«Արևի բուրգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
catSuggest-ով +Կատեգորիա:Բուրգեր, Կատեգորիա:Մեքսիկայի հնագիտական վայրեր, Կատեգորիա:Մեքսիկայի տեսարժան վայրեր, Կատեգորիա:Մեքսիկայի շենքեր և կառույցներ, Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգություն Մեքսիկայում, Կատեգորիա:Մեքսիկայի հուշարձաններ, Կատեգորիա:Հնագիտական օբյեկտներ, Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ այբբենական կարգով |
No edit summary |
||
Տող 28.
|Commons =
}}
'''Արևի բուրգ''' ({{lang-en|Pyramid of the Sun}}), [[Տեոտիուական]] քաղաքի խոշորագույն շինություն, [[Մեզոամերիկա]]յի ամենախոշոր շինությունների մեկը: Գտնվում է Լուսնի բուրգի ու Միջնաբերդի միջև՝ Սերո Գորդո լեռնազանգվածի ստվերում: Տաճարական մեծ համալիրի մի մաս է եղել: Բուրգը գտնվում է [[Մեքսիկա]]յի մայրաքաղաք [[Մեխիկո]]յից 40 կմ հյուսիս-արևելք: Բարձրությունը 64.01 մ է (200 ֆուտ)<ref>{{статья|автор=Rene Millon, Bruce Drewitt|заглавие=Earlier Structures within the Pyramid of the Sun at Teotihuacάn|ссылка=https://www.jstor.org/pss/277403|язык=en|издание=American Antiquity|год=1961|выпуск=26|страницы=371—380}}</ref><!-- Я пишу эту цифру, основываясь на испанской Википедии. На самом деле высота пирамиды может определяться по-разному, см. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_tallest_ancient_structures
Английская Вики ссылается на статью Рейнольдса, которую можно скачать и узнать, что в ней он ставит задачу доказать наличие числа пи и прочей ерунды в измерениях пирамиды, то есть подгоняет задачу под ответ. В тексте он ссылается на работу, в которой даны методы получения размеров для пирамиды Хеопса, размеры же пирамиды Солнца вводит без всяких комментариев. Нахрен такую науку, оккультистов нам здесь только не хватало. Да и статья в английской вики оформлена неряшливо — им что, жалко было пробелы между цифрами поставить? Поэтому я убрал всю таблицу с размерами. Если кто готов аргументировано править — пожалуйста, а тупо повторять за английской Вики, не пытаясь даже проверить — не надо. ;-) -->:
== Պատմություն ==
Տող 34 ⟶ 35՝
== Բուրգի շինություն և կողմնորոշում==
Բուրգը բաղկացած է երկու մակարդակից: Առաջինը կառուցվել է մոտավորապես մ. թ. 100 թվականին: Նրա երկարությունը միայն 3 %-ով է զիջում [[Գիզա]]յում գտնվող [[Քեոփսի բուրգ]]ին<ref>{{cite web|url=http://www.world-mysteries.com/gizavsteotihuacan.htm|title=Unexplained Mysteries around the world|publisher=WORLD MYSTERIES|lang=en|accessdate=2018-03-11}}</ref>: Բուրգի հիմքի մակերեսը 64 մ է, ինչի շնորհիվ բուրգը մեծությամբ երրորդն է աշխարհում Չոլուլայի Մեծ բուրգից (77 մ) և Քեոփսի բուրգից (146 մ) հետո<ref>[http://www.world-mysteries.com/mpl_7.htm World Mysteries — Mystic Places: Teotihuacan, history, photos, astronomical alignment<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>: Երկրորդ մակարդակում գոյություն է ունեցել մեր օրեր չհասած խորանը, որը կառուցվել է 3-րդ դարի սկզբին՝ մոտավորապես այն նույն ժամանակ, երբ կառուցվել են Միջնաբերդն ու [[Շոչիկալկո (Մեքսիկա)|Շոչիկալկոյի]] Կետցալկոատլը: Մինչև հնագիտական պեղումների սկսվելը տաճարի վերին հատվածի ավերումը՝ բնական կամ մարդկային գործոնով պայմանավորված, թույլ չի տվել որոշել, թե այն որ աստվածության պաշտամունքին է նվիրված եղել: Բուրգի մակերևույթը տեոտիուականցիները ներկել են ոչ հեռվում գտնվող կրաքարի լուծույթով և պատել վառ որմնանկարներով: Ժամանակի ընթացքում ծեփն ու գույնը թափվել են. պահպանվել են միայն հովազի թաթերի և գլխի, օձի որմնապատկերներից որոշակի դրվագներ:
Հավանաբար բուրգն ունեցել է մարդաբանական նշանակություն: Այն ուղղված է հյուսիս-արևմուտք՝ դեպի արևի մայրամուտի կետը զենիթում, երբ տարվա մեջ երկու անգամ՝ օգոստոսի 12-ին և ապրիլի 29-ին, նախորոշվել է տեոտիուականցիների օրացուցային տարին: Օգոստոսի 12-ը հատկանշական է նրանով, որ այն նշանավորում է նոր թվագրության սկիզբը և համարվում է [[մայաներ]]ի օրացույցի մեկնարկային կետ: Բացի այդ՝ բուրգից կատարվել են աստղագիտական դիտարկումներ, որոնք անհրաժեշտ են եղել գյուղատնտեսության պլանավորման և կրոնական ծիսակատարությունների տեսանկյունից:
== Ժամանակակից հետազոտություններ ==
[[Պատկեր:Sun Pyramid 05 2015 Teotihuacan 3304.JPG|մինի|Արևի բուրգ, Տեոտիուական]]
[[Պատկեր:Teotihuacán - Modell Sonnenpyramide.jpg|մինի|Բուրգի նախնական տեսքի կերպարանքի մանրակերտ]]
Արևի բուրգի լայնամասշտաբ ուսումնասիրություններ են կատարվել 1906 թվականին Մեքսիկայի նախագահ Պորֆիրիո Դիասի հանձնարարականով Լեոպոլդ Բատրեսի ղեկավարությամբ: Միաժամանակ նպատակ է դրվել ընդգծելու Մեքսիկայում նախակոլումբոսյան շրջանի մշակութային հարստությունը և պատրաստվելու Մեքսիկայի անկախության 100-ամյա հոբելյանին (1910)<ref>{{Cite web|url=http://www.baudelet.net/voyage/mexique/teotihuacan-pyramide-soleil.htm|title=Mexique : Teotihuacán - Pyramide du Soleil|publisher=www.baudelet.net|lang=fr|accessdate=2018-03-11}}</ref>:
1971 թվականին կազմակերպվել են նոր պեղումներ և հետազոտություններ, որոնք ցույց են տվել, որ Արևի բուրգի տակ կա ձեռակերտ թունել: Այն տանում է դեպի քարանձավ, որը գտնվում է 6 մ խորության վրա՝ ուղիղ բուրգի տակ<ref>{{Cite web|url=http://www.uv.es/~vento/aztecs/sol.htm|title=Teotihuacan / La Pirámide del Sol|publisher=www.uv.es|accessdate=2018-03-11}}</ref>: Սկզբում կարծում էին, որ թունելը բնական ծագմում ունի և առաջացել է լավայի հոսքի արդյունքում, իսկ քարանձավը, [[Ացտեկյան դիցաբանություն|ացտեկների դիցաբանության]] համաձայն, լեգենդար Չիկոմոստոկն է՝ մարդկության նախահայրենիքը: Սակայն վերջին ժամանակների ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ թունելն ու քարանձավը կառուցել են մարդիկ, և դրանք հավանաբար եղել են թագավորական ընդհանուր դամբարաններ<ref>{{Статья|автор=Šprajc, Ivan|заглавие=Astronomical Alignments at Teotihuacan, Mexico|ссылка=|язык=|издание=Latin American Antiquity|тип=|год=2000|месяц=|число=|том=|номер=11 (4)|страницы=410|issn=}}</ref>.<!-- Недавно учёные воспользовались [[мюон|мюонным детектором]] для обнаружения других комнат и пещер внутри и под пирамидой, но substantial looting has prevented the discovery of a function for the chambers in Teotihuacan society. — опять какая-то ерунда :)
— Они хотят сказать, что «полное разграбление не позволяет судить о функции камер пирамиды, которую те играли в жизни теотиуаканского общества», при этом логическая связь с первой частью предложения отсутствует, то есть неясно, открыли они чего своим детектором или нет. Поэтому незачем это переводить и плодить полузнания. ;-) -->: [[Մյուոն]]ային դետեկտորի օգնությամբ բուրգի տարածքում այլ խցիկներ բացահայտելու փորձ է արվել, սակայն մշտական թալանը թույլ չի տվել տեսախցիկներին իրենց նշանակությամբ ծառայել:
Բուրգի շրջակայքում հայտնաբերվել են որոշ արտեֆակտներ: [[Օբսիդիան]]ից ծայրակալներ և մարդկային կերպարանքով իրեր են հայտնաբերվել Արևի բուրգի հարևանությամբ գտնվող Լուսնի բուրգում և Փետրավոր օձի տաճարում, որոնք հավանաբար վկայում են կատարված զոհաբերությունների մասին: Յուրօրնակ պատմական գտածո է հյայտնաբերվել բուրգի ստորոտի մոտ 19-րդ դարի վերջին. դա տեոտիուականյան [[օցելոտ]]ն է, որ ներկայումս իր հանգրվանն է գտել [[Բրիտանական թանգարան]]ում<ref>{{Cite web|url = http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/aoa/c/calcite_onyx_ritual_container.aspx|title = British Museum Highlights|author = |work = |date = |publisher = }}</ref>: Գտածոն թվագրվում է մ. թ. ա 150 - մ. թ. 750 թվականների միջակայքում ընկած ժամանակահատվածին: Բուրգի անկյուններում հայտնաբերվել են մանուկների թաղման վայրեր, որոնք, ինչպես համարվում է, զոհաբերվել են<ref name=":0" />:
== Պատկերասրահ ==
| |||