«Պանթեիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

Առանձնացվում է պանթեիզմի 3 հիմնական ուղղություններ․

* Իդեալիստական միաստվածային պանթեիզմը որպես նախասկիզբ ընդունում է իդեալականը։ Այդ ուղղությունը ներկայացվում է [[հինդուիզմ]]ի, [[բուդդիզմ]]ի առանձին ուղղությունների, նաև [[Դիպակ Չոպրա]]յի մոտ։

* Պանթեիզմի դուալիստական ձևերում ներկայացվում են և՛ նյութական և՛ իդելական նախասկիզբը։ Ունի բազմաթիվ ժամանակակից տեսակներ, երբեմն կարող է ներառել [[Ռեինկարնացիա (վերամարմնավորում)|ռեինկառնացիայի]] հավատամքը և բնության հետ պառանոռմալ կապը։ Ներկա պահին պանթեիզմի տվյալ ձևը լայնորեն ներկայացված է նոր [[Հեթանոսություն|հեթանոսության]] մեջ։ Որոշ հետազոտողների կարծիքով, [[Դուալիզմ|դուալիստական]] պանթեիզմի տեսակներից մեկն է սպինոզականություն<ref>{{cite web|url=http://www.pantheism.net/paul/variety1.htm|title=Varieties of pantheism|publisher=pantheism.net|accessdate=2012-03-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/67yUAB7s6|archivedate=2012-05-27}}</ref>։Սակայն հիմնականում Սպինոզայի պանթեիզմը՝ որպես դասական պանթեիզմ, դիտարկվում է միաստվածական և դետերմինիտական<ref name=Plumptre>{{cite book|last=Plumptre|first=Constance|title=General sketch of the history of pantheism, Volume 2|year=1879|publisher=Samuel Deacon and Co|location=London|isbn=9780766155022|pages=3–5, 8, 29}}</ref>։