«Կրկնակի գրանցում»–ի խմբագրումների տարբերություն

''' Կրկնակի գրանցում''', [[հաշվապահական հաշվառում]] վարելու եղանակ, որը կազմակերպության միջոցների վիճակը արտացոլում է առնվազն երկու [[Հաշվապահականհաշվապահական հաշիվ|հաշվապահական հաշիվների]]ների մեջ` ապահովելով ընդհանուր [[Հավասարակշռություն|հավասարակշռությունըհավասարակշռություն]]ը:

Ակտիվները արտացոլում են կազմակերպության գույքի և սեփականության իրավունքի մասին, այսինքն տնտեսական միջոցների մասին տեղեկություններն (կազմը և արժեքը) որոշակի ամսաթվի դրությամբ: Պասիվները ցույց են տալիս տնտեսական միջոցների գոյացման աղբյուրները:

Գլխավոր։ Կրկնակի գրանցման մեթոդը թույլ է տալիս հետևել ծախսերի ստացման աղբյուրների ուղղություններին և ծախսերի միջոցներին: Օրինակ, դրամական միջոցների ծախսերը (արտացոլում է կրեդիտի «Դրամական միջոց» հաշվառմամբ) ուղեկցվում են վճարման ենթակա պարտքերի կրճատմամբ (հաշվառման դեբետում «Վճարման ենթակա պարտք») կամ տրված [[Կանխավճար|կանխավճարներիկանխավճար]]ների չափի աճով («Վճարված կանխավճարները» հաշվառման դեբետում): Այն նաև թույլ է տալիս [[Հաշվապահական հաշվեկշիռ|հաշվապահական հաշվեկշռի]] միջոցով ցույց տալ կազմակերպության փոխադրելի ֆինանսական դրությունը:

Մարդկության պատմության մեջ կրկնակի գրանցման առաջին փորձարկումը եղել է [[Ինկերի կայսրություն|Ինկերի կայսրությունում]]ում: Այն օգտագործվել է [[Կիպու (գիր)|կիպու գրով]], որը վիճակագրական տեղեկատվությունը փոխանցելու, վերլուծելու և դրա հիման վրա որոշումներ ընդունելու համար համընդհանուր և համապարփակ համակարգ է<ref>{{статья|заглавие=The Incan Quipu and the Jacobsen Hypothesis|ссылка=https://www.jstor.org/stable/2490534|accessdate=2009-12-24|издание={{Нп3|Journal of Accounting Research}}|том=12|номер=1|страницы=178—181|язык=en|автор=Dale Buckmaster|год=1974|тип=journal}}</ref>:

Կրկնակի գրանցման մեթոդը անկախաբար հորինվել է [[Կորեա|Կորեայում]]յում Գորյո տոհմի ժամանակաշրջանում (935-1392)՝ 9-րդ կամ 12-րդ դարերում<ref>http://sjeas.skku.edu/upload/200707/87-114Owen%20Miller.PDF</ref>:

Առաջին հայտնի մարդը, որը Եվրոպայում օգտագործել է այս մեթոդը, եղել է ֆլորենտացի վաճառական Ամատինո Մանուչչին, պահպանվում են նրա անհատական գրառումներ, որը նա վարել է 1299-1300 թվականներին [[Սալոն դե Պրովանս]] քաղաքում Ջովաննի Ֆարոլֆի ընկերության ստորաբաժանումներից մեկի համար<ref>{{статья |заглавие=The Influence of Amatino Manucci and Luca Pacioli |издание=BSHM Bulletin: Journal of the British Society for the History of Mathematics |издательство=Taylor & Francis Group |том=23 |страницы=143—156 |язык=und |автор=Smith Fenny |год=2008}}</ref><ref>{{статья |ссылка=http://130.74.92.202:82/record=b1000778 |заглавие=The Coming of Age of Double Entry: The Giovanni Farolfi Ledger of 1299-1300 |издание={{Нп3|Accounting Historians Journal}} |том=4 |номер=2 |страницы=79—95 |jstor=40697544 |язык=en |тип=journal |автор=Geoffrey A. L. |год=1977 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170627232023/http://130.74.92.202:82/record=b1000778 |archivedate=2017-06-27 }}</ref>: [[Եվրոպա|Եվրոպայում]]յում պահպանվում է ամենահին հաշվապահական գիրքը, որի մեջ արված կրկնակի գրանցումները վերաբերում են 1340 թվականին ([[Ջենովայի հանրապետություն|Ջենովայի Հանրապետության]] գանձատան հաշիվները)<ref>{{статья |заглавие=Five Hundred Years of Bookkeeping: A Portrait of Luca Pacioli |издание=Tijdschrift voor Economie en Management |издательство=Katholieke Universiteit Leuven |том=39 |номер=3 |страницы=289—304 |ссылка=https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/119065/1/TEM1994-3_289-304p.pdf |issn=0772-7674 |язык=en |тип=journal |автор=Lauwers L., Willekens M. |год=1994}}</ref>: 15-րդ դարի վերջին [[Ֆլորենցիա|Ֆլորենցիայի]]յի, Ջենովայի, [[Վենետիկ|Վենետիկի]]ի և [[Լյուբեկ|Լյուբեկի]]ի բանկատերերն ու վաճառականները լայնորեն օգտագործել են այս մեթոդը: Եվրոպայում կրկնակի գրանցման սկզբունքի համակարգված շարադրումը կապված է իտալացի վանական և մաթեմատիկոս [[Լուկա Պաչոլի|Լուկա Պաչոլիի]]ի անվան հետ (1445-1517), որը նա նկարագրել է իր «Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalita» (1494) գրքում, իսկ այդ սկզբունքները զարգացրել են իտալացի մաթեմատիկոս [[Ջերոլամո Կարդանո|Ջերոլամո Կարդանոն]]ն (1501-1576) և ֆլամանդացի մաթեմատիկոս և մեխանիկ [[Սիմոն Սթևին|Սիմոն Սթևինը]]ը (1548-1620) իրենց աշխատություններում:

=== [[Գնաճ|Գնաճի]]ի խեղաթյուրման ֆինանսական հետևանքները, արտացոլումը հաշվառման մեջ ===

Նման հաշիվները ներառված չեն հաշվեկշռում (չեն հանդիսանում կազմակերպության ակտիվներ կամ կազմակերպության պարտավորություններ՝ համաձայն հաշվապահական հաշվառման գործող կանոնների): Դրանք թույլատրվում են [[Ռուսաստան|Ռուսաստանում]]ում և արտացոլվում են պարզ գրառման վրա, բայց ՖՀՄՍ-ի հաշվին հաշվարկելը սկզբունքորեն չի թույլատրվում: