«Եգիպտոսի նոր թագավորություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-<references /> +{{ծանցանկ}})
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ երկիր|հիմնադրման թվական=[[Մ․թ․ա․]] 1580}}
 
'''Նոր Կայսրություն''', սովորաբար անվանվում է նաև '''Եգիպտական կայսրություն''', Եգիպտոսի այս շրջանը տևում է [[մ.թ.ա.]] 16-րդ դարից մինչև [[մ.թ.ա.]] 11-րդ դար: Պատմական այս շրջանը երեք կարևոր [[Դինաստիական շրջան (Հին Եգիպտոս)|դինաստիաների]] թագավորություն է`18, 19, 20, որը բնութագրվում է Եգիպտոսի տնտեսական, քաղաքական և մշակութային վերելքով<ref>Christopher Bronk Ramsey et al., [https://dx.doi.org/10.1126/science.1189395 Radiocarbon-Based Chronology for Dynastic Egypt], ''Science'' 18 June 2010: Vol. 328, no. 5985, pp. 1554–1557.</ref>։ Հնագույն եգիպտական պետականության ամենաբարձր ծաղկման դարաշրջանն է, որոնք հիմք են հանդիսանում [[Փարավոն|փարավոններիփարավոն]]ների քաղաքակրթության ամբողջ ժառանգության համար: Հիմնադրել է փարավոն [[Ահմոս I]]-ը<ref name=":0">{{cite book|title=The Oxford History of Ancient Egypt|publisher=Oxford University Press|year=2000|isbn=0-19-815034-2|editor-last=Shaw|editor-first=Ian|page=481}}</ref>:
 
== Պատմություն ==
Տող 7.
=== Նոր կայսրության վերելքը ===
[[Պատկեր:Thutmose III Head.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Thutmose%20III%20Head.jpg|մինի|Թութմոս III]]
Նոր կայսրության շրջանի առաջին՝ 18-րդ դինաստիայի ամենանշանավոր փարավոններն էին՝ [[Թութանհամոն]], [[Էխնաթոն]], [[Ամենխոտեպ III|Ամենhոտեպ III]], [[Թութմոս III]], [[Խատշեպսուտ]]: Նրանք կենտրոնացան Եգիպտոսի արտաքին առևտրի ընդլայնման վրա: [[Թութմոս I]], [[Թութմոս III]] ու [[Ամենհոտեպ II]] փարավոնները Եգիպտոսին միացրել են [[Պաղեստին|Պաղեստինն]]ն ու [[Ասորիք|Ասորիքը]]՝ը՝ մինչև [[Եփրատ]] գետը, և Քուշը՝ մինչև Նեղոսի 4-րդ սահանքը։ Առևտրական և դիվանագիտական աշխույժ հարաբերություններ են հաստատվել Միտանիի, [[Բաբելոն|Բաբելոնի]]ի և [[Խեթական թագավորություն|Խեթական թագավորությունների]]ների հետ։
 
Թութմոս III-ը (մ.թ.ա. 1479-1425 թթ.) ընդլայնել է Եգիպտոսի բանակը և մեծ հաջողություններ ունեցել, ամրապնդել է իր նախորդների կողմից ստեղծված կայսրությունը: Իր կառավարման շրջանում սկսեց լայնածավալ զավթումների նախաձեռնություններ:
Տող 14.
Նոր Թագավորության վերջին «մեծ» փարավոնը հիմնականում համարվում է [[Ռամզես III]]-ը, որը 20-րդ դարաշրջանի նշանավոր փարավոններից էր<ref>Eric H. Cline and David O'Connor, eds. Ramesses III: The Life and Times of Egypt's Last Hero (University of Michigan Press; 2012)</ref>: Իր կառավարման ութերորդ տարում ծովափնյա շրջաններում բնակվող մարդիկ ներխուժեցին Եգիպտոս: Ռամզեսը հաղթանակ տարավ նրանց դեմ պատերազմներում ([[Ջահի ճակատամարտ]] և [[Դելտայի ճակատամարտ]]): Նա նրանց հպատակեցրեց և բնակեցրեց Քանանում: Նրանց այստեղ բնակեցումը կարող էր նպաստել Եգիպտոսի փլուզումից հետո նոր պետությունների առաջացման: Նա ստիպված է եղել պայքարել Լիբիայի ցեղերի ներխուժման դեմ` իր կառավարման 6-րդ տարում և տասնմեկերորդ տարում Եգիպտոսի արևմտյան Դելտայում երկու խոշոր արշավանքներում:
 
Այս արշավանքներից ու պատերազմներից հետո Եգիպտոսի գանձարանը դատարկվել էր, որը նպաստում էր Եգիպտոսի դանդաղորեն անկմանը: Ամենը ավելի է սրվում Ռամզեսի կառավարման 29-րդ տարում կատարված առաջին մեծ [[Գործադուլ|գործադուլիգործադուլ]]ի ժամանակ:
 
== Պատկերասրահ ==
Տող 26.
Պատկեր:GD-EG-Caire-Musée061.JPG|[[Էխնաթոն]] (Ամենհոտեփ IV)
Պատկեր:Amenhotep.jpg|[[Էխնաթոն]] (Ամենհոտեփ IV)
Պատկեր:Nofretete Neues Museum.jpg|[[Նեֆերտիտիի կիսանդրի|Նեֆերտիտիի կիսանդրին]]ն` [[Էխնաթոն|Էխնաթոնի]]ի գլխավոր կինը
Պատկեր:Tutmask.jpg|[[Թութանհամոն|Թութանհամոնի]]ի դիմակը
Պատկեր:S F-E-CAMERON EGYPT 2006 FEB 00671.JPG|[[Ռամզես II (Մեծ)|Ռամզես II]]
Պատկեր:Nefertari Temple Abu Simbel May 30 2007.jpg|[[Նեֆերտիտի|Նեֆերտիտիի]]ի տաճարը Աբո Սիմբելում
Պատկեր:Egypt-Memphis-Giant-Ramses-II.jpg|[[Ռամզես II (Մեծ)|Ռամզես II]]
Պատկեր:Abu Simbel Temple May 30 2007.jpg|[[Ռամզես II (Մեծ)|Ռամզես II]]-ի տաճարը
Տող 62.
* [http://www.aldokkan.com/egypt/new_kingdom.htm Եգիպտոսի Նոր թագավորություն]{{commons category|Egyptian New Kingdom}}{{Հին աշխարհ}}{{Կայսրություններ|state=collapsed}}
{{Արտաքին հղումներ}}
 
[[Կատեգորիա:Պատմական երկիրներ]]
[[Կատեգորիա:Հին աշխարհի պատմական երկրներ]]