«Մասնակից:Emma Miqayelyan 19/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Յուրաքանչյուր հիերոգլիֆ նշանակում էր մեկ առարկա: Քրմական ծիսակարգի գործողությունների միջոցով քրմերը հոգիների և աստվածների հետ հաղորդակցման համար բացում էին տաճարների մակերեսները զարդարող հիերոգլիֆները: Հուղարկավորության տեքստերում կան այնպիսի պնդումներ, որ հիերոգլիֆների աղավաղումը և նույնիսկ բացթողումը կարող էր վատ հետևանք ունենալ հանգուցյալի հոգիհոգու վրա: Մահացածի հոգու բարեկեցությունը կախված էր լավ տեքստից: Թունավոր օձի կամ այլ վտանգավոր կենդանու հիերոգլիֆի խեղաթյուրումը հեռացնում էր պոտենցիալ վտանգը:

Հիերարտիկան հիերոգլիֆների համեմատաբար պարզեցված ձևն էր: Դրանցով նույնպես կազմվում էին կրոնական կամ դամբանական տեքստեր: Մ. թ. ա. առաջին հազարամյակին կալիգրաֆիկ հիերատիկան դարձել է այն տառատեսակը, որն առավելապես օգտագործվել է հուղարկավորության պապիրուսներում: Մինչդեռ հիերոգլիֆների ուղղագրությունը պահանջում էր առավելագույն ճշգրտություն: Հիերատիկան շատ ավելի արագ էր կատարվում: Առաջին հերթին այն ծառայել է որպես ոչ փարավոնյան, ոչ մոնումենտալ և ոչ պակաս պաշտոնական գրվածքների, այլ նամակների, իրավաբանական փաստաթղթերի, բանաստեղծությունների, հարկային հաշվետվությունների, բժշկական տեքստերի, մաթեմատիկական տրակտատների և ուսումնական տեքստերի համար: Գոյություն են ունեցել հիերատիկայի երկու ոճեր. մեկը գեղագրություն էր և սովորաբար օգտագործվում էր կառավարական հաշվետվությունների և գրական տեքստերի համար, մյուսը՝ ոչ պաշտոնական հաշիվների և նամակների համար: Մ. թ. Ա. 1-ին հազարամյակի կեսերին հիերոգլիֆիկան և հիերարտիկան դեռևս օգտագործվել են թագավորական, մոնումենտալ, կրոնական և թաղման սուրբ գրությունների համար, մինչդեռ նոր տառատեսակը օգտագործվել է ոչ պաշտոնական, ամենօրյա դեմոտիկ տեքստերի համար: Հին եգիպտացիների կողմից ընդունված վերջնական տառատեսակը [[Ղպտիերեն|ղպտականղպտիական]] գիրն էր ՝ հունական այբուբենի ադապտացված տարբերակը: Ղպտիերենը ընդունված է համարվում մ. թ. ա 4-րդ դարում, երբ քրիստոնեությունը դառնում է պետական կրոն ողջ Հռոմեական կայսրությունում. հիերոգլիֆները սկսվուն են ընկալվել որպես հեթանոսական ավանդույթի կռապաշտական պատկերներ, որոնցով այլևս հնարավոր չէր աստվածաշնչյան կանոնագիրքը գրելուկանոնագիրք համարգրել:

Տեքստերը գրվել են ամենատարբեր հարմարանքներով: Բացի քարի վրա գրությունները կտրելու համար անհրաժեշտ [[Դուր|գործիքից]]՝ հին Եգիպտոսում տեքստ գրելու հիմնական գործիքը եղեգի գրիչն էր: Ենթադրվում է, որ պապիրուսի ոլորանները բավականին թանկարժեք առարկաներ էին: Հռոմեական շրջանում եգիպտական ավանդական եղեգը փոխարինվել է հունա-հռոմեական տարածված ավելի կարճ, հաստ եղեգով: Ավելի ուշ ժամանակաշրջանում ի հայտ է գալիս թանաքը: Հունա-հռոմեական գրավոր պարագաների կիրառումը ազդեցություն է ունեցել եգիպտական ձեռագրիերի վրա, քանի որ հիերատիվ նշանները դարձել են ավելի լայնորեն տեղակայված, ավելի կլորացված եւև ավելի մեծ անկյունային ճշգրտությամբ<ref name=":2" />:

Անապատում կառուցված ստորգետնյա եգիպտական դամբարանները, թերևս, առավել հարմար պայմաններ էին ապահովում պապիրուսային փաստաթղթերի պահպանման համար: Օրինակ, կան շատ լավ պահպանված հուղարկավորության պապիրուսներ՝ [[Հին եգիպտական Մեռյալների գիրք|«Մեռյալների գիրք»]], որոնք տեղադրում էին դամբարաններում: Լավ պահպանված գրական պապիրուսների մեծ մասը վերաբերում է այս Նոր թագավորության ժամանակաշրջանին: Այդ խոնավ միջավայրը անբարենպաստ էր պապիրուսային փաստաթղթերի երկարաժամկետ պահպանման համար<ref>{{Книга|автор=Stephen Quirke|заглавие=Egyptian Literature 1800 BC: Questions and Readings|ссылка=https://books.google.ru/books?id=SjKQQgAACAAJ&dq=Quirke,+S.+Egyptian+Literature+1800+BC,+questions+and+readings&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwj1_sTbxpnYAhVFYZoKHS3aBRAQ6AEIKjAA|издательство=Golden House|год=2004|страниц=226|isbn=9780954721862}}</ref>: Հնագետները պապիրուսային փաստաթղթերի ավելի մեծ քանակություն են հայտնաբերել անապատային բնակավայրերում՝ ոռոգման կառույցներ չունեցող բնակավայրերում, ինչպիսիք են Էլեֆանտինան, էլ - Լահուն և էլ - Խիբան:

Քարերը հաճախ կրկին օգտագործվել են որպես շինանյութ, եւ օստրակոններով թանաքը պահպանվել է միայն չոր միջավայրերում<ref name=":10">{{Книга|автор=John Tait|заглавие=Never Had the Like Occurred: Egypt's View of its Past|ссылка=https://books.google.ru/books?id=vqYYDQAAQBAJ&dq=Tait+W.+Introduction%E2%80%94'...Since+the+Time+of+the+Gods'+//+'Never+Had+the+Like+Occurred':+Egypt's+View+of+Its+Past&hl=ru&source=gbs_navlinks_s|ответственный=|издание=|место=|издательство=Routledge|год=2016|страницы=|страниц=380|isbn=9781315423470|isbn2=}}</ref>: Եթե պապիրուսային գլանափաթեթները եւև փաթեթները սովորաբար պահվում էին արկղերում, ապա օստրակոնները սովորաբար աղբ էին նետում: Հայտնաբերվել են նամակներ, հիմներ, հորինովի պատմվածքներ, բաղադրատոմսեր, անդորրագրեր եւև կտակներ: Պենելոպե Ուիլսոնը հնագիտական այդ գտածոները համեմատում է ժամանակի աղբանոցի կամ թափոնների կոնտեյների հետ: Նա նշում է, որ Դեյր Էլ Մեդինայի բնակիչները շատ գրագետ են եղել հին եգիպտական չափանիշներով, և նախազգուշացնում է, որ նման գտածոները լինում են միայն «հազվագյուտ հանգամանքներում և որոշակի պայմաններում»: Ջոն Թեյթն ընդգծում է, որ «եգիպտական նյութերը պահպանվել են շատ անհավասար <...> այդ անհավասարությունը վերաբերում է ինչպես ժամանակին, այնպես էլ տարածքին»: Նա նշում է, որ այն ժամանակ, երբ որոշ տեքստեր պատճենահանվել են մի քանի անգամ, մյուսները հայտնի են եղել միայն մեկ օրինակով: Օրինակ, Միջին թագավորության դարաշրջանի «Հեքիաթ նավաբեկության ենթարկվածի մասին» տեքստի միայն մեկ ամբողջական օրինակ կա<ref name=":11">{{Книга|автор=Fischer-Elfert, H.-W.|заглавие=Representations of the Past in the New Kingdom Literature|ссылка=https://books.google.ru/books?id=vqYYDQAAQBAJ&pg=PT174&dq=Representations+of+the+Past+in+the+New+Kingdom+Literature&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwjTy5_iyJnYAhWGd5oKHa1dDekQ6AEIKjAA#v=onepage&q=Representations%20of%20the%20Past%20in%20the%20New%20Kingdom%20Literature&f=false|ответственный=J. W. Tait|издание=Never Had the Like Occurred': Egypt's View of Its Past|место=London|издательство=|год=2003|страницы=119—138|страниц=|isbn=1844720071|isbn2=}}</ref>: Սակայն, այս հեքիաթը նաև հայտնվում է սրբապատկերների վրա՝ հատվածների տեսքով: Շատ այլ գրական ստեղծագործություններ պահպանվել են միայն դրվագներով կամ կորցրած բնօրինակների թերի պատճեններում:

Միջին թագավորության ժամանակ այն վերածվել է միջին եգիպտերենի: Չնայած միջին եգիպտերենը սերտորեն կապված էր հին եգիպտերենին, սակայն վերջինս զգալիորեն տարբերվում էր քերականական կառուցվածքով:

Ուշ եգիպտերենը խոսակցական լեզու է դարձել մ. թ. ա. 1600 թվականին, սակայն չի օգտագործվել որպես գրավոր լեզու մինչև մ. թ. ա. 1300 թվականը: Մ. թ. Ա. VII դարում հին եգիպտերենը աստիճանաբար վերածվել է դեմոտիկայի, և թեև դեմոտիկան խոսակցական լեզու է մնացել մինչև Մմ. թ. Ա. V դարը, բայց այն աստիճանաբար փոխարինվել է ղպտիերենի:

Հիերարտիկան կիրառվել է հին եգիպտական և միջին եգիպտական լեզուներում հիերոգլիֆների հետ՝ դառնալով նամակի գերիշխող ձև<ref name=":12">{{Книга|автор=Miriam Lichtheim|заглавие=Ancient Egyptian Literature: Volume II: The New Kingdom|ссылка=https://books.google.ru/books?id=7ZlTC1yA1sMC&dq=Lichtheim,+M.+Ancient+Egyptian+Literature:+Volume+II:+The+New+Kingdom&hl=ru&source=gbs_navlinks_s|ответственный=|издание=|место=|издательство=University of California Press|год=2006|страницы=|страниц=262|isbn=9780520933064|isbn2=}}</ref>: Նոր թագավորության ժամանակ եգիպտերենը դառնում է դասական և պետական լեզու: Դառնում է նաև գրականության լեզու գրականության ավելի վեհ ձևերի համար, ինչպիսիք են՝ պատմական փաստաթղթերը, հիշարժան ինքնակենսագրությունները, կրոնական օրհներգերը և դամբանականները: Սակայն, Միջին թագավորության գրականությունը, որը գրվել է միջին Եգիպտերենով, վերագրվում էվհիերատիկայինէ հիերատիկային: