«Մասնակից:ArzumanyanGayane/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
== <ref>{{Cite web|url=http://elibrary.udsu.ru/xmlui/bitstream/handle/123456789/7122/123.pdf?sequence=1|title=Учебник по истории русской музыки|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>Ռուսական մշակույթը 19-րդ դարի 60-ական թվականներ ==
Ինչպես գիտենք, ռուսական [[օպերա]]յի հիմքը դրվեց [[Միխայիլ Գլինկա|Մ.Գլինկայի]] շնորհիվ` «<<nowiki/>[[Իվան Սուսանին]]<nowiki/>>» (պատմական, հայրենասիրական) , «<<nowiki/>[[Ռուսլան և Լյուդմիլա]]<nowiki/>>» (էպիկական, քնարական) : Գրել է [[սիմֆոնիա]]ներ, սակայն չենք տեսել, չի կատարելագործել: [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկին]] գրեց <<«Կամարենյան>>» [[ֆանտազիա]]ն, որը մաքուր ազգային թեմատիզմ է: Հիմք դրեց ծրագրայնությանը, սյուժետայնությանը, սակայն սիմֆոնիային սկիզբ չդրեց: Գրել է [[ռոմանս]]ներ (ռոմանսի հիմքը` [[Ալեքսանդր Ալյաբև|Ա.Ալյաբև]], Ա.Վարլամով և Ա.Գուրիլև): Գլինկայի ռոմանսները արդեն ակադեմիական էր, այսինքն` չէին նվագում ուղղակի խնջույքին, այլ բեմում: Ա.Դարգամժսկու ռոմանսներում բառի խորքայնություն էր: Նա հասցրեց շփվել երիտասարդ սերնդի հետ` լինելով [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկու]] և [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդինի]] ուսուցիչը: 19-րդ դարի 1867թ. ստեղծվեց հողային ռեֆորմ, վերացավ ստրկությունը: Նոր ալիք բարձրացավ, ազգային ինքնագիտակցությունը վերելք ապրեց: Ազատություն տրվեց ակտիվ գործիչներին, բացվեցին դպրոցներ, կրթօջախներ, գիմնազիաներ, մշակույթը զարգացավ: Բուռն վերելք ապրեց գեղանկարիչների սերունդը, որոնք ոգևորված պատկերեցին [[Ռուսաստան]]ը, դրանք էին` Ի.Ռեպինը, Ի.Կրամսկոյը, Ա.Իվանովը, Վ.Սուտիկովը և այլն: Նրանք իրենց նկարները ցուցահանդեսի էին դնում [[Վալգա (քաղաք, Էստոնիա)|Վոլգա]]յի փոքր քաղաքներում (շարժական ցուցահանդես) : [[Վլադիմիր Ստասով|Վլադիմիր Ստասովը]]` գրականագետ, գրող, խոսում էր Ռուսաստանի լուսավոր ապագայի մասին: Ռուսական երաժշտությունը մեծ զարգացման հասավ 19-րդ դարի 60-ական թվականներին: Հայտնվեցին նոր կոմպոզիտորներ, որոնք կարճ ժամանակահատվածում շատ մեծ ճանաչում ստացան` [[Անտոն Ռուբինշտեյն|Ա.Ռուբինշտեյն]], [[Միլի Բալակիրև|Մ.Բալակիրև]], [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկի]], [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդին]], [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկի]] և ուրիշներ: Եթե միջև 60-ականնները համերգներն անցկացվում էին միայն պալատներում և ազնվականների սրահներում, ապա 1859թ.-ից հիմնադրվեցին երաժշտական ընկերություններ Մոսկվայում և Պետերբուրգում` Ռուբինշտեյն եղբայրների կողմից, որոնց նպատակը, սիմֆոնիկ համերգաշար կազմակերպելն էր, ցանկացած խավի մարդկանց համար, այնուհետև հիմնվեցին Մոսկվայի և Պետերբուրգի կոնսերվատորիաները (Ռուինշտեյնների կողմից) : Այստեղ ուսուցումը հիմնված էր արտասահմանյան արվեստի դասական ավանդույթների վրա<ref>{{Cite web|url=http://elibrary.udsu.ru/xmlui/bitstream/handle/123456789/7122/123.pdf?sequence=1|title=Учебник по истории русской музыки|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>:
=== [[Հզոր խմբակ]] ===
Գաղափարական առաջնորդը` Վ.Ստասովն էր, անդամներն էին` Մ.Բալակիրև, Ա.Բորոդինը, Մ.Մուսորգսկին, [[Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակով|Ն.Ռիմսկի-Կորսակով]]ը, [[Ցեզար Կյուի|Ց.Կյուին]]: Նրանք իրենց համարում էին Մ.Գլինկայի հետևորդները և իրենց ստեղծագործություններում պահպանում էին ռուսական ազգային երգերն ու մեղեդիները: Նրանք հարստացրին ռուսական օպերան, սիմֆոնիկ երաժշտությունը և ստեղծեցին նոր բովանդակությամբ վոկալ գործեր: Հսկայական է նաև ժողովրդական երգի նշանակությունը, որի միջոցով նրանք նոր փուլ են մտցնում մասնագիտացված երաժշտությունը: Մեծ ուշադրության արժանացան` ուկրաինական, լեհական, չեխական, իսլամական ժողովրդական ստեղծագործությունները:Մեծ ուշադրություն դարձրեցին արևելքին: Նրանք զարգացնում են նաև ռուս դասական օպերան` հանդիսանալով պատմական դրամա ժանրի հիմնադիրը(Պսկովուհին, Իշխան Իգր, Թագավորի հարսնացուն) :
 
