«Հայցային վաղեմություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հայցային վաղեմության ժամկետը ([[անգլերեն]]՝ laches) ծագում է [[ֆրանսերեն]] laschesse բառից, որ նշանակում է անփութություն և զգոնություն բառի հականիշն է<ref name="bld">{{cite book| chapter = Laches [Definition of 'laches' by Black's] | title=Black's Law Dictionary | year=2009 | edition=9th | editor-last=Garner|editor-first=Bryan A. | isbn=0314199497 | url = https://books.google.am/books?id=weU2AQAAIAAJ | accessdate=5հունվարի January5, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/laches|title=Laches [Definition of 'laches' by Merriam-Webster]|author=|date=|work=merriam-webster.com|accessdate=5հունվարի January5, 2016}}</ref>։ [[ԱՄՆ Գերագույն դատարարան]]<nowiki/>ի կողմից 1961 թվականին «Կոստելլոն ընդդեմ ԱՄՆ»-ի գործով կայացրած որոշումը հաճախ համարվում է հայցային վաղեմության առաջին պաշտոնական մեկնաբանումը<ref name=NewLaches>{{cite journal | author = Fort, Kathryn E. | url = http://digitalcommons.law.msu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1372&context=facpubs | title = The New Laches: Creating Title Where None Existed | volume = 16 | journal = George Mason Law Review | page = 357 | year = 2009}}</ref>։ Հայցային վաղեմության ժամկետը պաշտպանության կողմի համար յուրահատուկ երաշխիք է։ Եթե [[հայցվոր]]ը հայց է հարուցում դատարան, բայց անցել է հայցային վաղեմության ժամկետը, պաշտպանության կողմը կարող է հանդես գալ հայցային վաղեմություն կիրառելու մասին միջնորդությամբ, և այս դեպքում դատարանը պարտավոր է մերժել հայցը՝ անկախ պահանջի հիմնավորվածությունից։

Հայցային վաղեմության ինստիտուտի կարևորությունը հաշվի առնելով՝ օրենսդիրը այս ինստիտուտին տվել է իմպերատիվ, այսինքն՝ հրամայական բնույթ։ Սա նշանակում է, որ կողմերի համաձայնությամբ չի թույլատրվում փոխել հայցային վաղեմության ժամկետը կամ դրա հաշվարկման կարգը։

[[Իրավունք]]ում ժամկետների ընդհանուր հասկացության համաձայն՝ ժամկետ է համարվում այն որոշակի ժամանակահատվածը՝ [[տարի]], [[ամիս]], եռամսյակ, կամ ժամանակի պահը՝ [[օր]], [[ժամ]], որի անցնելու հետ օրենքը կապում է որոշակի իրավական հետևանքներ։ Հայցային վաղեմությունը ժամկետի տեսակ է, որը դրսևորվում է քաղաքացիական իրավունքում, և այդ ժամկետի անցման հետ օրենքը կապում է կողմի՝ դատարան դիմեկու հնարավորությունը։ Հայցային վաղեմությունը սկսում ենք հաշվել այն պահից, երբ անձը իմացել է կամ պարտավոր էր իմանալ, որ իր իրավունքը խախտվել է։ Եթե սահմանված է ժամանակի կոնկրետ պահ, օրինակ՝ սեպտեմբերի 8, ապա հայցային վաղեմության ժամկետը սկսում է հոսել այդ օրվան հաջորդող օրվանից։ Կարող են լինել իրավիճակներ, երբ հայցային վաղեմության ժամկետը կասեցվի։ Կասեցման էությունն այն է, որ ժամկետի մեջ չի հաշվվում այն ժամանակահատվածը, երբ անձը զրկված է եղել իր իրավունքների պաշտպանության համար դատարան դիմելու հնարավորությունից։ Հայցային վաղեմության հիմքերը նախատեսվում են օրենքով, ՀՀ Քաղաքացիական օրենսգրքի 339-րդ հոդվածում։ Հայցային վաղեմության ժամկետը կասեցվում է, եթե .