Վիքիպեդիա

«Բեսլանի ահաբեկչական հարձակում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 26.
'''Ահաբեկչական հարձակում Բեսլանում''', զինված [[Ահաբեկչություն|ահաբեկչական]] հարձակում [[Ռուսաստանի Դաշնություն|Ռուսաստանի Դաշնության]] կազմում գտնվող [[Հյուսիսային Օսիա|Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետության]] [[Բեսլան]] քաղաքի թիվ 1 դպրոցի վրա, որն իրականացվել է [[Շամիլ Բասաև]]ի ղեկավարությամբ գործող [[Չեչեններ|չեչենական]] անջատողական ջոկատի կողմից 2004 թվականի սեպտեմբերի 1-ին՝ նոր ուսումնական տարվան նվիրված միջոցառման ժամանակ: Հարձակման ժամանակ ահաբեկիչները պատանդ են վերցրել 1128 մարդու, որոնք պահվել են դպրոցի ականապատ շենքում<ref>{{Cite web |url=https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/04/13/72136-pochemu-reshenie-espch-po-delu-beslana-vazhno-dlya-kazhdogo-iz-nas |title=Что случилось в Беслане 1 — 3 сентября 2004 года |date=2017-04-13 |website=Новая газета - Novayagazeta.ru |language=ru |accessdate=2019-07-08}}</ref> (հիմնականում աշակերտներ, ծնողներ և դպրոցի աշխատակիցներ) ծայրահեղ ծանր պայմաններում՝ արգելելով մարդկանց բավարարել նույնիսկ առաջին անհրաժեշտության կարիքները:
 
Գործողությունների երրորդ օրը՝ ժամը 13:05-ին, դպրոցի մարզադահլիճում տեղի են ունեցել պայթյուններ, որի պատճառով առաջացել է հրդեհ: Հրդեհի արդյունքում մասնաշենքը մասնակիորեն այրվել է: Առաջին պայթյուններից հետո պատանդները սկսել են փախչել դպրոցից. ՌԴ անվտանգության դաշնային ծառայությունը ձեռնամուխ է եղել գրոհի: Անկանոն փոխհրաձգության ժամանակ, այդ թվում նաև քաղաքացիական անձանց կողմից, որոնք կիրառել են անձնական զենքեր, սպանվել է 28 ահաբեկիչ (նրանցից 3-ը, այդ թվում նաև մահապարտ ահաբեկչուհին, սպանվել են սեպտեմբերի 1-2-ն ընկած ժամանակահատվածում)<ref name="gaxhron">{{cite web |url=http://www.gazeta.ru/2004/09/01/box_4258.shtml|title=МВД: во время захвата школы убит один из боевиков|accessdate=27 декабря 2010|archiveurl=http://web.archive.org/web/20040901234908/http://www.gazeta.ru/2004/09/01/box_4258.shtml|archivedate=2004-09-01}}</ref><ref name="k8">{{cite web|url=http://www.pravdabeslana.ru/08-210605.htm|title=8-е заседание по делу Кулаева|date=21 июня 2005|accessdate=31 января 2010|archiveurl=http://www.webcitation.org/6p54vvdEX|archivedate=2017-03-19}}</ref><ref name="k7" >{{cite web|url=http://www.pravdabeslana.ru/07-160605.htm|title=7-е заседание по делу Кулаева|date=16 июня 2005|accessdate=2011-03-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/6p54wP1Wx|archivedate=2017-03-19}}</ref>: Ողջ մնացած միակ ահաբեկիչը՝ [[ՆուրփաշաՆուրփաշի Կուլաև]]ը, ձերբակալվել է և դատապարտվել ցմահ ազատազրկման<ref name="k69">{{cite web|url=http://www.pravdabeslana.ru/69-260506.htm|title=69-е заседание по делу Кулаева|date=2006-05-26|accessdate=2011-08-22|archiveurl=http://www.webcitation.org/6p54wnQnT|archivedate=2017-03-19}}</ref>:
 
Չնայած որ պատանդների մեծ մասը փրկվել է գրոհի ժամանակ, ահաբեկչության արդյունքում զոհվել է 314 պատանդ, որոնցից 186-ը՝ երեխաներ: Ընդհանուր առմամբ, ներառյալ նաև փրկարարները, մահացել է 334 անձ, իսկ մոտ 800-ը ստացել են տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ:
Տող 121.
| 11 || Խանփաշա Կուլաև || 1973 || Էնգենոյ, [[Չեչենա-Ինգուշական ԻԽՍՀ]] || «Միաձեռք»|| Սպանվել է 2004 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Բեսլանի թիվ 1 դպրոցում։
|-
| 12 || [[ՆուրփաշաՆուրփաշի Կուլաև]] || 1980 || Էնգենոյ, [[Չեչենա-Ինգուշական ԻԽՍՀ]] || || Ցմահ ազատազրկում
|-
| 13 || Ռոզա Նագաևա || 1976 || Տեվզանա, [[Չեչենա-Ինգուշական ԻԽՍՀ]] || || Սպանվել է 2004 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Բեսլանի թիվ 1 դպրոցում։
Տող 358.
Մերժումից հետո «Բեսլանի մայրեր» կազմակերպությունը պահանջել է, որպեսզի Գլխավոր դատախազության որոշումը ճանաչվի անօրինական, քանի որ նախկինում դիտարկված մի շարք հարցեր չեն քննարկվել, իսկ բերված փաստարկները չեն հերքվել: Կազմակերպության կարծիքով՝ «հետաքննիչը զեկույցի մեծ մասը (մոտ 10 էջ) նվիրել է այնպիսի հարցերի լուսաբանմանը, որոնք ընդհանրապետ կապ չունեն միջնորդության հետ, այդ թվում ահաբեկչական խմբի ձևավորմանը և թիվ 1 դպրոցում սեպտեմբերի 1-ից 3-ը տեղի ունեցած իրադարձություններին»<ref name="pobeda" />: Այս միջնորդությունը բավարարվել է Լենինյան շրջանի Վլադիկավկազ քաղաքի դատավոր Ազամատ Բադտիև կողմից<ref name="pobeda" />,սակայն իր հերթին Գլխավոր դատախազությունը բողոք է ներկայացրել Հյուսիսային Օսեթիայի բարձրագույն դատարան: Վերջինս չեղարկել է Բադտիևի որոշումը՝ ՌԴ քրեադատավարական օրենսգրքի խախտման հիմքով<ref>{{cite web|url=http://ironradio.ru/v_mire/3795-materi-beslana-vzjali-v-osadu-verkhovnyjj-sud.html|title="Матери Беслана" взяли в осаду Верховный суд Северной Осетии|date=2007-05-03|accessdate=2012-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724024032/http://ironradio.ru/v_mire/3795-materi-beslana-vzjali-v-osadu-verkhovnyjj-sud.html|archivedate=2013-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.novayagazeta.ru/news/2007/05/02/11964-verhovnyy-sud-severnoy-osetii-ne-dal-privlech-k-ugolovnoy-otvetstvennosti-chlenov-operativnogo-shtaba-po-spaseniyu-zalozhnikov-v-beslane|title=Верховный суд Северной Осетии не дал привлечь к уголовной ответственности членов оперативного штаба по спасению заложников в Беслане|publisher=Новая газета|date=2007-05-02|accessdate=2011-02-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170326120129/https://www.novayagazeta.ru/news/2007/05/02/11964-verhovnyy-sud-severnoy-osetii-ne-dal-privlech-k-ugolovnoy-otvetstvennosti-chlenov-operativnogo-shtaba-po-spaseniyu-zalozhnikov-v-beslane|archivedate=2017-03-26}}</ref>: «Բեսլանի ձայների» ներկայացուցիչները օգնության համար դիմել են նաև միջազգային հանրությանը<ref>{{cite web|url=http://www.golosbeslana.ru/2007/osce1.htm|title=Выступление Э.Кесаевой на встрече на высшем уровне ОБСЕ, посвящённой жертвам терактов|publisher=«Голос Беслана»|date=18 сентября 2007|accessdate=2011-03-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/67mScatbI|archivedate=2012-05-19}}</ref>, սակայն դատարանի որոշման փոփոխության վրա այն չի ազդել: 2007 թվականին Հյուսիսային Օսեթիայի դատարանը «Բեսլանի ձայներ» կազմակերպությանը զրկել է իրավաբանական անձի կարգավիճակից<ref>{{cite web|url=http://www.kavkaz-uzel.ru/articles/122012/|title=Суд Северной Осетии прекращает деятельность «Голоса Беслана» в нынешнем составе|publisher=«Кавказский узел»|date=25 августа 2007 года|accessdate=2011-03-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/67mSd1Mem|archivedate=2012-05-19}}</ref>, սակայն կազմակերպությունը շարունակել է իր գործունեությունը «Համառուսական հասարակական կազմակերպություն» անվամբ, որը, սակայն, իրավաբանական գրանցում չի ունեցել<ref>{{cite web|url=http://www.golosbeslana.ru/zayav0802.htm|title=Заявление об изменении статуса общественной организации "Голос Беслана"|date=8 февраля 2008|accessdate=2011-03-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/67mSeKV9H|archivedate=2012-05-19}}</ref>: 2009 թվականին «Ալանիայի իրավապաշտպան շրջանային դատարան» հասարակական կազմակերպությունը «Նրանց, ովքեր ցավում են Բեսլանի ահաբեկչության զոհերի համար» անվամբ ուղերձ է հղել [[ԱՄՆ]] նախագահին և [[Կոնգրես]]ին, [[Եվրոպական միություն|ԵՄ]] անդամ երկրների ղեկավարներին և Եվրոպական խորհրդարանի անդամներին:
 
=== ՆուրփաշաՆուրփաշի Կուլաևի գործ ===
{{main|ՆուրփաշաՆուրփաշի Կուլաև}}
Միակ ահաբեկիչը, որը ձերբակալվել է ոստիկանների կողմից, եղել է [[ՆուրփաշաՆուրփաշի Կուլաև]]ը: Ահաբեկիչը ձերբակալվել է սեպտեմբերի 3-ին՝ ճաշասրահի մուտքի մոտ, սպորտդահլիճում տեղի ունեցած պայթյուններից մեկ ու կես ժամ անց<ref name="komtorshin" />:
 
Դատական գործընթացի ժամանակ, որը սկսվել է 2005 թվականի մայիսի 17-ին և ավարտվել 2006 թվականի մայիսի 26-ին, Կուլաևը իրեն հանգիստ է պահել և հաստատակամորեն ժխտել իր մեղքը: Նա նաև հերքել է բոլոր այն ցուցմունքները, որոնք տվել էր նախաքննության ժամանակ<ref name="k4" />: 24-ամյա չեչենը պնդում էր, որ տեղյակ չի եղել դպրոցի վրա հարձակման նախագծման մասին, ստիպողաբար միացել է բանդային, պատանդներին չի ծեծել, ջուր է տվել և ոչ ոքի վրա չի կրակել<ref name="k3" /><ref name="k4" />: Կուլաևի խոսքերով՝ ժամանակի մեծ մասը անցկացրել է ճաշասրահում, որտեղից փախել է սեպտեմբերի 3-ին՝ գրոհի ժամանակ<ref name="k17" />:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բեսլանի_ահաբեկչական_հարձակում» էջից