«Պորտուգալերեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 49.
}}
 
'''Պորտուգալերեն''' ({{lang|pt|português}} կամ, ամբողջական տեսքով՝ {{lang|pt|língua portuguesa}}), հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ռոմանական ճյուղի իբերո-ռոմանական ենթախմբի լեզու, որ ձևավորվել է [[Իբերական թերակղզի|Իբերական թերակղզ]]ում: Պաշտոնական միակ լեզուն է հանդիսանում [[Պորտուգալիա]]յում, [[Բրազիլիա]]յում, [[Կապե Վերդե]]ում, [[Գվինեա-Բիսաու]]ում, [[Մոզամբիկ]]ում, [[Անգոլա]]յում, [[Սան Տոմե և Պրինսիպի]]ում<ref name="CPLP">{{cite web|url=https://www.cplp.org/id-2597.aspx|title=Estados-membros da CPLP|last=|first=|date=7փետրվարի February7, 2017|website=|language=Portuguese|access-date=}}</ref>: Պետական-պաշտոնական երկրորդ լեզվի կարգավիճակ ունի [[Արևելյան Թիմոր]]ում, Արևադարձային Գվինեայում և [[Մակաո]]յում ([[Չինաստան]]): Գաղութատիրական ժամանակներում տեղի ունեցած էքսպանսիայի հետևանքով պորտուգալերենի և վերջինիս հիման վրա ստեղծված կրեոլերենի մշակութային ներկայությունն առկա է նաև հնդկաստանյան Գոայում ու Դաման և Դիուում<ref>{{cite book|title=Learner English: a Teacher's Guide to Interference and Other Problems|author1=Michael Swan |author2=Bernard Smith |year=2001|chapter=Portuguese Speakers|publisher=Cambridge University Press}}</ref>, [[Շրի Լանկա]]յի արևելքում՝ Բատիկալոայում, [[ինդոնեզիա]]կան Ֆլորես կղզում, [[Մալայզիա]]յի [[Մալակկա]] նահանգում և Անտիլյան կղզեխմբի ABC կղզիներում: Պորտուգալերեն խոսող անձինք և ազգություններն անվանվում են լուզոֆոն՝ Պորտուգալիայի ներկայիս տարածքի վրա միջնադարում գոյություն ունեցած [[Լուսիտանիա|Լուզիտանիա]] պետության անունով:
 
Պորտուգալերենը, որ իբերո-ռոմանական ենթախմբի մյուս լեզուների նմանությամբ, կազմավորվել է վուլգար լատիներենի մի շարք բարբառների հիման վրա (միջնադարյան Գալիսիա թագավորությունում և Պորտուգալիա կոմսությունում), որոշակի տարրեր է պահպանել կելտերենի հնչյունաբանությունից և բառապաշարից<ref>{{cite web|url=https://sites.duke.edu/judeolusitanica/2013/07/21/the-origin-and-formation-of-the-portuguese-language/|title=The Origin and Formation of The Portuguese Language|website=Judeo-Lusitanica|access-date=15հոկտեմբերի October15, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170510110052/https://sites.duke.edu/judeolusitanica/2013/07/21/the-origin-and-formation-of-the-portuguese-language/|archive-date=10մայիսի May10, 2017|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.filologia.org.br/vcnlf/anais%20v/civ8_03.htm/|title=Breves considerações sobre o legado das línguas célticas|first=João|last=Bittencourt de Oliveira|website=filologia.org.br}}</ref>: Աշխարհում մոտավորապես 215-220 միլիոն մարդ պոտուգալերենը համարում է իր մայրենի լեզուն, իսկ այդ լեզվով խոսողների ընդհանուր թիվը հասնում է 250 միլիոնի. այդ ցուցանիշով պորտուգալերենն աշխարհում զբաղեցնում է վեցերորդ տեղը, եվրոպական լեզուների շարքում՝ երրորդ տեղը<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html|title=CIA World Factbook|accessdate=12հունիսի June12, 2015}}</ref>, Լատինական Ամերիկայում՝ երկրորդ տեղը (իսպաներենից հետո), ինչպես նաև համարվում է հարավային կիսագնդում ու [[Հարավային Ամերիկա]]յում ամենաշատ խոսվող լեզուն և ամենաշատ խոսվողներից մեկը [[Աֆրիկա]]յում<ref>{{Cite web | url=https://africa-facts.org/top-10-most-spoken-languages-in-africa/ | title=Top 11 Most Spoken Languages in Africa| date=2017-10-18}}</ref>: Պորտուգալերենը պաշտոնական լեզվի կարգավիճակ ունի [[Եվրոպական Միություն]]ում, Հարավամերիկյան առևտրական բլոկում ([[Հարավային Ամերիկայի երկրների ընդհանուր շուկա (Mercosur)|Հարավային Ամերիկայի երկրների ընդհանուր շուկա]]յում՝ Mercosur-ում), Ամերիկյան պետությունների կազմակերպությունում, Արևմտաաաֆրիկյան պետությունների տնտեսական ընկերակցությունում և [[Աֆրիկյան Միություն]]ում:
 
== Քերականություն ==
Պորտուգալերենի քերականությունը պորտուգալերեն լեզվի [[Ձևաբանություն (լեզվաբանություն)|ձևաբանական]] և [[Շարահյուսություն|շարահյուսական]] կանոնների ամբողջությունն է։ Պորտուգալերենի քերականությունը նմանություններ ունի [[Իսպաներեն|իսպաներենիիսպաներեն]]ի և մյուս [[Ռոմանականռոմանական լեզուներ|ռոմանական լեզուների]]ի [[Քերականություն|քերականության]] հետ, սակայն ի տարբերություն վերջինիս հիմքում ընկած [[Լատիներեն|դասական լատիներենի]]՝ պորտուգալերեն լեզուն լի է վերլուծականներով: Մասնավորապես, գրեթե ամբողջովին վերացվել է լատիներենի բայական խոնարհման համակարգը և ավելացվել են որոշիչ ու անորոշ հոդեր։ Պորտուգալերենն ունի 12 խոսքի մաս՝ [[Գոյական անուն|գոյական]], [[դերանուն]], [[Ձայնարկություն (խոսքի մաս)|ձայնարկություն]], [[բայ]], [[մակբայ]], կցորդություն, [[հոդ]], [[Կապ (խոսքի մաս)|կապ]], [[Թվական անուն|թվական]], [[Ածական անուն|ածական]], նախդիր, բուն գոյական։ Գոյական անվան խոսքիմաստային կարգի մեջ մտնող բառերը ցույց են տալիս առարկայի հասկացողություն։ Գոյականը պորտուգալերենում ունի սեռ (արական և իգական) և թիվ (եզակի և հոգնակի)։ Ինչպես մյուս ռոմանական լեզուներում, այնպես էլ պորտուգալերենում, գոյականն ունի հոդ։ Հոդերը լինում են [[որոշիչ]] և անորոշ, իգական և արական։ Գոյականներն ունեն նաև հինգ հոլովներ՝ [[Ուղղական հոլով|ուղղական]], [[Հայցական հոլով|հայցական]], [[Տրական հոլով|տրական]], անջատական և կոմիտատիվ<ref>{{Cite web|url=https://pollylingu.al/pt/en/cases|title=Grammatical Cases in Portuguese - Polly Lingual|website=pollylingu.al|accessdate=2017-12-30}}</ref>։
 
== Գրականություն ==
Տող 189.
{{Ռոմանական լեզուներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
 
[[Կատեգորիա:Ռոմանական լեզվախումբ]]
[[Կատեգորիա:Պորտուգալերեն]]