Վիքիպեդիա

«Կաթնաղբյուր (Արագածոտնի մարզ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 2.
{{Բնակավայր
|կարգավիճակ = Գյուղ
|հայերեն անվանում = Կաթնաղբյուր
|բնագիր անվանում =
|ենթարկում =
|երկիր = Հայաստան
|պատկեր = Կաթնաղբյուր ԴԱՄԲԱՐԱՆԱԴԱՇՏ4-7.JPG
|զինանշան =
|զինանշանի լայնություն =
|զինանշանի նկարագրում =
|դրոշ =
|դրոշի լայնություն =
|դրոշի նկարագրում =
|lat_dir = N |lat_deg=40 |lat_min=22 |lat_sec=38
|lon_dir = E|lon_deg=43 |lon_min=56 |lon_sec=18
|CoordAddon =
|CoordScale =
| երկրի քարտեզի չափ =
| երկրամասի քարտեզի չափ =
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ = Հայաստանի վարչական բաժանում{{!}}Մարզ
| երկրամաս = Արագածոտնի մարզ
| երկրամասը աղյուսակում = Արագածոտնի մարզ
|շրջանի տեսակ =
|շրջան =
|շրջանը աղյուսակում =
|համայնքի տեսակ =
|համայնք =Արագածոտն
|համայնքը աղյուսակում =
|երկրի քարտեզ =
|երկրամասի քարտեզ =
|շրջանի քարտեզ =
|ներքին բաժանում =
|ղեկավարի տեսակ = Գյուղապետ
|ղեկավար =Հովհաննիսյան Աշոտ Հովհաննիսյան
|հիմնադրման թվական =
|առաջին հիշատակում =
|այլ անվանումներ = Ագարակ, Ակերակ, Ակերան
|տարածք =
|բարձրության տեսակ =
|կենտրոնի բարձրություն = 1720
|կլիմա =
|պաշտոնական լեզու =
|բնակչություն = 1580
|մարդահամարի թվական = 2004
|խտություն =
|ագլոմերացիա =
|ազգային կազմ = Հայեր
|կրոնական կազմ =
|էթնոհորոնիմ = ագարեկցի
|ժամային գոտի =
|DST =
|հեռախոսային կոդ =
|փոստային ինդեքս =
|փոստային ինդեքսներ =
|ավտոմոբիլային կոդ =
|իդենտիֆիկատորի տեսակ =
|թվային իդենտիֆիկատոր =
|կատեգորիան Վիքիպահեստում =
|կայք =
|կայքի լեզու =
|կայքի լեզու 2 =
|կայքի լեզու 3 =
|կայքի լեզու 4 =
|կայքի լեզու 5 =
|add1n =
|add1 =
|add2n =
|add2 =
|add3n =
|add3 =
}}
'''Կաթնաղբյուր''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Արագածոտնի մարզ]]ում։ Տարածքը կազմում է 1288 կմ<sup>2</sup>։
Տող 79 ⟶ 15՝
 
== Պատմություն==
[[Պատկեր:Կաթնաղբյուր ՄԱՏՈՒՌ9-1.JPG|մինի|Մատուռ|alt=|220x220փքս]]
Կաթնաղբյուր գյուղը ունի դարերի խորքից եկած պատմություն, որի ապացույցն է գյուղում գտնվող [[5-7-րդ դարերի հայ մշակույթ]]ին պատկանող եկեղեցու ավերակները և շատ հին շրջանին պատկանող բերդ-ամրոցների ավերակները։ Արագածի հայացքի դիմաց, Արարատյան գոգավորության նախալեռնային և լեռնային քարքարոտ բարձրություններին սփռված այս տարածքում հնագույն բնակավայրերի ավերակներ կան, կիկլոպյան համր ու խուլ ամրոցների, դամբարանների, վաղ միջնադարյան կոթող-մահարձանների, հուշարձանախմբերի, քարվանատան, բերդ-եկեղեցիների փլատակներ, արաբական և սելջուկյան նվաճողների ձիերի սմբակների հետքեր … Կաթնաղբյուր գյուղը գտնվում է [[Թալին]]ի շրջանի տարածքում, որը հին ու միջին դարերում մտել է [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի Արագածոտն գավառի մեջ և պատկանել է Կամսարական տոհմին։ [[9-րդ դար|9IX]]-ից [[10-րդ դար|10X]]-րդ դարերում ընդգրկվել է հայ [[Բագրատունիների թագավորություն|Բագրատունիների թագավորության]] մեջ, ապա անցել [[Զաքարյաններ]]ին։ Արևելյան Հայաստանի Ռուսաստանին միանալուց հետո ներառվել է Երևանյան նահանգի մեջ։ Հետագայում խորհրդային կարգեր հաստատվելուց հետո, տարածքի մեծ մասը մտել է [[Էջմիածին|Էջմիածնի]], մյուսը [[Լենինական]]ի գավառների մեջ։ Որպես ինքնուրույն վարչական միավոր՝ շրջան, ձևավորվել է [[1930]] թվականի [[սեպտեմբերի 9]]-ին։
 
