news|title=US Treasury takes action against Hezbollah funders|url=http://www.jpost.com/International/US-Treasury-takes-new-action-against-Hezbollah-funders-310871|work=[[Jerusalem Post]]|date=24 April 2013}}</ref> However,բազմամիլիոնանոց Nasrallahապօրինի hasգործողություններ։ repeatedlyՍակայն deniedՆասրալլահը anyբազմիցս linksհերքել betweenէ, theոր Southորևէ Americanկապ drugկա trade[[Հարավային andԱմերիկա|Հարավային Hezbollah,Ամերիկայի]] callingթմրանյութերի suchառևտրի accusationsև "propaganda"Հեզբոլլահի andմիջև՝ attemptsայս "toմեղադրանքները damageանվանելով the«պրոպագանդա» imageև of«Հեզբոլլահի իմիջը Hezbollah".վնասելու» փորձեր<ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2008/10/20081025165944942904.html|title=Nasrallah decries 'propaganda'|publisher=Al Jazeera|date=25 October 2008 |accessdate=29 September 2013}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.alarabiya.net/articles/2011/12/22/184043.html|title=Hezbollah denies drugs and money laundering claims|agency=Agence France Presse|date=22 December 2011|accessdate=29 September 2013}}</ref>։
As of 2018, Iranian monetary support for Hezbollah is estimated at $700 million per annum according to US estimates.<ref>[https://www.thenational.ae/world/the-americas/iran-pays-hezbollah-700-million-a-year-us-official-says-1.737347 Iran pays Hezbollah $700 million a year, US official says], The National, 5 June 2018</ref><ref>[https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-5515902,00.html Hezbollah paying the price of Iranian obstinance], YNET, 27 May 2019</ref>▼
 
▲As2018 ofթվականի 2018,ԱՄՆ Iranianհաշվարկներով monetaryՀեզբոլլահին supportԻրանի forֆինանսական Hezbollahաջակցությունը isտարեկան estimatedկազմում atէ $700 millionմլն per annum according to US estimates.դոլար<ref name=":9">[https://www.thenational.ae/world/the-americas/iran-pays-hezbollah-700-million-a-year-us-official-says-1.737347 Iran pays Hezbollah $700 million a year, US official says], The National, 5 June 2018</ref><ref name=":10">[https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-5515902,00.html Hezbollah paying the price of Iranian obstinance], YNET, 27 May 2019</ref>։
The United States has accused members of the [[Venezuelan government]] of providing financial aid to Hezbollah.<ref>{{cite web|title=Treasury Targets Hizballah in Venezuela |url=http://www.treasury.gov/press-center/press-releases/pages/hp1036.aspx|work=Press Release|publisher=United States Department of Treasury|accessdate=5 March 2014}}</ref>
 
ԱՄՆ-ն նաև մեղադրել է Վենեսուելայի կառավարությանը Հեզբոլլահին ֆինանսական աջակցություն ցույց տալու համար<ref name=":9" /><ref name=":10" />։
 
== Social services ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Մարի_Ավետիսյան/ԱվազարկղԱ» էջից