«Մեսրոպ Մաշտոց»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ ավելացվեց Կատեգորիա:Եկեղեցու ուսուցիչներ (CatCompleter via sh:Category:Crkveni naučitelji) ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 6.
Մեսրոպ Մաշտոցի պատմական առաքելությունը կարևոր դեր է խաղացել հայ ազգային ինքնության պահպանման գործում<ref name="Arsacids" /><ref name="Henri-Jean Martin">{{Ռուսերեն գիրք|автор = Henri-Jean Martin. |заглавие= The History and Power of Writing |ссылка = |ответственный = Trans. by Lydia G. Cochrane |издательство = University of Chicago Press |год = 1995 |страницы= 39}}</ref>։
Համաձայն գերակշռող գիտական տեսակետների՝ [[վրացերեն]]<ref name="Дональд Рейфилд">{{Ռուսերեն գիրք|автор =Дональд Рейфилд. |заглавие = The Literature of Georgia: A History (Caucasus World) |издательство = RoutledgeCurzon |страницы = 19 |isbn = 0700711635}}: «''The Georgian alphabet seems unlikely to have a pre-Christian origin, for the major archaeological monument of the first century 4IX the bilingual Armazi gravestone commemorating Serafua, daughter of the Georgian viceroy of Mtskheta, is inscribed in Greek and Aramaic only. It has been believed, and not only in Armenia, that all the Caucasian alphabets — Armenian, Georgian and Caucaso-AIbanian — were invented in the fourth century by the Armenian scholar Mesrop Mashtots.<…> The Georgian chronicles The Life of Kanli — assert that a Georgian script was invented two centuries before Christ, an assertion unsupported by archaeology. There is a possibility that the Georgians, like many minor nations of the area, wrote in a foreign language — Persian, Aramaic, or Greek — and translated back as they read.''»
</ref><ref name="История Востока">{{Ռուսերեն հոդված| заглавие=Азия на рубеже древности и средневековья. Закавказье в IV—XI вв.| ссылка=http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2103.htm | издание=«История Востока» (Восток в средние века) | место=М. | год=1997 |том=I}}: «''Христианизация закавказских стран имела важные последствия и для развития местной культуры. На рубеже IV—V вв. появилась армянская письменность, созданная Месропом Маштоцем. Не без его помощи были изобретены и национальные алфавиты в Грузии и Албании. ''»</ref><ref name="Lenore A. Grenoble">{{Ռուսերեն գիրք|автор = Lenore A. Grenoble. |заглавие = Language policy in the Soviet Union ||издательство = Springer |год = 2003 |страницы = 116 |isbn = 1402012985}}: «''The creation of the Georgian alphabet is generally attributed to Mesrop, who is also credited with the creation of the Armenian alphabet.''»</ref><ref name="Тревер">{{Ռուսերեն գիրք|автор=Тревер К. В. |заглавие = Очерки по истории и культуре Кавказской Албании IV в. до н. э. – VII в. н. э. (источники и литература) |место= {{М.}}-Л. |год= 1959 |страницы=294-295 }}:''«Писатель Корюн является автором «Жития Маштоца», т. е. биографии Месропа Маштоца, изобретателя алфавитов армянского, грузинского и албанского»''</ref> և աղվաներեն<ref name="История Востока" /><ref name="Тревер" /><ref>{{Ռուսերեն գիրք|автор = Peter R. Ackroyd. |часть= |заглавие = The Cambridge history of the Bible|ссылка = |издание= |издательство = Cambridge University Press |год = 1963 |том = 2 |страницы = 368 }}:''«The third Caucasian people, the Albanians, also received an alphabet from Mesrop, to supply scripture for their Christian church. This church did not survive beyond the conquests of Islam, and all but few traces of the script have been lost, and there are no remains of the version known.»''</ref> այբուբենների ստեղծողն է։
Տող 14.
Մեսրոպ Մաշտոցը ազնվական Վարդանի որդին էր (ըստ [[Անանիա Շիրակացի|Անանիա Շիրակացու]]՝ «ազատի տնից»)։ Հայաստանում ստացել է հունական կրթություն։ Տիրապետում էր [[հունարեն]]ին, [[պարսկերեն]]ին, [[ասորերեն]]ին, [[վրացերեն]]ին։ Սկզբնական շրջանում անցել է ծառայության հայոց [[Խոսրով Դ]] (մոտ 385-388) թագավորի արքունիքում, եղել է զինվորական, ապա՝ պալատական գրագիր։ Մոտ [[395]]/[[396]]-ին դարձել է հոգևորական, և մեկնել [[Վասպուրական]]ի Գողթն գավառը, ուր տեղի իշխան Շաբիթից ստանալով գործելու ազատ հնարավորություն հիմնել է քրիստոնեական համայնքներ, եկեղեցական դասեր։ Շրջագայել է նաև [[Սյունիք]]ում։ Ունեցել է աշակերտներ, որոնք հետո դարձել են նրա օգնականները լուսավորական գործունեության ասպարեզում։ Այս շրջանում մտադրվել է ստեղծել հայկական գրեր՝ Աստվածաշունչը թարգմանելու համար։ Վերադարձել է [[Վաղարշապատ]], որտեղ կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ հրավիրվել է հատուկ ժողով։
Մոտ [[404]] թվականին Միջագետքից բերված [[Դանիելյան նշագրեր]]ով, կատարել է թարգմանական և ուսուցողական առաջին փորձերը, սակայն ապարդյուն։ Այդ ժամանակ ստացել է վարդապետի (ուսուցչի) աստիճան։ [[Վռամշապուհ]]ի և Սահակ Պարթևի հրահանգով անձամբ մեկնել է Միջագետք, հանդիպել նույն Դանիել եպիսկոպոսի հետ։ Եղել է Եդեսիայում, Ամիդում, ապա՝ Սամոսատում։ Հանդիպումներ է ունեցել տեղի բարձրաստիճան հոգևորականության հետ՝ Եդեսիայի եպիսկոպոս Բաբիլասի (Paquida, 398-408 թթ), Ամիդի եպիսկոպոս Ակակիոսի (400-409 թթ.) հետ, այցելել է Եդեսիայի գրադարան։ Մոտ [[405]]-[[406]] թթ. Եդեսիայում ավարտել է [[հայոց գրեր]]ի ստեղծումը։ Արևմտահայաստան կատարելիք առաջին շրջագայությունից առաջ մեկնել է [[Վիրք]], ուր վրաց Բակուր (մոտ 416-429 թթ.) արքայի, Մովսես եպիսկոպոսի, և թարգմանիչ Ջաղայի օգնությամբ ստեղծել վրաց հին գիրը («խուցուրի»)։ Մոտ [[420]]-[[422]]-ին մեկնել է
== Ստեղծագործություն ==
Կյանքի վերջին տարիներին գրել է հոգևոր շարականներ, կրոնա-փիլիսոփայական երկեր, զբաղվել է թարգմանությումբ։ Մեսրոպ Մաշտոցը գրել է [[շարական]]ներ: Շարականը հոգևոր երգ է, օրհներգություն, որ կատարվում է կրոնական տոների ժամերգությունների ժամանակ: Շարական բառն ստուգաբանվում է շար ականց, այսինքն՝ թանկարժեք քարերի շարք: Շարակններն ունեին իրենց մեղեդին և կատարվում էին երգվելով: Դրանց ասում են նաև ապաշխարանքի երգեր, որովհետև բովանդակությունն ապաշխարանքի էր, զղջումի խոսը, հոգու փրկության աղոթքը:
| |||