«Ռոբերտ Քոչարյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Մարտակերտի գործողությանը հաջորդում է Արցախի զորքերի մուտքը [[Քարվաճառի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Քելբաջարի շրջան]], որը մեծապես չեզոքացնում է վտանգը Լաչինի ու Մարտակերտի դեմ։ Այդ օրերին Քոչարյանին տեղեկացնում են, որ երկու օր է, ինչ [[Հայաստանի հանրային ռադիո|Հայաստանի Ազգային ռադիոյի]] եթերով ծրագրեր են եթեր արձակվում՝ նշելով [[Քարվաճառի ազատագրում|Քելբաջարի օպերացիայի]] անթույլատրելիության մասին։ Տեղեկանում են, որ հաղորդումը պատրաստվել է [[Աշոտ Մանուչարյան|Աշոտ Մանուչարյանի]] կարգադրությամբ։ Քոչարյանը մի քանի օրից մեկնում է Երևան, հանդիպում [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան|Լևոն Տեր-Պետրոսյանի]] հետ, ում ասում է, որ ընթացող ռազմական գործողությունների ընթացքում դա դավաճանական քայլ է։ Տեր-Պետրոսյանը պնդում է, թե տեղյակ չի եղել հաղորդման մասին։ Մի քանի օր հետո [[Աշոտ Մանուչարյան|Աշոտ Մանուչարյանը]] ազատվում է աշխատանքից։ [[Քարվաճառ|Քելբաջարի]] գործողությանը հաջորդում է միջազգային կոշտ արձագանք ու [[ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ|ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի]] կողմից քննադատող բանաձևի ընդունում, ինչից հետո [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան|Լևոն Տեր-Պետրոսյանը՝Պետրոսյանը]]՝ [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի]] նախագահ [[Բորիս Ելցին|Բորիս Ելցինի]] հորդորով պահանջում է հետ հանձնել [[Քարվաճառ|Քելբաջարի]] շրջանը։ Ռոբերտ Քոչարյանը կոշտ ընդդիմանում է որոշմանը, սակայն ստիպված են լինում Գերագույն Խորհրդի պատգամավորների հետ միասին համաձայնվել՝ խնդրելով մի քանի ամիս ժամանակ՝ տեխնիկան հանելու ու [[Քարվաճառ|Քելբաջար]]-[[Մարտակերտ]] սահմանագիծը ամրացնելու համար։ Ադրբեջանում սրված հականախագահական գործողություններից օգտվելով՝ Արցախի բանակը մուտք է գործում այնուհետև [[Ակնա (քաղաք)|Աղդամ]], իսկ դրանից հետո հարավային [[Ֆիզուլիի շրջան|Ֆիզուլիի]], Ջաբրաիլի[[Ջեբրաիլի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Ջեբրաիլի]], [[Հորադիզի ռազմական գործողություն|Հորադիզի]], Զանգիլանի[[Զանգելանի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Զանգելանի]] ու [[Կուբաթլուի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Կուբաթլուի]] շրջանները։ Աղդամի օպերացիայի ընթացքում Հայաստանից ստացվող զանգերին ի պատասխան Քոչարյանն ու այլոք պնդում են, որ [[Ակնա (քաղաք)|Աղդամ]] զորքերը չեն մտցնում, միայն հարակից բարձունքները, իսկ Աղդամի բնակչությունը ինքնաբերաբար փախչում է։ Ըստ Քոչարյանի ամբողջը արվում էր ստեղծելով հայկական բնակչության շուրջ անվտանգության գոտի ստեղծելու համար։

[[1993]] թվականի սեպտեմբերի վերջին Ռուսաստանի ԱԳՆ միջնորդությամբ [[Յասնայա Պոլյանա (Տուլայի մարզ)|Յասնայա Պոլյանայում]] [[Լև Տոլստոյ|Տոլստոյի]] առանձնատանը կազմակերպվում են Քոչարյանի ու այդ օրերին Ադրբեջանի նախագահ [[Աբուլֆազ Էլչիբեյ|Էլչիբեյի]] փախուստից հետո փաստացի ղեկավար [[Հեյդար Ալիև|Հեյդար Ալիևի]] հանդիպումը։ Հանդիպմանը Ալիևը հարց ու փորձ է անում Քոչարյանին, թե արդյոք ռուսներն են իրենց փոխարեն կռվում, ինչը բացարձակ անհեթեթություն էր։ Ալիևը հարցնում է, թե որտեղից հայերին այդքան տանկեր, ինչին Քոչարյանը պատասխանում է, որ մի քանիսը 366-րդ գնդից են մնացել ու ՀՀ-ից տեղափոխվել, սակայն հիմնական մասը հենց Ադրբեջանի նախկին զինտեխնիկան է, ու որ դրանք Արցախը կիրառելու թե փորձ, թե պատրաստակամություն ունի։ Հանդիպումը տևում է մոտ մեկ ու կես ժամ։ Հանդիպման փաստը որոշվում է պահել գաղտնի։ Դրա մասին Ռոբերտ Քոչարյանը խոսում է միայն [[Հեյդար Ալիև|Հեյդար Ալիևի]] մահվանից մի քանի տարի անց։

[[1994]] թվականի [[Դեկտեմբերի 21|դեկտեմբերի 21-ին]] Արցախի Գերագույն խորհդրդիխորհրդի որոշմամբ Արցախում մտցվում է նախագահական կառավարման ինստիտուտ<ref>{{Cite web|url=https://artsakhlib.am/%d5%af%d5%a1%d5%a6%d5%b4%d5%a1%d5%be%d5%b8%d6%80%d5%b4%d5%a1%d5%b6-%d5%ba%d5%a1%d5%bf%d5%b4%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6/|title=Կազմավորման պատմություն|website=Արցախի Էլեկտրոնային Գրադարան|accessdate=2020-08-29}}</ref>, իսկ [[Դեկտեմբերի 24|դեկտեմբերի 24-ին]] Արցախի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի որոշմամբ Ռոբերտ Քոչարյանը երկու տարվա ժամկետով ընտրվում է [[Արցախի նախագահ]]։ Առաջնային խնդիրներն էին էլեկտրական, ջրային ու ճանապարհային՝ նախկինում Ադրբեջանի հետ սերտաճաց ու ջախջախված համակարգերի վերակառուցում՝ կապելով այն [[Հայաստան|Հայաստանի Հանրապետության]] հետ, տնտեսության վերականգնում ու արտասահմանից գումարների ներգրավում, բանակի ամրապնդումը, սահմանագծին լոգիստիկ համակարգի, հակատանկային ու խրամատային ցանցի կառուցում, և այլն։ [[1994]] թվականի դեկտեմբերի Ռոբերտ Քոչարյանը Լևոն Տեր-Պետրոսյանին հայտնել է, որ հնարավոր չի համարում Արցախի տնտեսության զարգացման մասին լուրջ խոսելը՝ չունենալով Հայաստանի Հանրապետությունն ու Արցախը կապող կառուցված ճանապարհ։ Ստանալով դրական պատասխան, սակայն չունենալով անհրաժեշտ գումարներ ՀՀ բյուջեում, նպատակ է դրվում Հայաստանի համահայկական հիմնադրամի առաջ։ Մի քանի տարվա ընթացքում դեռևս խորհրդային տարիներին աղետալի վիճակում գտնվող [[Ստեփանակերտ]]-[[Գորիս]] ավտոճանապարհը վերակառուցվում է։ Այնուհետև վերակառուցվում է նաև Արցախի Հյուսիս-հարավ ճանապարհը, որն ապահովում է ճանապարհ Ստեփանակերտից Մարտակերտ՝ չմոտենալով Ադրբեջանի հետ շփման գծին։

[[ՀՀ նախագահի ընտրություններ 1996|1996 թվականի սեպտեմբերի 22-ի նախագահական ընտրություններից]] հետո [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան|Լևոն Տեր-Պետրոսյանը]] բավական խնդրահարույց հաղթանակ է տանում։ [[ՀՀ Վարչապետ|Վարչապետի]] պաշտոնում նշանակված [[Արմեն Սարգսյան|Արմեն Սարգսյանը]] պաշտոնավարելուց մոտ մեկ ու կես ամիս անց վերադառնում է [[Միացյալ Թագավորություն|Մեծ Բրիտանիա]], ու մի քանի ամիս Հայաստանի նախագահը իրականացնում է նաև վարչապետի լիազորություններն ու վարում կառավարության նիստերը։ 1997 թվականի մարտին [[Վազգեն Սարգսյան|Վազգեն Սարգսյանն]] ու [[Սամվել Բաբայան (ռազմական գործիչ)|Սամվել Բաբայանը]] ժամանում են Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակ, ու Բաբայանի աջակցությամբ Վազգեն Սարգսյանը հայտնում է Քոչարյանին, որ նրան որոշել են առաջադրել որպես [[Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ։վարչապետ]]։ Սարգսյանը ներկայացնում է ՀՀ տնտեսության աղետալի վիճակը, վիճակագրական տվյալներ, ամիսներով չվճարված աշխատավարձեր ու թոշակներ, ու պնդում է, որ բոլորը համակարծիք են պաշտոնում առաջադրել հենց իրեն։ Մինչ համաձայնությունը տալը Քոչարյանը մեկնում է Երևանում,[[Երևան]] ու [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան|Լևոն Տեր-Պետրոսյանին]] առաջադրում է մի շարք պայմաններ, որոնցից էր լիարժեք անկախությունը իրեն վստահված ոլորտներում, ինչպես նաև աջակցություն [[Հայաստանի Ազգային ժողով|ՀՀ Ազգային ժողովում]] ներկայացվելիք օրենսդրական առաջարկների ընդունման հարցում։ Տեր-Պետրոսյանը համաձայնվում է՝ հավելելով, որ ԱԺ խոսնակ [[Բաբկեն Արարքցյան|Բաբկեն Արարքցյանը]] կօգնի Ազգային ժողովի հետ հարաբերություններում, որտեղ Քոչարյանը գրեթե ոչ մեկի չէր ճանաչում։ Չնայած ընտանիքի՝ կնոջ, երեխաների ու մոր դեմ լինելուն՝ Ռոբերտ Քոչարյանը համաձայնվում է ստանձնել [[Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ|Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի]] պաշտոնը։ Իր նշանակումը տեղի է ունենում [[1997]] թվականի [[Մարտի 20|մարտի 20-ին]]։

Աշխատանքի սկզբի ամիսները Ռոբերտ Քոչարյանը նկարագրում է որպես մղձավանջային․ նրանից սպասում էին հրաշք, մինչ տնտեսական անկումը զգալի էր։ Բյուջեն դատարկ էր, ուիսկ չվճարված աշխատավարձերըաշխատավարձերի չէինպարտքերը վճարվելհասնում մինչևէին մեկ տարի շարունակ։տարվան։

Հարկահավաքության ոլորտում խառնաշփոթ էր, ու պարզվեց գործարարների մեջ բազմաթիվ էին այնպիսիք, ովքեր ունենալով ազդեցիկ բարեկամություն կամ կապեր, չէին վճարում հարկեր ընդհնրապես։ Մինչև հաջորդ՝նույն 1998տարվա թվականիօգոստոս՝ օգոստոս5 միայնհարկահավքությանամիս անց, միայն հարկահավքության ոլորտում կարգապահություն հաստատելու արդյունքում հնարավոր եղավ փակել աշխատավարձերի ու թոշակների ողջ չվճարված պարտքը՝ չավելացնելով հարկային բեռը։

Սառեցվում են մի շարք կասկածելի ու ոչ բավարար կերպով հաշվարկած նախագծեր, որոնցից երեքը [[Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկ|Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի (EBRD)]] ֆինանսավորմամբ։ ՄԻՄի շարք վարկային գծերով միջոցների հափշտակման մեղադրանքով հարուցվել են քրեական գործեր։

Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարությունը հրաժարվում է մինչ այդ [[Հրանտ Բագրատյան|Հրանտ Բագրատյանի]] կառավարության կողմից նախաձեռնած վաուչերային սեփականաշնորհման համակարգից։ Թվացյալ լավ գաղափարը՝ տալ յուրաքանչյուր մարդու հավասար հնարավորություններ դառնալ սեփականաշնորհվող օբյեկտների սեփականատեր, փաստացի ձախողվել էր․ շատերը իրենց վաուչերները վաճառում էին զգալի էժան գներով՝ ստանալու գոնե ինչ որ գումար, իսկ վաուչերները գնում էին փող ունեցողները, նախկին ցեխավիկները, տնօրենները, [[Հայոց համազգային շարժում|ՀՀՇ-ի]] ակտիվիստները, ովքեր կարճ ժամանակում բազմապատկում էին իրենց ունեցվածքը։