Վիքիպեդիա

«Դորոխոյի կոտորած»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{Հոլոքոստ}}
'''Դորոխոյի կոտորած''', հրեաների կոտորած [[Ռումինիա|Ռումինիայի]]յի Դորոխոյ քաղաքում 1940 թվականի հուլիսի 1-ին։ Կոտորածը կազմակերպվել է ռումինական բանակի զինծառայողների կողմից, որոնք նահանջել էին [[Բեսարաբիա]]յից։ Կոտորածի արդյունքում, ըստ պաշտոնական տվյալների, սպանվել են 53 և վիրավորվել տասնյակ հրեաներ<ref name="isramir">{{cite web
|author = Назария С.
|authorlink =
Տող 25.
 
== Դեպքերի ընթացք ==
[[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միությունը]]ը 1940 թվականի մայիսի 26-ին վերջնագիր է ներկայացրել Ռումինիային, որի արդյունքում վերջինս ստիպված է եղել ԽՍՀՄ-ին հանձնել Բեսարաբիայի ու Հյուսիսային Բուկովինայի տարածքները։ Ռումինական իշխանությունները ձգտել են ժողովրդի դժգոհությունն ուղղել ընդդեմ հրեաների՝ նրանց մեղադրելով Խորհրդային Միությանն օգնելու և նահանջող զորքերի վրա հարձակվելու մեջ։
 
Դորոխոյը գտնվել է Հյուսիսային Բուկովինայից դուրս եկող զորքերի ճանապարհին, իսկ նրա բնակչության մեկ երրորդը կազմել են հրեաները<ref name="yivo"/>։ Հակասեմական տրամադրությունները ռումինական բանակում եղել են շատ բարձր։
 
Ռումինական բանակի նահանջելու և նրանց թողած տարածքները Կարմիր բանակի կողմից զբաղեցնելու ժամանակ՝ հունիսի վերջին, խորհրդային ու ռումինացի սպաների միջև տեղի ունեցած ընդհարման արդյունքում [[Հերցա]] քաղաքում սպանվել է ռումինացի։ Ընդ որում՝ զոհվել է նաև հրեական ծագմամբ ռումինացի զինվոր, որը փորձել է իր մարմնով ծածկել հրամանատարին։ Հուլիսի 1-ին երկու զոհվածները թաղվել են Դորոխոյում. սպան թաղվել է քրիստոնեական գերեզմանատանը, զինվորը՝ հրեական։ Սողոմոնի թաղման արարողությանը մասնակցել են Դորոխոյի բազմաթիվ հրեա բնակիչներ և ռումինական բանակի 8-րդ հրետանային գնդի տասը հրեա զինվորներ պրապորշչիկ Էմիլ Բերկովիչի գլխավորությամբ, որոնց թաղմանը մասնակցելու էր ուղարկել կայազորի հրամանատարությունը<ref name="nizkor">{{cite web | url = http://www.nizkor.org/hweb/people/c/carmelly-felicia/dorohoi-pogrom.html | title = The Dorohoi Pogrom | publisher = Nizkor | accessdate = 2013-04-23 | lang = en | archiveurl = https://www.webcitation.org/6AfCvw1Ox?url=http://www.nizkor.org/hweb/people/c/carmelly-felicia/dorohoi-pogrom.html | archivedate = 2012-09-14 }}</ref><ref name="ushmm">{{cite web|url=http://www.ushmm.org/m/pdfs/20080226-romania-commission-holocaust-history.pdf|title=The June/July 1940 Romanian Withdrawal from Bessarabia and Northern Bukovina and its Consequences on Interethnic Relations in Romania|author=International Commission on the Holocaust in Romania|date=Novemberնոյեմբերի 11, 2004|publisher=UNITED STATES HOLOCAUST MEMORIAL MUSEUM|pages=18-19|lang=en|accessdate=2012-03-03|archiveurl=https://www.webcitation.org/6AfCwR7TH?url=http://www.ushmm.org/research/center/presentations/features/details/2005-03-10/pdf/english/chapter_03.pdf|archivedate=2012-09-14}}</ref><ref name="nizkor">{{cite web | url = http://www.nizkor.org/hweb/people/c/carmelly-felicia/dorohoi-pogrom.html | title = The Dorohoi Pogrom | publisher = Nizkor | accessdate = 2013-04-23 | lang = en | archiveurl = https://www.webcitation.org/6AfCvw1Ox?url=http://www.nizkor.org/hweb/people/c/carmelly-felicia/dorohoi-pogrom.html | archivedate = 2012-09-14 }}</ref>։
 
