«Մասնակից:Մարի Ավետիսյան/ԱվազարկղԱ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 3.
[[File:Kariye mosque Istanbul.jpg|thumb|Խորայի եկեղեցին մոտավորապես 1900 թվականին]]
[[File:S03 06 01 003 image 1662.jpg|thumbnail|
==Անվանում==
Տող 15.
| image2 = HSX Millingen 1912 fig 105.jpg
}}
[[File:Chora Church Constantinople 2007 panorama 002.jpg|thumb|
===Առաջին շրջան (4-րդ դար)===
Տող 24.
===Երրորդ շրջան՝ նոր զարդարանքներ (14-րդ դար)===
Եկեղեցին վերակառուցվել է Իսահակ Կոմնենոսի՝ Ալեքսիոսի երրորդ որդու կողմից: Սակայն միայն կառուցման այս երրորդ շրջանից հետո էր, որ եկեղեցին իր ներկայիս տեսքով ավարտին է հասցվել: Բյուզանդական հզոր պետական գործիչ Թեոդոր Մետոխիտեսը եկեղեցին պատել է խճանկարներով և ֆրեսկոներով: Այս տպավորիչ զարդարանքները արվել են 1315-1321 թվականների ընթացքում: Խճանկարները բյուզանդական արվեստի լավագույն օրինակներից են: Հայտնի չէ, թե ովքեր են եղել նկարիչները: 1328 թվականին Թեոդորը արտաքսվել է բռնազավթիչ Անդրոնիկոս III Պալեոլոգոսի կողմից: Սակայն երկու տարի անց նրան թույլատրվել է վերադառնալ քաղաք: Նա իր կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Խորայի եկեղեցում՝ իբրև վանական:
===Կոստանդնուպոլսի անկումից առաջ===
13-րդ դարի վերջին և 14-րդ դարի սկզբին վանքում է բնակվել գիտնական Մաքսիմուս Պլանուդեսի: Նա պատասխանատու էր [[Պտղոմեոս|Պտղոմեոսի]] «Աշխարհագրության» վերականգնման և այն [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդիային]], ի վերջո նաև [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] շրջանի [[Իտալիա|Իտալիային]] ներկայացնելու համար: 1453 թվականին Կոստանդնուպոլսի գրավման ժամանակ քաղաքի պաշտպան համարվող Թեոտոկոս Օդիգետրիայի սրբապատկերը բերվել է Խորա՝ օսմանյան հարձակումների դեմ քաղաքի պաշտպաններին աջակցելու նպատակով<ref>Van Millingen</ref>:
===Քարիյե մզկիթ (մոտ 1500–1945)===
[[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] կողմից քաղաքի գրավումից շուրջ 50 տարի անց Աթիք Ալի փաշան՝ սուլթան [[Բայազիդ II|Բայազեդ II-ի]] [[Մեծ վեզիր|մեծ վեզիրը]], հրամայել է Խորայի եկեղեցին վերածել մզկիթի՝ Քարյե մզկիթ: Քարիյե բառը ծագում է հունական Խորա անունից<ref>{{cite web|url=https://www.choramuseum.com|title=About Chora|publisher=choramuseum}}</ref>: Այն պատճառով, որ [[Իսլամ|իսլամում]] [[Պատկերամարտություն|արգելված են սրբապատկերները]], խճանկարները և ֆրեսկոները ծածկվել են սվաղի շերտով: Վերջինս և տարածաշրջանում հաճախակի տեղի ունեցող երկրաշարժերը վնաս են հասցրել արվեստի այս գործին:
===
1945 թվականին թուրքական կառավարությունը շինությունը վերածել է թանգարանի<ref name="Yackley">{{cite web|url=https://www.theartnewspaper.com/news/court-ruling-converting-turkish-museum-to-mosque-could-set-precedent-for-hagia-sophia|title=Court Ruling Converting Turkish Museum to Mosque Could Set Precedent for Hagia Sophia|last=Yackley|first=Ayla|date=3 December 2019|publisher=The Art Newspaper|access-date=9 December 2019}}</ref>: 1948 թվականին Ամերիկայի բյուզանդական ինստիստուտի և բյուզանդագիտության Դամբարթոն Օուքս կենտրոնի ամերիկացի ներկայացուցիչներ Թոմաս Ուիթմորը և Փոլ Անդերվուդը հովանավորել են եկեղեցու վերականգնման աշխատանքները: Այդ օրից ի վեր շինությունը չի ծառայել իբրև մզկիթ: 1958 թվականին այն բացվել է հանրության համար՝ իբրև Քարիյե թանգարան:
===Վերածում մզկիթի(2020–)===
In 2005, the Association of Permanent Foundations and Service to Historical Artifacts and Environment filed a lawsuit to challenge the status of the Chora Church as a museum.<ref>{{cite web |last1=Kokkinidis |first1=Tassos |title=Turkey to Turn Historic Orthodox Church Into a Mosque; Is Hagia Sophia Next? |url=https://eu.greekreporter.com/2019/11/21/turkey-to-turn-historic-orthodox-church-into-a-mosque-is-hagia-sophia-next/ |publisher=Greek Reporter |accessdate=10 July 2020}}</ref> In November 2019, the [[Turkish Council of State]], Turkey's highest administrative court, ordered that it was to be reconverted to a mosque.<ref name=Yackley/> In August 2020, its status changed to a mosque.<ref>{{cite web |url=https://www.hurriyetdailynews.com/turkey-converts-kariye-museum-into-mosque-157585 |title=Turkey converts Kariye Museum into mosque |date=21 August 2020 |publisher= Hürriyet Daily News website |access-date=21 August 2020}}</ref>
|