«Մասնակից:Tanya Harutyunyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Ջովաննի Գաբրիելին''' (մոտ 1554/1557 - 12 օգոստոսի 1612) իտալացի կոմպոզիտոր և երգեհոնահար է: Նա իր ժամանակի ամենաազդեցիկ երաժիշտներից մեկն էր, ով ներկայացնում է [[Վենետիկյան դպրոց|Վենետիկյան դպրոցի]] ոճի գագաթնակետը՝ [[Վերածննդի երաժշտություն|Վերածննդից դարաշրջանից]] բարոկկո անցման ժամանակահատվածում:
[[Պատկեր:Venezia - Santo Stefano - Tomba di Giovanni Gabrieli (1612 e 1956) - Foto Giovanni Dall'Orto, 12-Aug-2007 - 02.jpg|մինի|աջից|Ջովաննի Գաբրիելիի շիրիմը [[Ռոկա Սանտո Ստեֆանո|Սանտո Ստեֆանոյում]], Վենետիկ]]
 
Տող 5.
Գաբրիելին ծնվել է [[Վենետիկ|Վենետիկում]]: Նա ընտանիքի հինգ երեխաներից մեկն է: Հայրը եկել է Կարնիայի մարզից և Ջովանիի ծնվելուց անմիջապես առաջ մեկնել է Վենետիկ: Չնայած Ջովաննիի վաղ կյանքի մասին շատ բան հայտնի չէ, նա հավանաբար սովորել է իր հորեղբոր՝ կոմպոզիտոր Անդրեա Գաբրիելիի մոտ, որը 1560-ականներից մինչև իր մահը՝ 1585թվականը, աշխատել է [[Սուրբ Մարկոսի տաճար|Սուրբ Մարկոսի տաճարում]]<ref name="auto">Bryant, Grove online</ref>:
 
Ջովաննին նաև մեկնել է [[Մյունխեն]], որպեսզի սովորի հայտնի Օրլանդո դե Լասուսի մոտ` դուքս Ալբերտ V-ի արքունիքում: Ամենայն հավանականությամբ, նա այնտեղ է մնացել մինչև 1579թվականը[[1579 թվական|1579 թվականը]]: Լասուսը պետք է դառնար իր երաժշտական ոճի զարգացման հիմնական ազդակներից մեկը<ref name="auto"/>:
 
1584թվականին[[1584 թվական|1584 թվականին]] նա վերադարձավ Վենետիկ, որտեղ 1585թվականին[[1585 թվական|1585 թվականին]] դարձավ Սուրբ Մարկոսի տաճարի երգեհոնահար, իսկ հորեղբոր մահից հետո նա զբաղեցրեց նաև գլխավոր կոմպոզիտորի պաշտոնը: Բացի այդ, նա սկսեց նաև խմբագրել հորեղբոր երաժշտական ստեղծագործությունների մեծ մասը: Անդրեան, ակնհայտորեն, շատ քիչ հակում ուներ տպագրելու իր սեփական երաժշտությունը, բայց Ջովաննիի կարծիքը դրա վերաբերյալ բավական բարձր էր և նա իր իսկ ժամանակի մեծ մասը տրամադրեց այն խմբագրելու և տպագրելու համար:
 
Գաբրիելիի կարիերան ավելի մեծ վերելք ապրեց, երբ նա ստացավ երգեհոնահարի պաշտոն Scuola Grande di San Rocco-ում, որը նա պահպանեց իր ողջ կյանքի ընթացքում: Սան Ռոկոն ամենահեղինակավորն էր վենետիկյան բոլոր հաստատություններից և իր շքեղությամբ զիջում էր միայն Սան Մարկոյին: Ջովաննիի երաժշտական գործունեության վառ նկարագրությունը պահպանվում է անգլիացի գրող Թոմաս Կորյատի ճանապարհորդական հուշերում: Նրա երաժշտության մեծ մասը գրված էր հատուկ Սան Ռոկոյի համար<ref name="gramo">{{Cite magazine |last=Knighton |first=Tess |year=1997 |title=G.Gabrieli Music for San Rocco (record review) |url=https://www.gramophone.co.uk/review/ggabrieli-music-for-san-rocco |magazine=[[Gramophone (magazine)|Gramophone]]}}</ref>, չնայած նա հավանաբար էլ ավելի շատ ստեղծագործեց Սան Մարկոյի համար:
 
Գաբրիելիի աշխատանքները նրան դարձնում էին Եվրոպայի ամենանշանավոր կոմպոզիտորներից մեկը: Նորարարությունները, որն սկսվեց նրա ազդեցիկ «Սակրայի սիմֆոնիա» հատորով (1597), այնպիսին էր, որ կոմպոզիտորներ՝ ամբողջ Եվրոպայից, հատկապես [[Գերմանիա|Գերմանիայից]], գալիս էին Վենետիկ՝[[Վենետիկ]]՝ ուսանելու: Ակնհայտ է, որ նա նաև իր նոր աշակերտներին հանձնարարեց ուսումնասիրել Իտալիայում գրված [[Մադրիգալ|մադրիգալները]], այնպես որ նրանք ոչ միայն հետ բերեցին վենետիկյան մեծ պոլիխորալական ոճը իրենց հայրենիք, այլ նաև մանդրիգալի ոճը: [[Հենրիխ Շյուց|Հենրիխ Շյուցը]] և մյուսները օգնեցին բարոկկոյի վաղ շրջանի երաժշտությունը հասցնել հյուսիս՝ [[Գերմանիա]], որը վճռականորեն ազդեց հետագա երաժշտության պատմության վրա: Հենց այս արմատների վրա են հիմնված գերմանական բարոկկոյի գագաթնակետի՝ [[Յոհան Սեբաստիան Բախ|Բախի]] ստեղծագործությունները:
 
Գաբրիելիի առողջական վիճակը սկսեց վատթարանալ 1606թվականից[[1606 թվական|1606 թվականից]] հետո, այդ ժամանակ նա թողեց եկեղեցու ղեկավարությունը՝ այլևս չկարողանալով կատարել իր պարտականությունները: Նա մահացավ 1612 թվականին Վենետիկում՝ երիկամի քարի բարդություններից:
 
 
Տող 27.
 
== Canzon բառը ==
Իտալական '''canzon''' տերմինը ('''canzoni'''-հոգնակի), ինչպես օգտագործել են Գաբրիելին և այլք, բխում է ֆրանսիական '''«շանսոն»''' բառից, և Գաբրիելիի ժամանակից անմիջապես հետո այն ամբողջությամբ ներգրավվում է իտալերենի մեջ '''canzona''' ձևով ('''canzone'''-հոգնակի): Անգլերենում օգտագործվում է իտալական երկրորդ ձևը՝ '''canzone''':
 
== Ստեղծագործությունները ==
=== Concerti (1587) ===
 
«Concerti di Andrea, et di Giovanni Gabrieli, organisti della Serenissima Signori di Venetia». 77 ստեղծագործությունների հավաքածու, որոնց մեծ մասը Ջովաննիի հորեղբորը՝ Անդրեա Գաբրիելիի գործերն են, բայց պարունակում է նաև կրտսեր Գաբրիելիի մոտետներից մի քանիսը`
'''Concerti (1587)'''
*9.) Inclina Domine aurem a 6
 
*19.) Ego dixi Domine a 7
«Concerti di Andrea, et di Giovanni Gabrieli, organisti della Serenissima Signori di Venetia». 77 ստեղծագործությունների հավաքածու, որոնց մեծ մասը Ջովաննիի հորեղբորը՝ Անդրեա Գաբրիելիի գործերն են, բայց պարունակում է նաև կրտսեր Գաբրիելիի մոտետներից մի քանիսը:
* 1933.) EgoO diximagnum Dominemysterium a 78
* 3337.) ODeus magnummeus mysteriumad te de luce a 810
* 3740.) Deus meusAngelus ad te depastores luceait a 1012
* 4077.) AngelusSacri addi pastoresGiove aitaugei a 12
* 77.) Sacri di Giove augei a 12
 
 
'''Sacrae Symphoniae (1597)'''
 
=== Sacrae Symphoniae (1597) ===
Հավաքածու, որի մեջ ներառված է 45 մոտետ 6, 7, 8, 10, 12, 14, 15 կամ 16 ձայների համար,14 կանցոնա 8, 10, 12 կամ 15 երաժշտական տողերի համար և երկու սոնատ երաժշտական 8 և 12տողերի համար:
*# 1. Motet “Cantate Domino” a 6, Ch. 6
*# 2. Exaudi Domine, justitiam meam, Ch.7
*# 3. Motet “Beata es virgo Maria” a 6, Ch. 8
*# 4. Motet “Miserere mei Deus” (Psalm 51) a 6, Ch. 9
*# 5. O quam suavis est, Domine, Ch.10
*# 6. Benedixisti Domine terram tuam, Ch.11
*# 7. Motet “Exaudi Deus orationem meam” (Psalm 55) a 7, Ch. 12
*# 8. Motet “Sancta Maria succurre miseris” a 7, Ch. 13
*# 9. O Domine Jesu Christe, Ch.14
*# 10. Domine exaudi orationem meam, Ch.15
*# 11. Jubilate Deo, omnis terr, Ch.16
*# 12. Misericordias Domin, Ch.17
*# 13. Beati immaculati, Ch.18
*# 14. Laudate nomen Domini, Ch.19
*# 15. Jam non dicam vos servos, Ch.20
*# 16. Beati omnes, Ch.21
*# 17. Domine, Dominus noster, Ch.22
*# 18. Angelus Domini descendit, Ch.23
*# 19. Motet “O Jesu mi dulcissime” a 8, Ch. 24
*# 20. Motet “Sancta et immaculata virginitas” a 8, Ch. 25
*# 21. Diligam te, Domine, Ch.26
*# 22. Exultate justi in Domino, Ch.27
*# 23. Hoc tegitur, Ch.28
*# 24. Ego sum qui sum, Ch.29
*# 25. In te Domine speravi, Ch.30
*# 26. Jubilemus singuli, Ch.31
*# 27. Magnificat, Ch.32
*# 28. Canzon per sonar primi toni a 8, Ch.170
*# 29. Canzon per sonar septimi toni a 8, Ch.171
*# 30. Canzon per sonar septimi toni a 8, Ch.172
*# 31. Canzon per sonar noni toni a 8, Ch.173
*# 32. Canzon per sonar duodecimi toni a 8, Ch.174
*# 33. Sonata pian e forte, Ch.175
*# 34. Benedicam Dominum, Ch.33
*# 35. Domine exaudi orationem meam, Ch.34
*# 36. Motet “Maria virgo” a 10, Ch. 35
*# 37. Motet “Deus qui beatum Marcum” a 10, Ch. 36
*# 38. Surrexit Pastor bonus, Ch.37
*# 39. Judica me, Domine, Ch.38
*# 40. Quis est iste qui venit, Ch.39
*# 41. Motet “Hodie Christus natus est” a 10, Ch. 40
*# 42. Canzon per sonar primi toni a 10, Ch.176
*# 43. Canzon per sonar duodecimi toni a 10, Ch.177
*# 44. Canzon per sonar duodecimi toni a 10, Ch.178
*# 45. Canzon per sonar duodecimi toni a 10, Ch.179
*# 46. Canzon in echo duodecimi toni à 10, Ch.180
*# 47. Canzon sudetta accommodata per concertar con l’Organo a 10, Ch.181
*# 48. Plaudite, psallite, jubilate Deo omnis terra, Ch.41
*# 49. Virtute magna, Ch.42
*# 50. Kyrie (primus), Ch.43
*# 51. Christe, Ch.44
*# 52. Kyrie (tertius), Ch.45 (Ch.43–45 are a single composition)
*# 53. Gloria, Ch.46
*# 54. Sanctus, Ch.47
*# 55. Magnificat, Ch.48
*# 56. Regina cœli, lætare, Ch.49
*# 57. Canzon per sonar septimi & octavi toni a 12, Ch.182
*# 58. Canzon per sonar noni toni a 12, Ch.183
*# 59. Sonata octavi toni a 12, Ch.184
*# 60. Nunc dimittis, Ch.50
*# 61. Jubilate Deo, omnis terra, Ch.51
*# 62. Canzon quarti toni a 15, Ch.185
*# 63. Omnes gentes plaudite manibus, Ch.52
 
=== Canzoni per sonare (1608) ===
Հավաքածու, որն իր մեջ ներառում է Գաբրիելիի, Ջիրոլամո Ֆրեսկոբալդիի և այլոց 36 կարճ գործերը: Ցիկլի առաջին 4, ինչպես նաև 27-րդ և 28-րդ համարները պատկանում են Գաբրիելիի գրչին<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=uS8eTggXg_gC|title=Canzoni per sonare con ogni sorte di stromenti|author=|date=6 June 2018|publisher=Alessandro Raverii|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite web|url=http://imslp.org/wiki/Canzoni_per_sonare_con_ogni_sorte_di_stromenti_(Raverii,_Alessandro)|title=Canzoni per sonare con ogni sorte di stromenti (Raverii, Alessandro) - IMSLP/Petrucci Music Library: Free Public Domain Sheet Music|author=|date=|website=imslp.org}}</ref>:
* Canzon (I) a 4 “La spiritata,” Ch. 186
* Canzon (II) a 4, Ch. 187
* Canzon (III) a 4, Ch. 188
* Canzon (IV) a 4, Ch. 189
* Canzon (XXVII) a 8 “Fa sol la re,” Ch. 190
* Canzon (XXVIII) a 8 “Sol sol la sol fa mi,” Ch. 191
 
'''=== Canzoni pere sonareSonate (1608written nlt. 1612, publ. 1615)''' ===
16 կանցոնի և 5 սոնատների հավաքածու: Հրատարակվել է [[1615 թվական|1615 թվականին]]՝ հետմահու:
# Canzon prima (item I) a 5, Ch. 195
# Canzon (II) a 6, Ch. 196
# Canzon (III) a 6, Ch. 197
# Canzon (IV) a 6, Ch. 198
# Canzon (V) a 7, Ch. 199
# Canzon (VI) a 7, Ch. 200
# Canzon (VII) a 7, Ch. 201
# Canzon (VIII) a 8, Ch. 202
# Canzon (IX)† a 8
# Canzon (X)† a 8
# Canzon (XI)† a 8
# Canzon (XII) a 8, Ch. 205
# Sonata (item XIII) a 8, Ch. 206
# Canzon (item XIV) a 10, Ch. 207
# Canzon (XV) a 10, Ch. 208
# Canzon (XVI) a 12, Ch. 209
# Canzon (XVII) a 12, Ch. 210
# Sonata (item XVIII) a 14, Ch. 211
# Sonata (XIX) a 15, Ch. 212
# Sonata (XX) a 22, Ch. 213
# Sonata (XXI) per tre violini e basso (a 4), Ch. 214
 
=== Sacrae Symphoniae II (written nlt. 1612, publ. 1615) ===
Հավաքածու, որն իր մեջ ներառում է Գաբրիելիի, Ջիրոլամո Ֆրեսկոբալդիի և այլոց 36 կարճ գործերը: Ցիկլի առաջին 4, ինչպես նաև 27-րդ և 28-րդ համարները պատկանում են Գաբրիելիի գրչին:
''Sacrae symphoniae Liber secundus.'' Լույս է տեսել 1612 թվականին՝ հետմահու:
• Canzon (I) a 4 “La spiritata,” Ch. 186
• Canzon (II) a 4, Ch. 187
• Canzon (III) a 4, Ch. 188
• Canzon (IV) a 4, Ch. 189
• Canzon (XXVII) a 8 “Fa sol la re,” Ch. 190
• Canzon (XXVIII) a 8 “Sol sol la sol fa mi,” Ch. 191
 
# Exultavit cor meum
# Congratulamini mihi
# Ego dixi Domine
# Sancta et immaculata
# O Jesu mi dulcissime
# Hodie completi sunt
# O quam suavis
# Deus in nomine tuo
# Attendite popule meus
# Cantate Domino
# Benedictus es Dominus
# Litania Beatae Mariae Virginis
# Deus Deus meus
# Vox Domini
# Iubilate Deo
# Motet “Surrexit Christus” a 11, Ch. 66
# Exaudi Deus
# O gloriosa virgo
# Misericordia tua Domine
# Suscipe clementissime Deus
# Kyrie
# Sanctus
# Magnificat 12 vocum
# Confitebor tibi Domine
# Motet “Quem vidistis pastores” a 14
# Motet “In ecclesiis” a 14
# Magnificat 14 vocum
# Salvator noster
# O quam gloriosa
# Exaudi me Domine
# Magnificat 17 vocum
# Buccinate
 
'''Canzoni e Sonate (written nlt. 1612, publ. 1615)'''
 
== Ծանոթագրություններ ==
16 կանցոնի և 5 սոնատների հավաքածու: Հրատարակվել է 1615թվականին՝ հետմահու:
{{ծանցանկ}}
* 1. Canzon prima (item I) a 5, Ch. 195
* 2. Canzon (II) a 6, Ch. 196
* 3. Canzon (III) a 6, Ch. 197
* 4. Canzon (IV) a 6, Ch. 198
* 5. Canzon (V) a 7, Ch. 199
* 6. Canzon (VI) a 7, Ch. 200
* 7. Canzon (VII) a 7, Ch. 201
* 8. Canzon (VIII) a 8, Ch. 202
* 9. Canzon (IX)† a 8
* 10. Canzon (X)† a 8
* 11. Canzon (XI)† a 8
* 12. Canzon (XII) a 8, Ch. 205
* 13. Sonata (item XIII) a 8, Ch. 206
* 14. Canzon (item XIV) a 10, Ch. 207
* 15. Canzon (XV) a 10, Ch. 208
* 16. Canzon (XVI) a 12, Ch. 209
* 17. Canzon (XVII) a 12, Ch. 210
* 18. Sonata (item XVIII) a 14, Ch. 211
* 19. Sonata (XIX) a 15, Ch. 212
* 20. Sonata (XX) a 22, Ch. 213
* 21. Sonata (XXI) per tre violini e basso (a 4), Ch. 214
 
