«Զարմանդուխտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Զարմանդուխտ'''<ref name="Kurkjian, p.266">Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.266</ref><ref name="Topchyan, p.42">Topchyan, ''The Problem of the Greek Sources of Movses Xorenac'i's History of Armenia'', p.42</ref>, [[հայեր|հայ]] ազնվազարմ տիկին, [[Պապ թագավոր]]ի կինը, որն ապրել է [[4-րդ դար]]ում և եղել է [[Մեծ Հայք]]ի [[Արշակունիներ|Արշակունյաց թագավորության]] թագուհի<ref> name="Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.266<"/ref>։ Զարմանդուխտը եղել է Մեծ Հայքը կառավարած 4 արքաների ժամանակակիցը՝ [[Պապ թագավոր|Պապ]] (370-374թթ), [[Վարազդատ]] (374-378), [[Արշակ Գ]] և իր գահակից [[Վաղարշակ]] (378-390թթ.)։ Նրա ծագման մասին քիչ բան է հայտնի, քանի որ այս ժամանակաշրջանի պատմական աղբյուրները ոչ մի տեղեկություն չեն տալիս նրա կյանքի մասին, նախքան Պապի հետ ամուսնությունը։ Հայաստանի թագավորի հետ ամուսնանալու համար նա պետք է լիներ հասարակական որոշակի կարգավիճակի տիկին և հնարավոր է, որ սերել է ինչ-որ ազնվական և քաղաքական ազդեցիկ ընտանիքից։ Հավանական է, որ Զարմանդուխտը կարող էր լինել նախարարի դուստր և կարող էր Պապի հետ նշանված լինել Արշակ Բ-ի գահակալության ժամանակ, որն իշխում է 350-ից մինչև 368 թվականը։

Պապը և Զարմանդուխտն ամսուսնացել են Պապի գահակալության ընթացքում<ref> name="Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.266<"/ref>, և ունեցել են երկու զավակ՝ [[Արշակ Գ|Արշակ]] և [[Վաղարշակ]]<ref>Faustus of Byzantium, ''History of the Armenians'', Book V, Chapter 37</ref>։ Քիչ բան է հայտնի Պապի հետ նրա հարաբերությունների մասին։ Պապի հետ ամուսնանալուց հետո Զարմանդուխտը դարձավ հայոց թագուհին՝ շատ ազդեցիկ, հարուստ կին հայ հասարակության մեջ։

Մուշեղի մահվանից հետո նրա փոքր եղբայր [[Մանվել Մամիկոնյան]]ը<ref name="Adalian, p.177">Adalian, ''Historical Dictionary of Armenia'', p.177</ref> զբաղեցնելով [[սպարապետ]]ի պաշտոնը Կարնո դաշտում պարտության է մատնել Վարազդատի զորաբանակին, որն ստիպված ապաստանել է Հռոմում<ref> name="Adalian, ''Historical Dictionary of Armenia'', p.177<"/ref>։ Մանվել Մամիկոնյանի խնամատարությամբ Հայոց թագավոր է օծվել Պապի անչափահաս որդի [[Արշակ Գ]]–ն<ref>Hovannisian, ''The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century'', p.92</ref>։

Երկրում քաղաքական անարխիային վերջ տալու համար Մանվել սպարապետն իր աղջկան՝ Վարանդուխտին կնության է տվել Արշակ Գ-ին<ref>[[Faustus of Byzantium]], ''History of the Armenians'', Book V, Chapter 44</ref>, իսկ Վաղարշակին ամուսնացրել [[Սահակ Ա Բագրատունի|Սահակ Ա Բագրատունու]] դստեր հետ<ref>Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.107</ref>։ Մամիկոնյանների իշխանությունը խաղաղություն և կայունություն է բերել Հայաստանին, որտեղ Մանվել սպարապետն իմաստուն առաջնորդել է երկիրը<ref> name="Topchyan, ''The Problem of the Greek Sources of Movses Xorenac'i's History of Armenia'', p.42<"/ref>։ Մանվելը պատվել է Զարմանդուխտին և իր որդիներ<ref> name="Topchyan, ''The Problem of the Greek Sources of Movses Xorenac'i's History of Armenia'', p.42<"/ref>։

Նա մեծացրել է Արշակին և Վաղարշակին, դաստիարակել նրանց, ինչպես՝ իր սեփական որդիներին<ref>Adalian, ''Historical Dictionary of Armenia''name="Topchyan, p.xxxiii<42"/ref><ref>TopchyanAdalian, ''TheHistorical Problem of the Greek Sources of Movses Xorenac'i's HistoryDictionary of Armenia'', p.42xxxiii</ref>։

Մանվել սպարապետը Զարմանդուխտին տվել է «Թագուհու» կոչում<ref>Faustus of Byzantium, ''History of the Armenians'', Book V, Chapter 44</ref>։ 383 թվականին<ref> name="Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.266<"/ref> [[Սասանյան Պարսկաստան|Սասանյան թագավոր]] Շապուհ III-ը թագավորական տարբեր նվերներ է ուղարկել Մանվելին և հայ ազնվական տարբեր ներկայացուցիչներին։ Այն ներառում էր նաև ազնվական չափանիշներով թագ և զգեստ Զարմանդուխտ թագուհու համար<ref> name="Kurkjian, ''A History of Armenia'', p.266<"/ref>։ Այդ պահից հետո որևէ հիշատակում չկա Զարմանդուխտի մասին։ Հայտնի չէ նաև նրա մահվան տարեթիվը։