«Ասիա (հռոմեական պրովինցիա)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 69.
|ծանոթագրություններ =
}}
'''Հռոմեական Ասիա''' ({{lang-el|Ασία}}, {{lang-lat|Asia}}), [[Փոքր Ասիա|Փոքր Ասիայում]]յում գտնվող [[Պրովինցիա|հռոմեական պրովինցիա]], որը ձևավորվել է [[Մ.թ.ա. 133|մ․թ․ա․ 133 թվականին]]՝ կայսր [[Ատտալոս III|Ատտալոս III Փիլոմետոր Էվերգետոսի]] կողմից [[Պերգամոն|Պերգամոնի թագավորության]] անեքսիայից հետո<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Asia-ancient-Roman-province|title=Հռոմեական Ասիա պրովինցիա, հին հռոմեական պրովինցիաները|last=|first=|date=|website=«Բրիտանիկա» հանրագիտարան|publisher=|language=անգլերեն|accessdate=2019-12-08}}</ref>։ [[Մ.թ.ա. 1-ին դար|Մ․թ․ա․ 1-ին դարից]] մինչև 1-ին դարն ընկած ժամանակահատվածում Հռոմեական Ասիայի տարածքն ընդլայնվում է։ Պրովինցիայի կարգավիճակը պահպանել է մինչև մ․թ․ա 297 թվականը, որից հետո [[Դիոկղետիանոս]] կայսեր բարեփոխումների արդյունքում բաժանվել է 7 առանձին վարչատարածքային միավորների։
 
Մ․թ․ա․ 190 թվականին [[Սելևկյանների կայսրություն|Սելևկյանների տերության]] թագավոր [[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոս III Մեծն]]ն արշավում է Փոքր Ասիա, սակայն նույն տարում տեղի ունեցած [[Մագնեսիայի ճակատամարտ|Մագնեսիայի ճակատամարտում]]ում պարտություն է կրում [[Հռոմեական լեգեոնների ցանկ|հռոմեական լեգեոններից]]։ Մ․թ․ա․ 188 թվականին կողմերի միջև կնքվում է [[Ապամեա|Ապամեայի հաշտության պայմանագիրը]], որով վիճելի տարածքներում ձևավորվում էր [[Պերգամոն|Պերգամոնի թագավորությունը]], որը գործնականում հանդիսանում էր Հռոմի կամակատարը։ Մ․թ․ա․ 133 թվականին մահանում է Պերգամոնի վերջին թագավորը՝ մահից առաջ իր թագավորությունը կտակելով [[Հռոմեական հանրապետություն|Հռոմեական հանրապետությանը]]։ Արդյունքում՝ ձևավորվում է Պրոկոնսուլյան Ասիա պրովինցիան՝ միավորելով [[Միսիյա|Միսիյայի]]յի, [[Լիդիա|Լիդիայի]]յի, [[Կարիա|Կարիայի]]յի և [[Փռյուգիա|Փռյուգիայի]]յի տարածքները։ Պրովինցիայի կազմում էր գտնվում Փոքր Ասիայի խոշորագույն քաղաքը՝ [[Եփեսոս|Եփեսոսը]]ը<ref name=":0" />, որն էլ սենատի որոշմամբ դառնում է վարչական կենտրոն։
 
326 թվականին [[Կոստանդիանոս Ա Մեծ|Կոնստանդիանոս I]] կայսեր կողմից քագավորական ոստանի [[Կոստանդնուպոլիս]] տեղափոխությունից հետո, Հռոմեական Ասիան ծայրամասային պրովինցիայից վերածվում է միջանկյալ միավորի։ Դիոկղետիանոսի բաժանումից հետո Փոքր Ասիայի տարածքն անցնում է [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրությանը]]<ref name=":0" />՝ հետագայում դառնալով Արևելքի հելլենիստական կենտրոնը։
 
== Տես նաև ==
 
* [[Մագնեսիայի ճակատամարտ]]
 
* [[Փոքր Ասիա]]