Դեռ թաղումների սկսվելուց առաջ՝ սկսած հուլիսի 1-ի վաղ առավոտվանից, ռումինական բանակի 8-րդ հրետանային գնդի զինվորները տեղի բնակիչների հետ շրջել են քաղաքում և քրիստոնյաների տները նշել «C» տառով։ Ցերեկը՝ ժամը երկուսի մոտակայքում, երբ Սողոմոնի դագաղն իջեցնում էին շիրիմ, գերեզմանատան արևմտյան կողմում լսվել են կրակոցներ։ Դա եղել է հրեական կոտորածն սկելու ազդանշան։ Թաղման ավարտից հետո գերեզմանատան դարպասների մոտ հրեա զինվորներին շրջապատել են ռումինական բանակի 3-րդ գրենադերական գնդի զինծառայողները, զենքի սպառնալիքով նրանց ստիպել են հանել զինվորական համազգեստն, ինչից հետո գնդակահարել են։ Ապա Էմիլ Բերկովիչի մարմինը դրվել է գնդացրի մոտ՝ իբրև ապացույց, թե իբր հրեաները կրակել են ռումինական բանակի վրա<ref name="nizkor"/><ref name="Matatias">{{cite web |author= |authorlink= |datepublished= |url=http://www.holocaustrevealed.org/Romania/Matatias/Transnistria2.htm |title=The Massacres in Bessarabia, Bucovina and Dorohoi County. The Chronological Order of Events June 2, 1940 - November 15, 1941 |publisher=Holocaust Revealed |accessdate=2014-7-5 |lang=en |description= }}</ref>։
Տող 39.
Անկարգությունները շարունակվել են մեկ օր։ Կոտորածը դադարեցվել է վարար անձրևի պատճառով։ Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ սպանվել են 53 և վիրավորվել տասնյակ հրեաներ։ Ըստ Դորոխոյի հրեական համայնքի և ժամանակակից պատմաբանների տվյալների՝ զոհերի թիվը կազմել է 165-200 մարդ<ref>{{cite web |author=Theodor Lavi. |authorlink= |datepublished= |url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0005_0_05350.html |title=Dorohoi |publisher=Jewish Virtual Library |accessdate=2014-7-6 |lang=en |description= }}</ref><ref>[http://www.jewishgen.org/yizkor/pinkas_romania/rom1_00104.html «Dorohoi» — Encyclopedia of Jewish Communities in Romania, Volume 1 (Moldova)]</ref>։
 
Ութերորդ բանակային կորպուսի հրամանատար գեներալ [[Կոնստանտին Սենետեսկու|Կոնստանտին Սենետեսկուն]]ն հրամայել է անցկացնել հետաքննություն, որի արդյունքում պարզվել է, որ կոտորածի կազմակերպման համար պատասխանատու են ռումինական բանակի սպաները՝ կապիտաններ Գեորգե Թեոխարիեն ու Կոնստանտին Սերգիեն։ Նրանք միտումնավոր կերպով հորինել և Դորոխոյում տարածել են լուրեր խորհրդային զորքերի հարձակման և ռումինական բանակի վրա կրակելուն հրեաների մասնակցության մասին։ Այնուամենայնիվ, մեղավորներից ոչ ոք չի հանձնվել տրիբունալ, և հրամանատարությունը սահմանափակվել է միայն վարչական տուգանքներով ու ձերբակալություններով<ref name="ushmm"/>։
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Դորոխոյի_կոտորած» էջից