«Ուշեբտի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎top: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Egyptian funerary figurines louvre.jpg|thumb|200px|right|Ուշեբտիների եգիպտական հավաքածու [[Լուվր]]ում ([[Փարիզ]]). ]]
 
 
'''Ուշեբտի''', հատուկ արձանիկներ, մարդկանց պատկերով, որպես կանոն կրծքին խաչած ձեռքերով, կամ աշխատանքի որևէ գործիքներով: Ստեղծված են նրա համար, որ իրենց տիրոջ համար հանդերձյալ կյանքում աշխատանք կատարեն։ Ուշեբտիները սովորաբար պատրաստված էին [[Ծառ|փայտից]] կամ էլ քարի փափուկ տեսակից՝ [[Գիպս|գիպսիցգիպս]]ից և ճարպաքարից։
Ուշեբտիների նշանակությունը՝ մահացածների ապահովելու էր (հին [[Եգիպտացիներ|եգիպտացիներըեգիպտացիներ]]ը կասեին՝ ճշմարտացի) ապրուստի միջոցով և նրա ազատելու էր ծանր աշխատանքից։
[[Ստուգաբանություն|Ստուգաբանության]] մեջ կան մի շարք տեսություններ «ուշեբտի» բառի վերաբերյալ։ Նրանցից մեկը բառի ծագումը կապում է «շաբտի»՝ պերսի ծարատեսակի անուն է, քանի որ առաջին ուշեբտիները պատրաստված են եղել փայտից։ Այնուամենայնիվ, պետք չէ լիովին վստահել այս տեսությանը՝ բանը նրանում է, որ չկա ոչ մի ուշեբտի պատրաստված հենց պերսի ծառատեակից։ Մեկ այլ ստուգաբանություն զուգահեռ է տանում <font face="Transliteration">wSb</font> տերմինի հետ, որը թարգմանվում է «կերակրել», քանի որ այս «աշխատողները» իրենց տերերի կերակրողներն էին։ Բայց կերակրող ուշեբտիները կապվում են Եգիպտոսի պատմության ուշ ժամանակաշրջանի հետ։ Ավելի հավանական ենթադրություն է այն, որ ուշեբտի առաջացել է «պատասխանատու» բառից<ref>[http://godsbay.ru/egypt/ushebti.html Ушебти // Энциклопедия мифологии.]</ref>։ Թեև պետք է նշել, որ եգիպտացիները հատուկ վերաբերմունք ունեին իրենց [[Եգիպտերեն|լեզվի]] հանդեպ, կարելի է ենթադրել, որ ուշեբտին պետք է ծագումնաբանական կապ ունենարը վերը թվարկված երեք օրինակների հետ։
Այդպես եղել է Նոր թագավորության վեջում և [[Հին Եգիպտոս|Հին Եգիպտական]] դարաշրջանում։
Տող 10.
[[Պատկեր:Изображение Ушебти.jpg|thumb|Ք․ա․ XIV—XIII ուշեբտի արձանիկ]]
 
Գոյություն ունի տարածված և բավականին կայուն կարծիք, որ ուշեբտիների քանակը պետք է լիներ 365 հատ՝ տարվա օրերի քանակով (ամեն մի օրվա համար մեկ ուշեբտի)։ [[Եգիպտագիտություն|Եգիպտագիտության]] մեջ սա միակ դեպքն է։ Սովորաբար ուշեբտիների քանակը տատանվում էր մի քանի տասնյակից մինչև մի քանի հարյուր հատի։ Ամեն ինչ կախված էր նրա տիրոջից։ Երբեմն մահացածին ուշեբտիներ էին նվիրում նրա հարազատները, ընկերներն կամ էլ թագավորը։ Օրինակ [[Էրմիտաժ (Սանկտ Պետերբուրգ)|Էրմիտաժի]] (№ 892) ուշեբտի պատկերը Ատի եգիպտուհու սեփականությունն է, ետևում կա գրառում, որ այդ ուշեբտին նվիրել է «Նրա որդին, նրա անունից կյանք տվող, հետևող եղբայրը [[Ամոն|Ամոնի]]ի, Ամենմեսու»։ Շատ հաճախ եղել են շատ արձանիկներ, որոնց տեղավորել են առանձին արկղի մեջ, երբեմն այսպես կոչված «ուշեբտի համար արկղերում»,երբեմն եղել է եչկու արկղ։
 
Ուշեբտիների վրա գրված կախարդական տքեստերը վերցված էին [[Հին եգիպտական Մեռյալների գիրք|Մեռյալների գրքից]]։
Տող 20.
 
 
'''"Ուշեբտիի մասին․ Եթե հրամայեն [[Օսիրիս|Օսիրիսին]]ին (այսինքն մահացածները իրենց տիրոջը) կատարել ցանկացած աշխատանք, որը պետք է կատարեն հանդերձյալ աշխարհում՝ նայեք, զգույշ եղեք, որ կատարեք այն, ինչը նախատեսված է մարդու համար։ «Ահա ես»․- այո կպատասխանես դու, երբ քեզ կանչեն։ Փնտրիր ամեն մի պահ, որ հերկես դաշտերը, ջրանցնքերը ջրով լցնես, ավազը արևելքից արևմուտք տեղափոխես։ Եվ նորից ասա այս բառերը՝ «Ահա ես», երբ քեզ կկանչեն։'''
 
 
Տող 26.
 
 
'''«Օ դու, ուշեբտի, արձանիկ [[գրագիր]] Երկնային, եթե ինձ կանչեն կամ էլ հանձնարաեն աշխատանք կատարել, որոնք ըստ հերթականության կատարում են [[Հանդերձյալհանդերձյալ աշխարհ|հանդերձյալ աշխարհում]]ում բնակեցվողները, թող որ բոլոր դժվարությունները ընկնեն քո վրա, ոչ թե իմ վրա՝ ցանք կատարելիս և ջրանցնքները ջուր լցնելիս և ավազը արևելքից արևմուտք տեղափոխելիս։» Այս ամենին արձանիկը պատասխանում էր՝ «Հրավի ես այստեղ եմ կատարելու այն ամենը ինչը դու կհրամայես»։'''
 
Ուշեբտի արձանիկներ կան աշխարհի բոլոր եգիպտական հավաքածուների մեջ։ Նրանք թերևս ամենահայտնի բացահայտումներն են ծիսական բզեզներից հետո։ Ուշեբտիներ կան բազմաթիվ թաղումներում, ներառյալ աղքատների, հարուստ մարդկանց մոտ նրանց թիվը չէր սահմանափակվում մի քանի հատով։ [[Սեթի I]] փարավոնի դամբարանում հայտնաբերվել է 700 արձանիկ։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ուշեբտի» էջից