«Ազգային ուխտ (Թուրքիա)»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ազգային ուխտ''' ([[Օսմաներեն|օսմ.]]՝ '''ميثاق ملى''', [[Թուրքերեն|թուրք]].՝ Millî Yemin կամ Ulusal Ant), 6 կետից բաղկացած փաստաթուղթ, որը հանդիսանում է [[Թուրքիայի անկախության պատերազմ|քեմալական շարժման]] (Անկախության պատերազմ) քաղաքական մանիֆեստը: Փաստաթուղթն ընդունվել է 1920 թվականի հունվարի 28-ին [[Ստամբուլ|Ստամբուլում]]ում հավաքված խորհրդարանի (Meclis-i Mebûsan) կողմից և հանրությանն է ներկայացվել փետրվարի 17-ին: Փաստաթղթում ներառված են այն նվազագույն պայմանները, որոնց Թուրքիան համաձայնվել է [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|Առաջին համաշխարհային պատերազմի]]ի ավարտին կնքված հաշտության պայմանագրով: [[Թուրքիա|Թուրքիայի Հանրապետության]] սահմանները հիմնականում ձևավորվել են Ազգային ուխտի սկզբունքների համաձայն: Ազգային ուխտը աչքի է ընկնում իր ազգայնամոլական բնույթով և համապատասխանում է քեմալական շարժման գաղափարական և քաղաքական հիմնադրույթներին<ref>{{Cite book|title=Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն|last=|first=|publisher=ԵՊՀ|year=2014|isbn=|location=Երևան|pages=30}}</ref>:

Սվասի կոնգրեսի պահանջների համաձայն օսմանյան կառավարությունը որոշում է կայացրել 1919 թվականի սեպտեմբերի 11-ին անցկացնել ընդհանուր ընտրություններ: Նոյեմբեր ամսին տեղի ունեցած ընտրություններում Անատոլիայի գրեթե բոլոր նահանգներում ընտրվել են Իրավունքների պաշտպանության ընկերության (Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti) թեկնածուները: Ընտրված թեկնածուները դեկտեմբերին և 1920 թվականի հունվարի առաջին կեսին երկուական-երեքական հոգուց կազմված խմբերով գնացել են Անկարա և հանդիպել [[Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրք|Մուսթաֆա Քեմալ փաշայի]] և Ներկայացուցչական հանձնաժողովի (Heyet-i Temsiliye) անդամների հետ: Ազգային ուխտի տեքստը այս հանդիպումների ընթացքում ավարտին է հասցվել: Ներկայացուցչական հանձնաժողովի անդամների կողմից ստորագրված փաստաթուղթը Տրապիզոնի պատգամավոր Հյուսրև Սամի բեյի միջոցով ուղարկվել է Ստամբուլ<ref>Nejat Kaymaz, “Misak-ı Millî Üzerinde Yapılan Tartışmalar Hakkında”, ''VIII. Türk Tarih Kongresi,'' Ankara, 1977, s. 2.</ref>:

Ամենամեծ տարակուսանքն առաջացնում է առաջին հոդվածը: Անկարայում պատրաստված տեքստում շեշտվում է, որ Մուդրոսի զինադադարով որոշված սահմանների «ներսում» բնակվող օսմանցի-մուսուլման մեծամասնությունը «անբաժանելի ամբողջություն» է, մինչդեռ որոշ աղբյուրների համաձայն, Ստամբուլում ընդունված հռչակագրում այդ արտահայտությունը փոխարինվել է «զինադադարով որոշված սահմանների ներսում և դրսում» ապրող օսմանցի-մուսուլմանների մեծամասնություն արտահայտությամբ: Հրատարակված Ազգային ուխտի տեքստերի մի մասում «և դրսում» արտահայտությունը կա, իսկ որոշներում այն բացակայում է<ref>Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi, 2. Kitap, Ankara, 1992, s. 89-90.</ref>:

#Արաբ մեծամասնությամբ բնակեցված տարածքների ապագան [[Մուդրոսի զինադադար|Մուդրոսի զինադադարի]]ի ստորագրման պահին որոշվելու է հանրաքվեի միջոցով: Մյուս կողմից այն տարածքները, որոնք այդ պահին գրավված չեն եղել կամ էլ բնակեցված են եղել թուրք մեծամասնությամբ, համարվում են թուրք ժողովրդի հայրենիքը:

#[[Կարսի մարզ|Կարսի]], [[Արդահանի մարզ|Արդահանի]] և [[Բաթում|Բաթումի]]ի կարգավիճակը որոշվելու է հանրաքվեով:

#[[Արևմտյան Թրակիա|Արևմտյան Թրակիայի]]յի կարգավիճակը որոշվելու է այնտեղի բնակիչների քվեարկությամբ:

#[[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] և [[Մարմարա ծով|Մարմարայի]] անվտանգությունը պետք է ապահովվի: [[Բոսֆոր|Բոսֆորի]]ի և [[Դարդանելի նեղուց|Դարդանելի]] նեղուցներով երթևեկությունը և ազատ առևտուրը որոշվելու է Թուրքիայի և այլ շահագրգիռ պետությունների կողմից: