«Անցումնային ձև»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Էվոլյուցիոն կենսաբանություն ՀոթՔաթ գործիքով |
չNo edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Archaeopteryx lithographica paris.JPG|thumb|200px| Արքեոպտերիքսի Լոնդոնյան նմուշ, համարվում է սողունների և թռչունների միջև անցումնային ձև։ Ժամանակակից գիտության մեջ համարվում է էվոլյուցիայի փակուղային ճյուղ։]]
'''Անցումնային ձև''', [[Էվոլյուցիա|Էվոլյուցիայի]] ընթացքում միջանկյալ վիճակում գտնվող օրգանիզմ, որի մոտ տեղի է ունենում է աստիճանական անցում մեկ կենսաբանական տիպի կառուցվածքից
== Էվոլյուցիոն տեսություն==
[[Չարլզ Դարվին|Չարլզ Դարվինի]] կողմից «Տեակների ծագումը» աշխատությունը գրելու ընթացքում գիտությանը անցումնային ձևեր դեռևս հայտնի չէին։ Այս փաստը Դարվինը համարում էր իր տեսության ամենաթույլ կողմերից մեկը։ Սակայն երկու տարի անց հայտնաբերվեց [[Արխեոպտերիքս|արքեոպտերիքսը]]՝ ենթադրյալ անցումնային ձևը սողունների և թռչունների միջև։
Օրգանիզմների երկու խմբերի միջև գոյություն ունեցող անցումնային ձևերը պարտադիր չէ, որ հանդիսանան մի խմբի սերուդը կամ մյուի նախնին։ Որպես կանոն, բրածո մնացորդներով հնարավոր չէ ճշգրտ ձևով որոշել, տվյալ օրգանիզմը հանդիսանում է մյուսի նախնին է, թե ոչ։ Բացի դրանից հանածոների վերաբերյալ գրառումների միջոցով որևէ մեկի անմիջական նախնուն գտնելու հավանականությունը շատ փոքր է և կենսաբանների շրջանում այդպիսի հնարավորությունը ընդհանրապես չի դիտարկվում։ Տվյալ նախնու հավանական մոտ ազգակիցներին գտնեու հավանականությունը ավելի մեծ է կառուցվածքի նմանությունների միջոցով։ Այդ պատճառով ցանկացած անցումնայի ձև ինքնաբերաբար դիտարկվում է որպես էվոլյուցիոն ծառի կողմնային ճյուղ, այլ ոչ թէ բնի հատված<ref name="TransNotAncestor">{{cite web|publisher=Элементы.ру|author=Александр Марков.|url=http://elementy.ru/news/430780|title=Ископаемые рыбы в очередной раз подтвердили правоту Дарвина|archiveurl=https://www.webcitation.org/6158MYIV3?url=http://elementy.ru/news/430780|archivedate=2011-08-20|accessdate=2010-11-23|deadlink=yes}}</ref>։
== Օրինակներ ==
[[Պատկեր:Moeritherium.jpg|thumb|300px|Մերիտերիներ փղերի վաղ նախնին, ավելի շատ նման խոզի, չնայած արդեն ունեն փոքր կնճիթ և ժանիքներ, ինչը բնորոշ է [[Կնճիթավորներ|կնճիթավորներին]]։]]
Որպոս անցումնային ձևի օրինակ կարելի է ներկայացնել ամբուլոցետուսին «քայլող կետ» (անցումնային ձև է հանդիսանում ցամաքային կաթնասունների և կետանմանների միջև)
=== Անցումնային ձևերը մարդու էվոլյուցիայում ===
Տող 36 ⟶ 37՝
Կենդանի օրգանիզմների միջև շատ անցումնային ձևեր դեռևս հայտնաբերված չեն։ Դրանց սովորաբար անվանում են բացակայող օղակ։ Անցումնային ձևերի հազվագյուտությունը բացատրվում է հնէաբանական գրառումների քիչ քանակով։ Ընդհատվող հավասարակշռության կողմնակիցները խոսում են էվոլյուցոն գործընթացների արագ ընթացքի վերաբերյալ։ Սակայն հնէաբանները անընդհատ նոր բրածոներ են հայտնաբերում, լրացնելով բացթողումները (օրինակ, 2004 թվականին հայտնաբերվեց տիկտալիկը, որը նույնպոս անցումնային օղակ էր ձկների և երկկենցաղների միջև)։
=== Հնէաբանական գրառումների
Անբավարար քանակով հնեաբանական գրառումների պատճառով ոչ բոլոր անցումնային ձևերի վերաբերյալ տվյալներ կան: Տվյալների անբավարարությունը պայմանավորվոծ է բրածոների ձևավորման գործընթացի առանձնահատկություններով, այսինքն անցմամբ բրածո վիճակի: Բրածոների ձևավորման համար անհրաժոշտ է, որպեսզի մահացած օրգանիզմները ծածկվեն [[Նստվածքային ապարներ|նստվածքային ապարների]] հաստ շերտով: Ցամաքում նստվածքագոյացման դանդաղ ընթացքի պատճառով ցամաքային կենսակերպ վարող տեսակները հազվադեպ են բրածոյացվում և գոյատևում: Բացի դրանից հազվադեպ է հաջողվում հայտնաբերել օվկիանոսի խորքերում բնակվող տեսակների, հատակի մեծ զանգվածների մակերևույթ բարձանալու հազվադեպության պատճառով: Այսպիսով, հայտնի բրածոների մեծ մասը (և համապատասխանաբար անցումնային ձևերը) դրանք կամ տեսակներ են, որոնք բնակվում են ծանծաղուտներում, ծովերում և գետերում, կամ ցամաքային տեսակներ են, որոնք վարում են կիսաջրային կենսակերպ, կամ բնակվում են ափամերձ գոտու մոտակայքում: Կենդանիների մնացորդների թաղման օրինաչափությունները ուսումնասիրում է հնէաբանության ճյուղերից մեկը` տաֆոնոմիան:
== Ֆիլոգենետիկ շարքեր ==
[[Պատկեր:Horseevolution Russian.png|300px|thumb|left|Ձիու էվոլյուցիայի ֆիլոգենետիկ շարքը։ Ցուցադրվում է երկրի հաջորդական շերտերից հայտնաբերված և վերականգնված բրածո ձևրը։Աջից առջևի ձախ ոտքի տեսքն է, ինչպես նաև ատամի երկայնակի կտրվածք <ref>{{cite web|publisher=Государственный Дарвиновский музей|url=http://www.darwin.museum.ru/expos/floor3/Evol/ris15.htm|title=Эволюция конечностей лошади|accessdate=2010-06-10|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111226125118/http://www.darwin.museum.ru/expos/floor3/Evol/ris15.htm|archivedate=2011-12-26}}</ref>]]
Առաջին անգամ բազահայտել է Վ․ Օ․ Կովալևսկու կողմից։ Նա ցույց տվեց, որ ժամանակակից կենտսմբակավորները ծագել են հնագույն հնգամատ ամենակեր կենդանիներից։
| |||