Իրենց ստեցծագործություններում նրանք նախապատվություն էին տալիս ծրագրային-սիմֆոնիկ երաժշտությանը, հատկապես` սիմֆոնիկ-պոեմ պատկերին (Ն.Ռիմսկի Կորսակով` <<Սադկո>> , <<Անթար>> , Մ.Բալակիրև` <<Լիր արքա>> ) :Նրանք գրում էին ռոմանսներ: Առաջ եկավ` ռոմանս-երգը, ռոմանս-բալլադը, ռոմանս-ելևէջը, ինչպես նաև սոցիալական մերկացնող ռոմանսը:
===Իրենց ստեցծագործություններում նրանք նախապատվություն էին տալիս ծրագրային-սիմֆոնիկ երաժշտությանը, հատկապես` սիմֆոնիկ-պոեմ պատկերին (Ն.Ռիմսկի Կորսակով` «Սադկո» , «Անթար», Մ.Բալակիրև` «Լիր արքա» ) :Նրանք գրում էին ռոմանսներ: Առաջ եկավ` ռոմանս-երգը, ռոմանս-բալլադը, ռոմանս-ելևէջը, ինչպես նաև սոցիալական մերկացնող ռոմանսը<ref>{{Cite book|title=Ռուս Երաժշտության Պատմության Ուսումնական Ձեռնարկ,մաս 1|last=Մ.Բաղդասարյան|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=59-65}}</ref>[[Անտոն: Ռուբինշտեյն]] (1829-1894) ===
===[[Անտոն Ռուբինշտեյն]] (1829-1894) ===
Անտոն Ռուբինշտեյնը` ներկայացավ որպես փայլուն դաշնակահար, դիրիժոր, մանկավարժ, ՌՄՕ-ի հիմնադիր: Ունեցել է պատմական համերգներ` [[Պետերբուրգ]]ում, [[Վիեննա]]յում, [[Փարիզ]]ում, [[Լայպցիգ]]ում: Գրել է` <<«Դև>>» ([[Միխայիլ Լերմոնտով|Մ.Լերմոնտով]] <<«Մցիրի>>» պոեմ) , <<«Կուլիկովյան ճակատամարտը>>» օպերանրեը, <<«Օվկիանոս>>» սիմֆոնիկ պոեմը: 5 [[կոնցերտ]] դաշնամուրի և նվագախմբի համար, 6 սիմֆոնիա, 10 լարային կվինտետ, Կոնցերտշտյուկ As dur, ֆանտազիա, Ռուսական կապրիչո, 4 սոնատ դաշնամուրի համար, թեմա և վարիացիաներ, 200 պիես, հատվածներ օպերաներից և ցիկլեր:Դաշնամուր նվագել սովորել է սկզբում` մոր, հետո ` Վիլուանի մոտ: 1844-1848 թվականներին ապրել է [[Բեռլին]]ում և [[Վիեննա]]յում, ծանոթացել [[Ֆելիքս Մենդելսոն|Ֆ.Մենդելսոնի]], [[Ֆերենց Լիստ|Ֆ.Լիստի]] հետ, որոնք նրա ոճի ձևավորման համար մեծ ազդեցություն են թողել: Նա 19-րդ դարի երկրորդ կեսին խոշորագույն դաշնակահարի համբավ է ձեռք բերել: 1859թ Ռուբինշտեյնը առաջինը կազմակերպեց նախապատրաստական կուրսեր բոլորի համար` անվճար: 1862թ. ստեղծեց Պետերբուրգի կոնսերվատորիան, որի առաջին շրջանավարտը եղավ` Պ.Ի Չայկովսկին: Ստեղծեց ՌՄՕ ցանցը, որը համախմբում էր արվեստագետներին և բացահայտում նոր տաղանդներ:
=== [[Նիկոլայ Ռուբինշտեյն]] (1835-1881) ===
Սովորել է Տ.Կուլլակի (դաշնամուր) , Զ.Դենի (թեորիա) և Վ.Վիլուանի մոտ: Նա Մոսկվայի կոնսերվատորիայի հիմնադիրն է, որը դարձավ խոշորագույն երաժշտական կենտրոն: Նա եվրոպական խոշորագույն դաշնակահարներից էր: Կատարել է` Պ.Ի.Չայկովսկու <<«Առաջին դաշնամուրային կոնցերտը>>» և Մ.Բալակիրևի <<«Իսլամեյը>>» , որը նվիրված էր իրեն: Ռուբինշտեյնը կատարել է կլավիսինիստներից մինչև իր ժամանակակիցների ստեղծագործությունները: Նիկոլայը նաև մանկավարժ էր, նրա մոտ սովորել են` Տանևը, Զիլոտին, Զաուերը: Տանևը նրան նվիրեց <<«Յոհան Դամասկին>>» կանտատը: Նիկոլայ Ռուբինշտեյնը գրել է` [[մազուրկա]]ներ, [[բոլերո]], [[տարանտելա]]ներ, [[պոլոնեզ]]ներ և այլն: Խմբագրել է` [[Ֆելիքս Մենդելսոն|Ֆ.Մենդելսոնի]], [[Ֆրանց Շուբերտ|Ֆ.Շուբերտի]], [[Ռոբերտ Շուման|Ռ.Շումանի]] ստեղծագործությունները:
=== [[Միլի Բալակիրև]] (1837-1910) ===
Բալակիրևը ապրել և մահացել է [[Պետերբուրգ]]ում, բազմակողմանի երաժիշտ էր` դաշնակահար, դիրիժոր և հասարակական գործիչ, շատ ազդեցիկ մարդ: Նա աշխատում էր պալատական երգեցիկ [[կապելա]]յում, սա նյութական աղբյուր էր: Պետերբուրգում հիմնադրել է անվճար երաժշտական դպրոց, որտեղ սովորում էին նաև աղքատ ընտանիքի երեխանները: Ռուսական երաժշտական ընկերության գլխավոր դիրիժորն էր:
 
'''Սիմֆոնիկ ստեղծագործություններ''' են` <<«Լիր արքա>>» , Նախերգանք` 3 ռուսական թեմայով, Նախերգանք իսպանական մարշի թեմայով: <<«Չեխիայում>>» սիմֆոնիկ պոեմ, <<«1000 տարի>>» սիմֆոնիկ պոեմ, <<«Թամարա>>» սիմֆոնիկ պոեմ, 2 սիմֆոնիա (C dur,d moll) , սյուիտ Շոպենի 4 պիեսից:
 
'''Դաշնամուրային ստեղծագործություններ'''` Իսլամեյ, Սոնատ b moll, Կապրիչո, 3 սկերցո, Տարանտելա, Տոկատ, 7 վալս, Մելանխոլիկ վալս, Վալս-էքսպրոմտ, Դումկա, Ձկնորսի երգ, Իսպանական սերենադ:
'''Մշակումներ'''` [[Միխայել Գլինկա|Մ.Գլինկայի]] <<Ժավարոնոկ>> տրանսկրիպցիա, <<Արագոնյան խոտան>> , ֆանտազիա <<Իվան Սուսանին>> թեմայով, <<Գիշերը Մադրիդում>> : Նախերգանք [[Էկտոր Բեռլիոզ|Է.Բեռլիոզի]] <<փախուստ դեպի Եգիպտոս>> :
 
'''Մշակումներ'''` [[Միխայել Գլինկա|Մ.Գլինկայի]] <<«Ժավարոնոկ>>» տրանսկրիպցիա, <<«Արագոնյան խոտան>>» , ֆանտազիա <<«Իվան Սուսանին>>» թեմայով, <<«Գիշերը Մադրիդում>>» : Նախերգանք [[Էկտոր Բեռլիոզ|Է.Բեռլիոզի]] <<«փախուստ դեպի Եգիպտոս>>» :
<<Իսլամեյը>> կառուցվածքով նորարական ֆանտազիա է` կրկնակի վարիացիաներ են, իսկ իմաստը ֆանտազիան է: Բացկացած է 2 թեմաներից, զգացվում է սոնատային ալեգրոյի ձևը: Առաջին թեման ունի պարային բնույթ, հիշեցնում է լեզգինկա, երկրորդ թեման ավելի քնարական է, կրում է արևելյան կիրք:
 
<<«Իսլամեյը>>» կառուցվածքով նորարական ֆանտազիա է` կրկնակի վարիացիաներ են, իսկ իմաստը ֆանտազիան է: Բացկացած է 2 թեմաներից, զգացվում է սոնատային ալեգրոյի ձևը: Առաջին թեման ունի պարային բնույթ, հիշեցնում է լեզգինկա, երկրորդ թեման ավելի քնարական է, կրում է արևելյան կիրք: