«Պելտյեի էֆեկտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Պելտյեի էֆեկտը թերմոէլեկտրական '''[[Ջերմաէլեկտրական երևույթներ|երևույթ]] է, երբ 2 տարբեր հաղորդիչների հպման([[Զոդում|զոդման]]) հատվածով հոսանք անցնելիս մի հաղորդչից մյուսը ջերմության քանակ է անցնում։
 
Անցած [[Ջերմաքանակ|ջերմաքանակիջերմաքանակ]]ի մեծությունը և ուղղությունը կախված են հպվող նյութերի տեսակից և անցնող էլեկտրական հոսանքի ուժից և  ուղղությունից։  
[[Պատկեր:Peltier_effect_circuit.png|աջից|200x200փքս]]
<math>Q = \Pi_{AB} I t = (\Pi_B-\Pi_A)I t</math>,
Տող 7.
որտեղ․
 
: <math>Q</math> — կլանված կամ անջատված [[Ջերմությանջերմության քանակ|ջերմության քանակն]]ն է;
: <math>I</math> — հոսանքի ուժը;
: <math>t</math> — հոսանքի անցման ժամանակը;
: <math>\Pi</math> — Պելտյեր գործակիցն է, որը ըստ<nowiki/>[[Ուիլյամ Թոմսոն| Թոմսոնի]] 2րդ հարաբերության, կախված է թերմոԷլշուի <math>\alpha</math> գործակցից , որտեղ <math>\Pi = \alpha T</math> բացարձակ ջերմաստիճանն է, արտահայտված բացարձակ միավորով([[Կելվին (չափման միավոր)|K]]).
:
: <br />
 
Պելտյեի էֆեկտը բացահայտել է ֆրանսիացի ֆիզիկոս Ժան Շարլ Պելտյեն՝ [[Բիսմութ|բիսմութիցբիսմութ]]ից պատրաստված լարով(որին միացված են եղել պղնձի լարեր) էլեկտրական հոսանք բաց թողնելիս՝ 1834թ-ին։ Ավելի ուշ՝ 1838թ-ին էֆեկտն ուսումնասիրվել է Լենցի կողմից, ով փորձի ժամանակ [[Բիսմութ|բիսմութիբիսմութ]]ի և [[Ծարիր|ծարիրիծարիր]]ի զոդման տեղում տեղադրեց ջրի կաթիլ։ Մի ուղղությամբ հոանք բաց թողնելիս ջրի կաթիլը վեր էր ածվում [[Սառույց|սառույցիսառույց]]ի, իսկ հոսանք ուղղությունը փոխելիս սառույցը հալչում էր, ինչը թույլ տվեց հաստատել, որ փորձում հոսանքի ուղղությունը փոխելիս բացի [[Ջոուլ-Լենցի օրենք|ջոուլյան ջերմությունից]] կլանվում կամ անջատվում է հավելյալ ջերմություն, որն էլ անվանվեց Պելտյեր ջերմություն։ Պելտյեի էֆեկտը հանդիսանում է Զեեբեկի էֆեկտի հակառակ էֆեկտը։
 
Պելտյեի էֆեկտն ավելի ակնհայտ է [[Կիսահաղորդիչներ|կիսահաղորդիչներիկիսահաղորդիչներ]]ի մոտ, և այդ հատկությունն օգտագործվում է <nowiki/>[[Պելտիեի էլեմենտ|Պելտիեի էլեմենտներում]]։ներում։
 
Պելտյեի էֆեկտի առաջացման պատճառը հետևյալն է։ 2 նյութերի հպման տեղում առաջանում է պ<nowiki/>[[Պոտենցիալների կոնտակտային տարբերություն|ոտենցիալների կոնտակտային տարբերություն]], որն էլ ստեղծում է ներքին կոնտակտային դաշտ։ Եթե կոնտակտով [[էլեկտրական հոսանք]] է անցնում, ապա այդ դաշտը կամ կդիմադրի անցնող հոսանքին, կամ հակառակը՝ կհեշտացնի դրա անցումը։ Եթե հոսանքն անցի կոնտակտային դաշտին հակառակ ուղղույթյամբ, ապա արտաքին աղբյուրը պետք է հավելյալ <nowiki/>[[էներգիա]] ծախսի, որը կանջատվի կոնտակտի վրա՝ այն տաքացնելով։ Եթե հոսանքն անցնի կոնտակտային դաշտի ուղղությամբ, ապա դաշտը աշխատանք կկատարի [[Լիցք|լիցքերիլիցք]]երի տեղափոխման համար, և դրա համար անհրաժեշտ էներգիան կվերցնի նյութից, ինչի հետևանքով էլ նյութը կոնտակտի հատվածում կսառչի։
 
== Տես նաև ==
Տող 34.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական էֆեկտներ և երևույթներ]]