«Ավիս Նուրիջանյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 8.
| աշխատանք =բոլշևիկ հեղափոխական, կուսակցական ու պետական գործիչ
}}
'''Ավիս (Ավետիս) Սողոմոնի Նուրիջանյան''' ([[դեկտեմբերի 3]], [[1896]], գ․գյուղ Վաչագան (այժմ՝- Ղափան[[սեպտեմբերի քաղաքի շրջագծի մեջ) -16]], [[19371938]]), բոլշևիկ հեղափոխական, կուսակցական ու պետական գործիչ։ Հայտնի է դաժան ռեպրեսիվ գործողություններով, մասնավորապես դաշնակցականների և «դաշնակցական» պիտակավորված մարդկանց դեմ դաժան պայքարով:
 
Համարվում է, որ Նուրիջանյանի գործողությունների դաժանությունը 1921 թվականի [[Փետրվարյան ապստամբություն|փետրվարյան ապստամբության]] պատճառներից մեկն է<ref>[http://armeniatotalitaris.am/?p=6229 Նուրիջանյան Ավիս], «Ամբողջատիրական Հայաստան»</ref>:
 
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է [[1896]] թվականի [[Դեկտեմբերի 3|դեկտեմբերի 3-ին]] Վաչագան գյուղում (այժմ՝ [[Կապան]] քաղաքի շրջագծի մեջ) գյուղացու ընտանիքում։ Ավարտել է [[Շուշի]]ի ռեալական ուսումնարանը, սովորել [[Կիև]]ի առևտրի ինստիտուտի տնտեսագիտական ֆակուլտետում ([[1913]]-[[1916|1917]]), որը 4-րդ կուսից հետո թողել է կրթությունը ու զբաղվել հեղափոխական գործունեությամբ<ref name=":0">{{Cite web|url=https://ru.openlist.wiki/%D0%9D%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%8F%D0%BD_%D0%90%D0%B2%D0%B8%D1%81_%D0%A1%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_(1896)|title=Нуриджанян Авис Согомонович|website=ru.openlist.wiki|language=ru|accessdate=2020-09-26}}</ref>։
Ավարտել է [[Շուշի]]ի ռեալական ուսումնարանը, սովորել [[Կիև]]ի առևտրի ինստիտուտի տնտեսագիտական ֆակուլտետում ([[1913]]-[[1916]])։ [[1917]] թվականին հարել է ձախ դաշնակցականներին, [[1918]] թվականին մտել բոլշևիկյան կուսակցության մեջ։ Բաքվում մասնակցել է հեղափոխական շարժմանը, Բաքվի կոմունայի ժամանակ՝ նրա միջոցառումներին։ [[1919]] թվականին ընտրվել է ՌԿ(բ) կ Բաքվի ընդհատակյա կոմիտեի անդամ, ապա ղեկավար աշխատանք տարել Ալեքսանդրապոլի ([[Լենինական]]) [[բոլշևիկ]]յան կազմակերպությունում։ Մասնակցել է Հայաստանի բոլշևիկյան կազմակերպությունների [[1919]] թվականի խորհրդակցությանը և [[1920]] թվականի հունվարյան կոնֆերանսին, ընտրվել ՌԿ(բ) կ [[Հայաստան]]ի կոմիտեի (Արմենկոմ) կազմում։ Ղեկավար մասնակցություն է ունեցել Ալեքսանդրապոլում [[1920]] թվականի մայիսյան ցույցերի և ապստամբության կազմակերպմանը։ [[1920]] թվականի ամռանը ընտրվել է ՀԿ(բ) կ արտասահմանյան բյուրոյի անդամ։ Եղել է Կոմինտերնի կոնգրեսի պատգամավոր։
 
Ավարտել է [[Շուշի1917]]ի ռեալականթվականի ուսումնարանը, սովորելմարտից [[Կիև1918]]ի առևտրիթվականի ինստիտուտիհունիս տնտեսագիտականհանդիսացել ֆակուլտետումէ ([[1913Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն|Դաշնակցություն]]-[[1916]]) կուսակցության անդամ<ref name=":0" />։ [[19171918]] թվականին հարելանդամագրվել է ձախ դաշնակցականներին, [[1918]]Խորհրդային թվականինՄիության մտելկոմունիստական բոլշևիկյանկուսակցություն|Կոմունիստական կուսակցության մեջ։կուսակցությանը]]։ [[Բաքու|Բաքվում]] մասնակցել է հեղափոխական շարժմանը, [[Բաքվի կոմունա|Բաքվի կոմունայի]] ժամանակ՝ նրա միջոցառումներին։ [[1919]] թվականին ընտրվել է ՌԿ(բ) կ Բաքվի ընդհատակյա կոմիտեի անդամ, ապա ղեկավար աշխատանք տարել Ալեքսանդրապոլի ([[ԼենինականԳյումրի|Ալեքսանդրապոլի]]) [[բոլշևիկ]]յան կազմակերպությունում։ Մասնակցել է Հայաստանի բոլշևիկյան կազմակերպությունների [[1919]] թվականի խորհրդակցությանը և [[1920]] թվականի հունվարյան կոնֆերանսին, ընտրվել ՌԿ(բ) կ [[Հայաստան]]ի կոմիտեի (Արմենկոմ) կազմում։ Ղեկավար մասնակցություն է ունեցել [[Գյումրի|Ալեքսանդրապոլում]] [[1920]] թվականի մայիսյան ցույցերի և ապստամբության կազմակերպմանը։ [[1920]] թվականի ամռանը ընտրվել է ՀԿ(բ) կ արտասահմանյան բյուրոյի անդամ։ Եղել է Կոմինտերնի կոնգրեսի պատգամավոր։
[[1920]] թվականի սեպտեմբերին Նուրիջանյանը մասնակցել է Հայաստանի կոմունիստական կազմակերպությունների խորհրդակցությանը Բաքվում, ընտրվել ՀԿ(բ) կ ԿԿ կազմում։
 
