«Ծանր մետաղներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Osmium crystals.jpg|մինի|[[Օսմիում|Օսմիումի]]ի բյուրեղ]]
'''Ծանր մետաղներ,''' քիմիական [[Պարբերական աղյուսակ|տարրեր]], որոնք ունեն [[Մետաղ|մետաղներիմետաղ]]ների (այդ թվում՝ մետաղանմաններ) հատկություններ և զգալի [[ատոմային զանգված]] կամ խտություն։
 
== Սահմանում ==
Հայտնի են ծանր մետաղների մոտ 40 տարբեր սահմանում և հնարավոր չէ մատնանշել որևէ մեկը, որն առավել ընդունված է։ Ըստ այդմ՝ ծանր մետաղների ցանկը, համաձայն տարբեր սահմանումների, իր մեջ կներառի տարբեր քիմիական տարրեր։ Օգտագործվող չափանիշ կարող է լինել ատոմային զանգվածը, հետևաբար ցանկի մեջ են մտնում վանադիումը և հաջորդող բոլոր մետաղները՝ անկախ խտությունից։ Մյուս հաճախ օգտագործվող չափանիշը խտությունն է, որը մոտավորապես հավասար է մեծ երկաթի խտությունը (8 գ/սմ{{sup|3}})։ Այդ պարագայում ցանկում են հայտնվում այնպիսի տարրեր, ինչպիսիք են [[Կապար|կապարըկապար]]ը, [[Սնդիկ|սնդիկըսնդիկ]]ը, [[Պղինձ|պղինձըպղինձ]]ը, [[Կոբալտ|կոբալտըկոբալտ]]ը, և, օրինակ, ավելի թեթև [[Անագ|անագըանագ]]ը ցանկից դուրս է մնում։
 
== Ծանր մետաղներով աղտոտում ==
=== Օվկիանոսի աղտոտում ===
Բացի կեղտաջրերից, ծանր մետաղների միացությունների մեծ զանգվածները անցնում են օվկիանոս մթնոլորտի միջոցով և [[Համաշխարհային օվկիանոս|Համաշխարհային օվկիանոսում]]ում տարբեր թափոնների միջոցով։ Ծովային [[Կենսաերկրացենոզ|կենսաերկրացենոզներիկենսաերկրացենոզ]]ների համար ավել վտանգավոր են սնդիկը, կապարը և կադմիումը։
 
=== Կապար ===
Կապարը ցրված տարր է, այն պարունակվում է ամենուր՝ հանքապարներում, հողում, բնական ջրերում, մթնոլորտում, կենդանի օրգանիզմներում։ Բացի այդ, կապարը շրջակա միջավայր է մտնում մարդու տնտեսական գործունեության արդյունքում։ Մթնոլորտում մայրցամաքային փոշով համաշխարհային օվկիանոսը տարեկան ստանում է մոտ 20-30 հազար տոննա կապար{{sfn|Ветошкин|2004|страницы=}}։
 
Մարդու օրգանիզմում կապարը հայտնվում է ուտելիքի, ջրի և օդի միջոցով։ Կապարը կարող է դուրս գալ օրգանիզմից, սակայն փոքր արտազոտվող արագությունը կարող է հանգեցնել կուտակման երիկամներում, ոսկորներում և լյարդի մեջ։
 
=== Կադմիում ===
Կադմիումը համեմատաբար ավելի հազվադեպ և ցրված մետաղ է, բնության մեջ կենտրոնացած է ցինկի բյուրեղների մեջ։ Կադիումը բնական ջրերում է հայտնվում հողի լվացման, պղնձի ու բազմամետաղային հանքերի օդափոխման և քիմիական ու մետաղագործական արտադրանքների կեղտաջրերի արտահոսման արդյունքում։
 
Կադմիումը սովորաբար առկա է մարդու օրգանիզմում միկրոսկոպիկ քանակությամբ: Դրա կուտակումը առաջացնում է նյարդային համակարգի վնասում, խանգարվում է ֆոսֆոր-կալցիումի փոխանակումը։ Քրոնիկ թունավորումը բերում է ոսկրերի քայքայմանը և [[Սակավարյունություն|սակավարյունության]]։