== Աշխարհագրություն ==
Կաթնաղբյուր գյուղը գտնվում է մարզկենտրոնից՝ 42 կմ հյուսիս-արևմուտք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1720 մ։ Կլիման ցամաքային է, [[ձմեռ]]ը՝ ցուրտ, [[ամառ]]ը՝ շոգ և չոր, նվազագույն ջերմաստիճանը 31&nbsp;°C է, առավելագույնը՝ 40&nbsp;°C։ Թալինի շրջանն արևմուտքում սահմանակից է Թուրքիային։ Կաթնաղբյուրն իր մեծությամբ Թալինի շրջանի գյուղերից երկրորդն է՝ զիջելով Մաստարային։ Կաթնաղբյուրը տեղակայված է Թալինից 4-5 կմ արևելք, [[Արագած]]ի ստորոտում, հարթավայրում, խճուղու վրա, թաղված մրգատու ծառերի, գլխավորապես [[ծիրանենի]]ների մեջ։ Գյուղի շրջակայքում են գտնվում [[Եղնիկ (Արագածոտնի մարզ)|Եղնիկ]], [[Աշնակ]], [[Իրինդ]], [[Շղարշիկ]] և [[Դավիթաշեն]] գյուղերը։▼
Կաթնաղբյուր գյուղը գտնվում է մարզկենտրոնից՝ 42 կմ հյուսիս-արևմուտք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1720 մ։
Կլիման ցամաքային է, [[ձմեռ]]ը՝ ցուրտ, [[ամառ]]ը՝ շոգ և չոր, նվազագույն ջերմաստիճանը 31&nbsp;°C է, առավելագույնը՝ 40&nbsp;°C։
Թալինի շրջանն արևմուտքում սահմանակից է Թուրքիային։
Կաթնաղբյուրն իր մեծությամբ Թալինի շրջանի գյուղերից երկրորդն է՝ զիջելով Մաստարային։
▲Կաթնաղբյուրը տեղակայված է Թալինից 4-5 կմ արևելք, [[Արագած]]ի ստորոտում, հարթավայրում, խճուղու վրա, թաղված մրգատու ծառերի, գլխավորապես [[ծիրանենի]]ների մեջ։ Գյուղի շրջակայքում են գտնվում [[Եղնիկ (Արագածոտնի մարզ)|Եղնիկ]], [[Աշնակ]], [[Իրինդ]], [[Շղարշիկ]] և [[Դավիթաշեն]] գյուղերը։
 