[[1920]] թվականի սեպտեմբերին Նուրիջանյանը մասնակցել է Հայաստանի կոմունիստական կազմակերպությունների խորհրդակցությանը [[Բաքու|Բաքվում]], ընտրվել [[Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՀՀ)|ՀԿ(բ) կ ԿԿ]] կազմում։
1920 թ. նոյեմբերից մինչև դեկտեմբերի 4-ը եղել է Հայաստանի հեղափոխական կոմիտեի նախագահ, իսկ 1920 նոյեմբերից մինչեւ 1921 թ. մայիս՝ Հայաստանում բոլշևիկյան կառավարության զինվորական գործերի ժողովրդական կոմիսար։ Որպես Հայաստանի հեղկոմի անդամ, ստորագրել է Հայաստանում խորհրդային իշխանության հասատաման դեկլարացիան։ 1921-ի հունվարին եղել է [[Հայաստանի Հանրապետություն (1918-1920)|Հայաստանի Առաջին Հանրապետության]] [[Հայ սպաների աքսոր (1920-1921)|սպաների և գործիչների աքսորի ու կոտորածների]] իրագործման պարագլուխներից։ 1921 թ. մայիսից մինչեւ սեպտեմբեր եղել է հատուկ նշանակության խմբավորումների ղեկավար, իսկ 1921 թ. սեպտեմբերից մինչեւ 1923 թ. փետրվար՝ Հայաստանի ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսար:
 
[[1920]] թ.թվականի նոյեմբերից մինչև [[Դեկտեմբերի 4|դեկտեմբերի 4-ը]] եղել է Հայաստանի հեղափոխական կոմիտեի նախագահ, իսկ [[1920]] նոյեմբերից մինչեւ [[1921]] թ.թվականի մայիս՝ Հայաստանում բոլշևիկյան կառավարության զինվորական գործերի ժողովրդական կոմիսար։ Որպես Հայաստանի հեղկոմի անդամ, ստորագրել է Հայաստանում խորհրդային իշխանության հասատաման դեկլարացիան։ [[1921]] թվականի հունվարին եղել է [[Հայաստանի Հանրապետություն (1918-1920)|Հայաստանի Առաջին Հանրապետության]] [[Հայ սպաների աքսոր (1920-1921)|սպաների և գործիչների աքսորի ու կոտորածների]] իրագործման պարագլուխներից։ 1921 թ.թվականի մայիսից մինչեւ սեպտեմբեր եղել է հատուկ նշանակության խմբավորումների ղեկավար, իսկ 1921 թ.թվականի սեպտեմբերից մինչեւ 1923 թ.թվականի փետրվար՝ Հայաստանի ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսար:
[[1923]]-[[1930]] թվականներին մեկնել է Հայաստանից եւ կուսակցական աշխատանք կատարել [[Լենինգրադ]]ում և Ռյազանի նահանգում։ [[1930]] թվականից [[Անդրկովկաս]]ի կոլխոզ-կենտրոնի նախագահն էր։
 
[[1923]]-[[1930]] թվականներին մեկնել է Հայաստանից եւ կուսակցական աշխատանք կատարել [[Լենինգրադ]]ում և Ռյազանի նահանգում։ [[1930]]Ռյազանի թվականից [[Անդրկովկասմարզ|Ռյազանի]]ի կոլխոզ-կենտրոնի նախագահն էր։նահանգում։
 
== Վերջին տարիները ==
[[1930]] թվականից [[Անդրկովկաս]]ի կոլխոզ-կենտրոնի նախագահն էր, սակայն 1937 թվականի դրությամբ չէր աշխատում։ [[1937]] թվականի [[Հուլիսի 29|հուլիսի 29-ին]] ձերբակալվում է ու [[1938]] թվականի [[Հուլիսի 19|հուլիսի 19-ին]] դատապարտվում գնդակահարության։ Մահացել է բանտում [[1938]] [[Սեպտեմբերի 16|սեպտեմբերի 16-ին]]՝ ըստ որոշ աղբյուրների դատավճռի՝ գնդակահարության իրականացման արդյունքում<ref name=":0" />։
 
== Ծանոթագրություններ ==