«Բելլա Շագալ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
#art+feminism2020
 
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գրող}}
'''Բելլա Սամոյլովնա Շագալ''' (ծննդյամբ` Ռոզենֆելդ, {{lang-fr|Bella Rosenfeld Chagall}}, {{lang-yi|בעלא שאגאל}}, {{ԱԾ}}), [[գրող]], թարգմանիչ:

Նկարիչ [[Մարկ Շագալ]]ի առաջին կինը, ով մեծ ազդեցություն է ունեցել նրա ստեղծագործությունների վրա:
 
== Կենսագրություն ==
Տող 14 ⟶ 16՝
Կանանց բարձրագույն դասընթացներում սովորելիս Բերտան Ստանիսլավսկու ստուդիայում զբաղվել է դերասանական գործունեությամբ և աշխատել «Ռուսաստանի առավոտ» թերթում: Նա դադարել է աշխատել թատրոնում փորձերի ժամանակ ստացած վնասվածքի պատճառով<ref name="chagal-1">{{статья |автор=Апчинская Наталья |заглавие=«Горящие огни» Беллы Шагал |ссылка=http://chagal-vitebsk.com/node/80 |язык= |издание=Шагаловский сборник |тип= |год=2004 |месяц= |число= |место=Витебск |номер=2 |страницы=3—7 |doi= |issn=}}</ref>: 1913 թվականի նոյեմբերին Բերտան հաջողությամբ հանձնել է քննությունները, իսկ 1914 թվականի փետրվարին պաշտպանելով երկու դիսերտացիա՝ «Ռուս գյուղացիների ազատագրումը» և «Դոստոևսկին», ստացել է դիպլոմ<ref name="7iskusstv" /><ref name="artchive" />:
 
Շագալի Փարիզից վերադառնալուց հետո` [[1915]] թվականի [[հուլիսի 25]]-ին, Բերտան ամուսնանացելամուսնացել է նրա հետ: Մեկ տարի անց ծնվել է նրանց դուստրը՝ Իդան<ref name="7iskusstv" />: [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ընթացքում Բերտայի հարազատներն օգնել են Շագալին լքել Սանկտ Պետերբուրգը և խուսափել զինվորական ծառայությունից: 1918 թվականին Մարկի հետ միասին նա վերադարձել է [[Վիտեբսկ]], որտեղ Շագալը նշանակվել է Վիտեբսկի գավառի արվեստի հարցերով հանձնակատար: Դրանից հետո Շագալները տեղափոխվել են [[Մոսկվա]], որտեղ ֆինանսական դժվարությունների պատճառով Բերտան ստիպված է եղել վաճառել զարդերը: 1922 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է [[Բեռլին]], 1923 թվականին՝ [[Փարիզ]]: [[Եվրոպա]]յում Բերտան փոխել է իր անունը եվրոպական ձևով` դառնալով Բելլա<ref name="artchive" />:
 
[[1931]] թվականին ամուսինները ճանապարհ են ընկել դեպի [[Պաղեստին]]: 1920-ականների վերջին Բելլան ռուսերենից [[ֆրանսերեն]] է թարգմանել ամուսնու «Իմ կյանքը» գիրքը, իսկ 1930-ականների կեսերին նա սկսել է գրել իր հուշերը<ref name="chagal-1" />:
 
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ընթացքում՝ [[1941]] թվականի ապրիլին[[ապրիլ]]ին, ամուսինները զրկվել են Ֆրանսիայի քաղաքացիությունից: [[Մարսել]]ի հյուրանոցներից մեկում նրանց ձերբակալել են այլ հրեաների հետ միասին: [[Ֆրանսիա]]յում բնակվող [[ամերիկացի]] լրագրող [[Վարիան Ֆրայ]]ը սկանդալ է կազմակերպել, որի արդյունքում տեղի ոստիկանությունը նրանց ազատ է արձակել<ref>{{книга|заглавие=Marc Chagall and His Times: A Documentary Narrative|издательство=Stanford University Press|год=2004|страницы=497|ref=Harshav|язык=en|автор=Harshav, Benjamin}}</ref>: Մեկ ամիս անց Շագալները նավով հեռացել են Ֆրանսիայից և տեղափոխվել [[Միացյալ Նահանգներ]]: [[1944]] թվականի [[սեպտեմբերի 2]]-ին Բելլան մահացել է Ալտամոնի հիվանդանոցում: Ըստ պաշտոնական վարկածի՝ Բելլան մահացել է [[շաքարախտ]]ից, բայց նրա դստեր՝ Իդայի կարծիքով, մահվան պատճառը եղել է կոկորդի շրջանում [[Ստրեպտոկոկներ|ստրեպտոկոկային]] վարակը:
 
Բելլա Շագալը թաղված է [[Նյու Յորք]]ի մոտակայքում գտնվող Ուեսթչեր Հիլզի գերեզմանատանը: Բելլայի մահից հետո 30-րդ օրը Հրեա գրողների, նկարիչների և գիտնականների կոմիտեն [[Քարնեգի հոլ]]ում կազմակերպել է նրա հիշատակին նվիրված երեկո, որտեղ հավաքվել է ավելի քան երկու հարյուր մարդ<ref name="artchive" />:
Տող 26 ⟶ 28՝
== Բելլան Շագալի ստեղծագործություններում ==
[[Պատկեր:1993. Stamp of Belarus 0037.jpg|200px|մինի|Մարկ Շագալը և Բելլա Ռոզենֆելդը «Զբոսանք»-ում: Բելառուսի փոստային նամականիշ (1993)]]
1909 թվականին` ծանոթությունից ի վեր<ref name="7iskusstv" />, Մարկ Շագալը իր նկարներում նկարել է ԲելայինԲելլային: Շագալի ստեղծագործության սիրո թեման անփոփոխ կերպով կապված է Բելլայի կերպարի հետ: Շագալի գրեթե բոլոր նկարներում կնոջ կերպարը Բելլայի պատկերն է<ref>{{статья |автор=Авлукова В. |заглавие=Беларусь в жизни и творчестве Марка Шагала |ссылка=http://biblio.umsf.dp.ua/jspui/handle/123456789/2948 |язык= |издание=Університет митної справи та фінансів |тип= |год=2018 |месяц=07 |число=10 |том= |номер= |страницы= |doi= |issn=}} </ref>:
 
1917-1918 թվականներին Շագալը նկարել է «Քաղաքի վերևում», «Զբոսանք» և «Կրկնակի դիմանկար» ինքնակենսագրական եռապատկերը: Բելլայի կերպարը պատկերված է նաև «Կապույտ սիրահարներ» (1914), «Կանաչ սիրահարներ» (1914), «Վարդագույն սիրահարներ» (1916), «Գորշ սիրահարներ» (1917), «Սիրահարներ» (1914), «Ծննդյան օր» (1915), «Բելլան սպիտակ օձիքով» (1917) և «Բելլան սպիտակ ձեռնոցներով» (1909) նկարներում<ref name="7iskusstv" />:
 
Մարկ Շագալը Բելլայի հետ իր հարսանիքը պատկերել է «Հարսանիք» (1916) և «Շագալը Բելլայի հետ» (1934) ստեղծագործություններում: Բելլայի մահից հետո Շագալն իննը ամիս ի վիճակի չիեղելչի եղել նկարել՝ իր նկարակալները էսքիզներով շրջելով դեպի պատը: Բելլայի մահից հետո Շագալը նկարել է «Հարսանեկան լույսեր» (1946), «Նրա կողքին» և «Միայնություն» կտավները<ref name="7iskusstv" />:
 
== Կերպարը մշակույթում և արվեստում ==