«Մարտունի (գյուղ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակներ՝ Վիզուալ խմբագիր Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 66.
}}
 
'''Մարտունի''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Գեղարքունիքի մարզ]]ում, Ճամբարակի տարածաշրջանում:
 
== Պատմություն ==
Տող 78.
 
== Ծրագրեր ==
2014 թվականից՝ [[Հայոց ցեղասպանություն|Հայոց ցեղասպանության]] 100-րդ տարելիցին ընդառաջ, Հայաստանում գործող մի շարք կազմակերպություններ միավորվեցին «Մեկ խորհրդանշական գյուղ» համատեղ ծրագրի շուրջ։ Այն նախաձեռնել է Հայ Ավետարանչական ընկերակցության  Հայաստանյան  ներկայացուցչությունը: Գյուղի զարգացման համար ներդրվել է 79 միլիոն դրամ։
 
Ռոբոտաշինության խմբակը բացվել է [[Վորլդ Վիժն|Վորլդ վիժն]] կազմակերպության միջոցներով ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության հետ համատեղ: 
 
Դպրոցի ճաշարանի բացումը [[Հայաստանի մանուկներ բարեգործական հիմնադրամ|Հայաստանի մանուկներ բարեգործական հիմնադրամի]]ի նախաձեռնությունն էր, այստեղ բացվել է նաև ատամնակայան տարրական դպրոցականների համար: Առողջ ապրելակերպի կողմնակիցները երեխաներին սովորեցնում են պահպանել բերանի խոռոչի հիգիենան ուտելուց առաջ և հետո:
 
2016 թվականին գյուղում բացվել է բուժկետը, որտեղ էլ Հիմնադրամը նաև իրականացնում է կանանց կրծքագեղձի, արգանդի վզիկի և վահանաձև գեղձի զննում քաղցկեղի վաղ հայտնաբերման նպատակով, խորհրդատվություն և ուղղորդում նեղ մասնագետի մոտ։ Կատարվում է մասնագիտական խորհրդատվություն զանգվածային զննումներ իրականացնելիս, իրականացվում է ատամնափուտի (կարիեսի) կանխարգելում և բուժում դպրոցահասակ երեխաների շրջանում<ref>{{Cite news|url=Հայաստանի հանրային ռադիո|title=Մարտունի՝ խորհրդանշական գյուղ|last=|first=|date=2017-11-18|work=|access-date=http://mediagid.am/am/news/martuni-orhrdanshakan-gyugh-1353190|via=}}</ref>։
 
Գյուղի դպրոցի մի հատվածը  տրամադրվել է գյուղի մանկապարտեզին, որը բացվեց «Շեն» բարեգործական հասարակական կազմակերպության ներդրումներվ: Այն նախատեսված է 20 երեխայի համար: Շենը կանաչապետել ու բարեկարգել է դպրոցի տարածքն ու մարզադաշտը: Մանկպարտեզն անվանակոչվել է «Արև», որի բացման օրհնությունը կատարել են Գեղարքունիքի թեմի հոգևորականները: Գյուղր երեխաների մի մասը հաճախել է Գետիկ գյուղի նախակրթարան:
 
== Դպրոցի ստեղծումը ==
Տող 92.
 
== Տեսարժան վայրեր ==
'''Հին Գետկավանք''', 9-12-րդ դարերի հուշարձանախումբ։ Գտնվում է [[Մարտունի (գյուղ)]]-ում։ [[Հյուսիսային Հայաստան|Հյուսիսային Հայաստանի]]ի հոգևոր մշակութային նշանավոր կենտրոն 'Հին Գետիկ վանք'ում կարևոր դեր է ունեցել [[Մխիթար Գոշ|Մխիթար Գոշը]]։ը։ Երկրաշարժից Գետիկ վանքը կործանվելուց հետո [[Մխիթար Գոշ|Մխիթար Գոշը]]ը դիմել է [[Զաքարե]] և [[Իվանե]] իշխաններին՝ խնդրելով նոր տեղ վանքի կառուցման համար, քանի որ հինը վերականգնելն անհնար էր։ Զաքարյան իշխանները հատկացրել են [[Տանձոտի ձոր|Տանձոտի ձորը]]ը, ուր կառուցվել է [[Նոր Գետիկ|Նոր Գետիկը]]։ը։ Հուշարձանախումբը, որ վարդագույն քարից կառուցված լինելու համար հայտնի է եղել Կարմիր եղցի անունով, բաղկացած է եկեղեցիներից, ժամատնից, միաբանության շենքերից և այլ կառույցներից։ Համալիրում հնագույն շինությունը խաչաձև հատակագծով, չորս ավանդատներով, կոպտատաշ քարով շարված գրեթե կանգուն եկեղեցին է (9--10-րդ դդ.)։ 12-րդ դարում կառուցված գլխավոր եկեղեցին երկաստիճան գետնախարիսխի վրա հաստատված, չորս անկյուններում կրկնահատակ ավանդատներով գմբեթասրահ է ( 12 * 17 մ)` երեսպատված բազմագույն սրբատաշ քարերով։ Հյուսիսային ճակատը մշակված է հովհարաձև ավարտով պսակված եռանկյունաձև երկու խորշով, որոնց միջև բացվող մուտքը կենտրոնից քիչ արևմուտք է երիզված երկրաչափական նախշերով քանդակազարդ շրջանակով։ Արտակարգ շքեղությամբ առավել ուշագրավ է եկեղեցու արևմտյան մուտքը, որի միակտուր քարից կողերի և դրանց հաջորդող դեկորատիվ զույգ որմնասյուների միջև որմի մակերեսը մշակված է շեղանկյուն քարե սալիկներով։ Եկեղեցուն արևմուտքից կից է կոպտատաշ քարից մի շինություն, հավանաբար` ժամատուն։ Հայտնաբերվել են եկեղեցու արտաքին և ներքին հարդարանքի բազմաթիվ բեկորներ, շինարարական և նվիրատվական արձանագրությունների մասեր, 9--13-րդ դարերի գեղաքանդակ խաչքարեր։ Եկեղեցու մի քանի քարերի վրա փորագրված է քարագործ վարպետի անվան Խ սկզբնատառը։ Հին գետիկի ճարտարապետն է [[Հովասափ|Հովասափը]]։ը։
 
 
'''Շավարշավանք'''