== Բնակչություն ==
Տող 124 ⟶ 56՝
[[Պատկեր:Կաթնաղբյուր ՀՈՒՇԱՂԲՅՈՒՐ` ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏՈՒՄ ԶՈՀՎԱԾՆԵՐԻՆ7-2.JPG|մինի|Հուշաղբյուր՝ 2-րդ աշխարհամարտում զոհվածներին]]
Կաթնաղբյուրը հարուստ չէ պատմական հուշարձաններով, կարելի է նշել դրանցից վեցը։ Պատմաճարտարտարապետական հուշարձաններից խոշորագույններց է գյուղի հարավ արևելյան մասում ընկած մի հին բերդ, որը պատկանում է մոտավորապես մ.թ.ա. 1-ից մ.թ.1-ին դարերին։ Բերդը իր տիրոջ՝ Զաքարի անունով կոչվել է «Զաքարի բերդ»։ Այն ունեցել է մեծաքանակ խոշոր ամբարներ, որտեղ բերդի բնակիչները պահել են մի քանի ամսվա պաշարներ։ Պատմում են, որ բերդից կարող էին մի քանի ամիս դուրս չգալ՝ չզգալով պարենի պակաս։ Ունեցել է քարետաշ մսուրներ, երկար քարե աստիճաններ, հաստ պարիսպներ։ [[1990]]-ական թվականների սկզբին այստեղ պեղումներ են կատարել հնագետ Եսայի Ասատրյանի խումբը, այստեղից գտնելով հնագիտական մեծարժեք ներկայացնող իրեր։
[[Պատկեր:Կաթնաղբյուր ԱՄՐՈՑ «ԶԱՔԱՐԻ ԲԵՐԴ»2-2.JPG|220x220px|մինի|«Զաքարի բերդ»|alt=]]
Բացի Զաքարի բերդից գյուղում կա ևս մեկ բերդ, որը գտնվում է ավազնոցին կոչվող վայրի հարակից տարածքում՝ բլրի գագաթին։ Այս բերդի մասին տեղեկությունները քիչ են։ Հայտնի է, որ այստեղ պեղումներ են կատարել ռուս ուսանողները։ Բերդը պատկանում է մ.թ.ա.I դարին, եղել է խոշոր բերդաքաղաք։ Այս երկու բերդերից զատ, որոնք պատկանում են աշխարհիկ կյանքին, գյուղում կան նաև հոգևոր կյանքի «ներկայացուցիչներ»։ Դրանցից է [[5-րդV դար]]ին պատկանող Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու հիմնաքարերը, զանգակատունն և խաչքարերը։ Եկեղեցին ավերվել է երկրաշարժից, իսկ փլատակների մի մասն էլ խորհրդային կառավարության հրամանով քանդվել է, քանզի ընկած էր գյուղի միջով անցնող ճանապարհի վրա, որը պետք է ասֆալտապատեին։ Եկեղեցին վերածվել է Թուխ մանուկի՝ Սուրբ Գրիգոր անվամբ, այստեղ են գտնվում եկեղեցու երեք մեծ խաչքարերը։ Թուխ մանուկը կառուցված է ճանապարհից քիչ հեռու՝ զանգակատան հիմնաքարերի վրա։ Գյուղում կան նաև այլ Թուխ մանուկներ, որոնցից հատկանշական է գյուղացիների համար մեծ ուխտատեղ դարձաց, Ջաղացի ձորի բլրակներից մեկի վրա գտնվող մատուռը, որը գյուղացիները անվանում են Խաչքար։ Այդ վայրում գյուղացիներից մեկը գտել է մի մեծ և շատ գեղեցիկ խաչքար՝ մոտ 7-րդ դարի պատկանող, ապա մի որոշ ժամանակ անց գյուղացիներից կառուցում է փոքրիկ մատուռ և այնտեղ տեղադրում խաչքարը։ Գյուղում ունենք նաև նորագույն դարերին պատկանող հուշահամալիրներ։ Դրանցից են «Աղբյուրի հուշարձանը» և «Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհվածների հուշարձանը», որոնք գտնվում են Երևան-Գյումրի ճանապարհի եզրին։
Հիմա եկեղեցին վերածվել է Թուխ մանուկի՝ Սուրբ Գրիգոր անվամբ, այստեղ են գտնվում եկեղեցու երեք մեծ խաչքարերը։ Թուխ մանուկը կառուցված է ճանապարհից քիչ հեռու՝ զանգակատան հիմնաքարերի վրա։ Գյուղում կան նաև այլ Թուխ մանուկներ, որոնցից հատկանշական է գյուղացիների համար մեծ ուխտատեղ դարձաց, Ջաղացի ձորի բլրակներից մեկի վրա գտնվող մատուռը, որը գյուղացիները անվանում են Խաչքար։ Այդ վայրում գյուղացիներից մեկը գտել է մի մեծ և շատ գեղեցիկ խաչքար՝ մոտ 7-րդ դարի պատկանող, ապա մի որոշ ժամանակ անց գյուղացիներից կառուցում է փոքրիկ մատուռ և այնտեղ տեղադրում խաչքարը։ Գյուղում ունենք նաև նորագույն դարերին պատկանող հուշահամալիրներ։ Դրանցից են «Աղբյուրի հուշարձանը» և «Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհվածների հուշարձանը», որոնք գտնվում են Երևան-Գյումրի ճանապարհի եզրին։
 
== Տես նաև ==
Տող 133 ⟶ 64՝
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
{{Արագածոտնի մարզ}}
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Կաթնաղբյուր_(Արագածոտնի_մարզ)» էջից