== Հետագա ընթերցում ==
'''Sacrae Symphoniae II (written nlt. 1612, publ. 1615)'''
*Arnold, Denis. ''Giovanni Gabrieli and the Music of the Venetian High Renaissance.'' London: Oxford University Press, 1979. {{ISBN|0-19-315247-9}}
*Arnold, Denis. ''Monteverdi.'' London, J.M. Dent & Sons Ltd, 1975. {{ISBN|0-460-03155-4}}
*Arnold, Denis. "Giovanni Gabrieli," in ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians'', ed. Stanley Sadie. 20 vol. London, Macmillan Publishers Ltd., 1980. {{ISBN|1-56159-174-2}}
*Bartlett, Clifford & Holman, Peter. ''Giovanni Gabrieli: A Guide to the Performance of His Instrumental Music''. In Early Music, Vol. 3, No. 1 (Jan. 1975), pp.&nbsp;25–32.
*Bryant, David. "Gabrieli, Giovanni." In Grove Music Online. Oxford Music Online, http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/grove/music/40693 (accessed 22 September 2009).
*[[Manfred Bukofzer|Bukofzer, Manfred]]. ''Music in the Baroque Era''. New York, W.W. Norton & Co., 1947. {{ISBN|0-393-09745-5}}
*Charteris, Richard. ''Giovanni Gabrieli (ca. 1555–1612): a Thematic Catalogue of his Music with a Guide to the Source Materials and Translations of his Vocal Texts''. New York, 1996.
*Grout, Donald Jay. ''A History of Western Music''. W.W. Norton & Co., 1980. {{ISBN|0-393-95136-7}}
*Kenton, Egon. ''Life and Works of Giovanni Gabrieli''. American Institute of Musicology, 1967 (Armen Carapetyen).
*Ongaro, Giulio, et al. "Venice." In Grove Music Online. Oxford Music Online, http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/grove/music/41311 (accessed 22 September 2009).
*[[Gustave Reese|Reese, Gustave]]. ''Music in the Renaissance''. New York, W.W. Norton & Co., 1954. {{ISBN|0-393-09530-4}}
*Selfridge-Field, Eleanor,''Venetian Instrumental Music, from Gabrieli to Vivaldi.'' New York, Dover Publications, 1994. {{ISBN|0-486-28151-5}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
Sacrae symphoniae Liber secundus. Լույս է տեսել 1612թվականին՝ հետմահու:
{{commons category}}
* 1. Exultavit cor meum
* {{Britannica|223235}}
* 2. Congratulamini mihi
* {{IMSLP|id=Gabrieli, Giovanni}}
* 3. Ego dixi Domine
*{{ChoralWiki}}
* 4. Sancta et immaculata
*Listen to [http://www.acc.umu.se/~akadkor/early/IVN_Gabrieli_Giovanni.html free recordings of songs] from [http://www.acc.umu.se/~akadkor/indexENG.html Umeå Akademiska Kör].
* 5. O Jesu mi dulcissime
* 6. Hodie completi sunt
* 7. O quam suavis
* 8. Deus in nomine tuo
* 9. Attendite popule meus
* 10. Cantate Domino
* 11. Benedictus es Dominus
* 12. Litania Beatae Mariae Virginis
* 13. Deus Deus meus
* 14. Vox Domini
* 15. Iubilate Deo
* 16. Motet “Surrexit Christus” a 11, Ch. 66
* 17. Exaudi Deus
* 18. O gloriosa virgo
* 19. Misericordia tua Domine
* 20. Suscipe clementissime Deus
* 21. Kyrie
* 22. Sanctus
* 23. Magnificat 12 vocum
* 24. Confitebor tibi Domine
* 25. Motet “Quem vidistis pastores” a 14
* 26. Motet “In ecclesiis” a 14
* 27. Magnificat 14 vocum
* 28. Salvator noster
* 29. O quam gloriosa
* 30. Exaudi me Domine
* 31. Magnificat 17 vocum
* 32. Buccinate