«Ֆրիդրիխ Էնգելս»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 3.
Իրենց աշխատություներում նրանք փորձում էին ապացուցել, որ բանվորները հասարակության կարևորագույն հատվածն են: Ուստի պետք է հեղափոխության միջոցով ստեղծել բանվորական պետություն, վերացնել կապիտալիստական հասարակարգը և կառուցել նորը:
== Կենսագրություն ==
Ֆրիդրիխ Էնգելսը ծնվել է գործարանատիրոջ ընտանիքում: Ուսանել է
== Էնգելսը և գերմանական հեղափոխական շարժումը ==
Էնգելսը գործուն մասնակցություն է ունեցել 1849թ.-ի գերմանական ժողովրդի զինված ապստամբությանը Հարավարևմտյան
Էնգելսը Մարքսի հետ ղեկավարել է առաջին
▲Էնգելսը գործուն մասնակցություն է ունեցել 1849թ.-ի գերմանական ժողովրդի զինված ապստամբությանը Հարավարևմտյան Գերմանիայում: Հեղափոխության պարտուցյունից հետո՝ 1849թ.-ին, մեկնել է Անգլիա, մինչև 1870թ. ապրել է Մանչեստերում, նա մակագրություն հաստատել Լոնդոնում ապրող Մարքսի հետ և նյութապես օգնել նրան:
== Փարիզի կոմունա ==
Էնգելսը մասնակցել է աշխարհում առաջին պրոլետարական հեղափոխությանը՝ [[Փարիզի
▲Էնգելսը Մարքսի հետ ղեկավարել է առաջին Ինտերնացիոնալը (1864-76թթ.), իսկ Մարքսի մահվանից (1883թ.) հետո եղել Եվրոպական սոցիալիստների ղեկավարն ու խորհրդակը: Գործերի մի մասը («Սուրբ ընտանիք», 1845թ., «Գեմանական գաղաափարախուսության», 1845-46 թթ.) հրատարակել են համահեղինակությամբ:
▲Էնգելսը մասնակցել է աշխարհում առաջին պրոլետարական հեղափոխությանը՝ Փարիզի կոմունային (1871թ.), իսկ Կոմունայի պարտությունից հետո քննադատել է նրա սխալներն ու գնահատել դասերը:
Էնգելսը էականորեն նպաստել է 1889թ.-ին Փարիզում պրոլետարիատի միջազգային նոր միավորման ՝ երկրորդ Ինտերնացիոնալի ստեղծմանը, որը, շարունակելով առաջին ինտերնացիոնալի գործը, նպաստել է համաշխարհային բանվորական շարժման ընդլայնմանն ու համախմբմանը: Նա անձամբ է մասնակցել միջազգային պրոլետարիատի համաշխարհային օրվա՝ մայիսիմեկյան առաջին ցույցերին: Վճռականորեն դեմ է արտահայտվել կապիտալիստական պետությունների զավթողական պատերազմներին և կոչ է արել պաշտպանել ժողովուրդների միջև խաղաղությունը:▼
Էնգելսը ընդհանրացնել ժամանակի բնագիտական նվաճումները և դիալեկտիկական մատերիալիստական մեթոդը տարածել բնության ճանաչման վրա: Ըստ նրա՝ աշխարհի միասնակությունը նրա նյութականության մեջ է, իսկ շարժումը մատերիայի գոյության ձև է: Կտրականապես հերքել է աշխարհի անճանաչելիության մասին տեսությունը՝ ագնոստիցիզմը՝ իր բոլոր դրսևորումներով, ճանաչողության դիալեկտիկական մանտերիալիստական մեթոդաբանությունն առաջադրել որպես մինչ այդ ընդունված նման մոտեցումների այլընտրանք: Այս և փիլիսոփայության բազմաթիվ այլ հարցեր են քննարկվել նրա «Անտի-Դյուրինգ» (1878թ.), «Լյուդվիգ ֆոյերբախը և գերմանական կլասիկ փիլիսոփայության վախճանը» (1886թ.) և այլ երկերում:▼
Էնգելսը մեծ ուշադրությամբ է հետևել Ռուսաստանում ծավալվող իրադարձություններին՝ կանխատեսելով ռուսական վերահաս հեղափոխությունը և նրա անվերապահ ազդեցությունը մյուս երկրների հեղափոխական շարժումների վրա: Նա մանկագրական և անձնական կապեր է ունեցել ռուս քաղաքական գործիչներից շատերի հետ, խրախուսել էնրանց պայքարը: ▼
▲Էնգելսը էականորեն նպաստել է 1889թ.-ին Փարիզում պրոլետարիատի միջազգային նոր միավորման ՝ [[երկրորդ
Էնգելսը զբաղվել է նաև Հայաստանին առնչվող հարցերով: Նա համակրանքով է վերաբերվել հայ ժողովրդի ազատագրական շարժմանը ՝ ընդդեմ թուրքական ու ցարական բռնապետությունների , բարեկամական կապեր է ունեցել հայ հեղափոխական գործիչների հետ՝ հատաքրքըրվել է Հայաստանի պատմական անցյալով, հագել այն եզրակացության, որ «...Հայաստանի ազատագրումը թուրքերից, ինչպես նաև ռուսներից հնարավոր կդառնա, երբ տապալվի ռուսական ցարիզմը»: Տասնիններորդ դարի վերջի հայ հասարակական-քաղաքական գործիչները ծանոթ են եղել մարքսիստական ուսմունքին, առանձին գործեր թարգմանել են հայերեն՝ հայ հասարակականության շրջանում մարքսիզմը տարածելու նպատակով:▼
== Դիալեկտիկական մատերիալիզմ ==
▲Էնգելսը ընդհանրացնել ժամանակի բնագիտական նվաճումները և [[դիալեկտիկական մատերիալիզմ|դիալեկտիկական մատերիալիստական]] մեթոդը տարածել բնության ճանաչման վրա: Ըստ նրա՝ աշխարհի միասնակությունը նրա նյութականության մեջ է, իսկ շարժումը մատերիայի գոյության ձև է: Կտրականապես հերքել է աշխարհի անճանաչելիության մասին տեսությունը՝
== Էնգելսը և Ռուսաստանը ==
▲Էնգելսը մեծ ուշադրությամբ է հետևել
== Էնգելսը և Հայաստանը ==
▲Էնգելսը զբաղվել է նաև
Էնգելսի աշխատությունները հրատարակվել են բազմաթիվ լեզուներով, այդ թվում՝ հայերեն՝ հայ հեղափոխական գործիչներ [[Ստեփան
|