«Փրփրուն գինի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: ) - → ), oգտվելով ԱՎԲ
Տող 23.
Ֆրանսիայի հարավ-արևելքում գտնվող [[Լիմու (Օդի գավառ)|Լիմուի]] բնակիչները իրենց նախնիներին են համարում գինու գյուտարար: Նրանք հիմնվում են 1531 թվականին թվագրված փաստաթղթի վրա, որտեղ տեղի Սեն-Հիլարի աբբայության բենեդիկտացիները նշում են «բնական կայծկլտուն արտասովոր սպիտակ գինի » պատրաստելու մասին և դա Շամպայնում գինիներ արտադրելուց դեռ շատ առաջ էր<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=MERTiT-6XBoC&pg=PA186|title=The Chemistry and Biology of Winemaking|last=Hornsey|first=Ian Spencer|date=2007|publisher=Royal Society of Chemistry|isbn=978-0-85404-266-1|language=en}}</ref>:
 
Շամպայն շրջանի գինու փրփրուն լինելը առաջինը գնահատեցին անգլիացիները, ովքեր ստեղծեցին շշի համար հատուկ ամրության ապակի և խցաններ, որոնք կարող էին դիմանալ բարձր ճնշմանը շշի մեջ: Հենց նրանք էլ առաջինը փորձեցին գիտության տեսանկյունից բացատրել «սատանեկան գինու» երևույթը: 1662 թվականի դեկտեմբերին անգլիացի բժիշկ [[Քրիստոֆեր Մերրետը]] [[Լոնդոնի թագավորական ընկերություն|Լոնդոնի թագավորական ընկերության առջև]] հանդես եկավ գինու փրփրուն հատկությունների մասին զեկույցով: «Գինու խաղը» նա բացատրեց նրանում [[Շաքար|շաքարիշաքար]]ի առկայությամբ և պնդեց, որ ցանկացած գինի կփրփրի, եթե նրա մեջ շուտ շաքար ավելացվի:
 
18-րդ դարում Շամպայնն արդեն իսկ տոննաներով փրփրուն գինի էր արտահանում անգլիացի պատվիրատուներին: Չնայած [[Ռեգենտ|Ռեգենտության]]ության ժամանակաշրջանին՝ փրփրուն գինին նորաձև դարձավ ֆրանսիական արքունիքում, իսկ Շամպայնի բնակիչներն իրենք դեռևս երկար ժամանակ գինին դիտում էին որպես արտահանման արտադրանք: Եվ միայն 19-րդ դարի կեսերին փրփրուն գինին այս շրջանում դուրս մղեց ավանդական գինուն:
 
1870-ական թվականներն եվրոպական այլ երկրների գինեգործները, վերապատրաստում անցնելով Շամպայնում, փորձեցին իրենց հայրենիքում հիմնել փրփրուն գինու արտադրություն: Այպիսով, իտալացի Կառլո Գանչան սովորեց սպիտակ մուսկատից պատրաստել [[Աստի]] փրփրուն գինին, ավելի ուշ [[Պիեմոնտ|Պյեմոնտից]] տեխնիկան փոխառեցին [[Տրիեստ|Տրիեստի]]ի ([[Ավստրո–Հունգարիա|Ավստրո-Հունգարիա]])շրջակայքում [[Պրոսեկկոյի]] բնակիչները: [[Բուդաֆոկ|Բուդաֆոկում]]ում, այն ժամանակ [[Բուդապեշտ|Բուդապեշտի]]ի արվարձաններից մեկում, փրփրուն գինիների արտադրություն հիմնեց [[Յոժեֆ Թյոռլեյը]], որը [[Հաբսբուրգներ|Հաբսբուրգների]]ի կայսերական տան կողմից արժանացավ մատակարարի բարձր կոչման<ref>{{Cite web|url=http://www.wineworld.ru/winedocs/producers_suppliers/produce_wine/producer_hungary/article1183.html|title=Torley (Тёрлей), - Производители Венгрии - Мир Вина - сайт о вине, пиве и других напитках, рецепты коктейлей, история<!-- Заголовок добавлен ботом -->|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304130724/http://www.wineworld.ru/winedocs/producers_suppliers/produce_wine/producer_hungary/article1183.html|archivedate=2016-03-04|accessdate=2015-10-31|deadlink=yes}}</ref>: Գրեթե միևնույն ժամանակ Խոսեպ Ռավենտոսը [[Կատալոնիա|Կատալոնիայում]]յում ներմուծեց շամպայնի մեթոդը<ref>Столетие спустя, в 1970 году, испанское шампанское (''Champaña'') сменило название на ''[[Кава (игристое вино)|Cava]]''.</ref>: 19-րդ դարում [[Միացյալ Թագավորություն|Մեծ Բրիտանիայում]] վերջապես հիմք դրվեց բարձր որակի փրփրուն գինիների արտադրությանը, այդ երկիրն էլ դարեր շարունակ մնաց գինու գլխավոր սպառողներից մեկը: [[Գլոբալ տաքացում|Գլոբալ տաքացումը]]ը հանգեցրեց նրան, որ [[Անգլիա|Անգլիայի հ]]<nowiki/>արավում հնարավոր դարձավ գինի արտադրել<ref>Впрочем, столетия назад, во времена правления [[Генрих VIII (король Англии)|Генриха VIII]] и конфискации им церковной собственности, в мужских монастырях Англии имелось несколько виноделен.</ref>:
 
=== Փրփրուն գինիները Ռուսաստանում ===
Փրփրուն գինիների արտադրություն [[Ղրիմ|Ղրիմում]]ում, [[Սուդակ (քաղաք)|Սուդակի]] հովտում, փորձել է հիմնել դեռևս [[Գրիգորի Պոտյոմկին|իշխան Պոտյոմկինը]]<ref name="champ">[http://lenta.ru/articles/2015/01/12/champagne/ «Лента.ру» об истории шампанского в России: Регионы: Россия: Lenta.ru<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>: 1799 թվականին Ղրիմում ակադեմիկոս [[Պ. Պալլասի]] կալվածքում արտադրվեց Ռուսաստանում գինիների առաջին խմբաքանակը, որն ստացվել էր շշի մեջ շամպայնացնելու մեթոդով<ref name="champ" />: 19-րդ դարի առաջին կեսին սուդակյան փրփրուն գինիների վրա առանց մեծ հաջողության փորձեր էին անում եկվոր ֆրանսիացիներն ու շվեյցարացիները: Իր գերազանց որակով առանձնացավ 1842թվականին [[Մ. Վորոնցով|իշխան Մ. Վորոնցովի]] նույնանուն կալվածքում ստեղծված «Այ -Դանիլ» փրփրուն գինին:
 
Միևնույն ժամանակ [[Գավրիլ Դերժավին|Դերժավինն]] ու [[Ալեքսանդր Պուշկին|Պուշկինը]] գովերգում էին [[Ցիմլյանսկ|ցիմլյանյան]] փրփրուն գինին, որն արտադրվում էր Դոնում «հին կազակների մեթոդով»<ref name="tsimla">[http://www.oldtimer.ru/retrospective/10486/ Самое литературное вино<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>: Ներմուծվող շամպայնի այս էժան ժողովրդավարական անալոգը լայն տարածում գտավ հայրենասիրության բարձրացման տարիներին՝ կապված [[Նապոլեոն Բոնապարտ|Նապոլեոնի]] հետ մղվող պատերազմների հետ: «<nowiki/>[[Եվգենի Օնեգին]]<nowiki/>» վեպի մեջ կան հետևյալ տողերը.<center><poem>
Տող 56.
 
= Տարատեսակներ =
Փրփրուն գինու դասական օրինակ է [[Շամպայն|շամպայնը:]] Նախկին [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ-]]<nowiki/>ում այս բառն օգտագործվում էր որպես փրփրուն գինու [[հոմանիշ]], սակայն [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության]] կանոնների համաձայն, այս անունը վերապահված է [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիայի]]յի [[Շամպայնի գինիների շրջան|Շամպայնի]] շրջանի տեղական փրփրուն գինուն: Վերջինիս համար բնորոշ է ածխաթթվի ինտենսիվ հագեցվածությունը և, համապատասխանաբար, շշի մեջ բարձր ճնշմանը (5-6 մթն. ճնշ. ի տարբերություն կրեման տեսակի սովորական փրփրուն գինիների՝2-3 մթն. ճնշ.)
 
Փրփրուն գինին սովորաբար լինում է [[Սպիտակ գինի|սպիտակ]] կամ [[Վարդագույն գինի|վարդագույն,]] բայց կան նաև կարմիր փրփրուն գինու օրինակներ, ինչպես իտալական [[Բրակետտո|Բրակետտոն]]ն և [[Լամբրուսկո|Լամբրուսկոն:]] [[Ավստրալիա|Ավստրալիայի]]յի համար ավանդական է [[Շիրազ խաղող|Շիրազ]] տեսակի խաղողից կարմիր փրփրուն գինին:
 
Որոշ գինիներ միայն փոքր ինչ են հագեցած ածխաթթու գազով (օր. [[Պորտուգալիա|Պորտուգալիայում]]յում «<nowiki/>[[Կանաչկանաչ գինի|կանաչ գինին]]ն<nowiki/>»): Շշի մեջ 3-ից պակաս մթնոլորտային ճնշում ունեցող գինիները կոչվում են թշշան [[Իտալերեն|(իտալ]].`frizzante, [[Ֆրանսերեն|ֆր.`]] pétillant) կամ կիսափրփրուն:
 
=== Փրփրուն գինիների տեսակներ ===