«Տեսողության խանգարում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 2.
| հաճախություն = 940 միլիոն / 13% (2015)<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal|last1=GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence|first1=Collaborators.|title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet|date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1545–1602|pmid=27733282|doi=10.1016/S0140-6736(16)31678-6|pmc=5055577}}</ref>
|}}
'''Տեսողության խանգարում''', հայտնի նաև որպես տեսողական խանգարում կամ տեողության կորուստ, տեսողության այն աստիճանի անկում, որը հնարավոր չէ վերացնել սովորական մեթոդներով՝ դեղորայքային կամ ակնոցի կիրառմամբ<ref name=WHODef/><ref name=CDC2011/>, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ տեսողության նվազում է դիտվում կոնտակտային ոսպնյակ կամ ակնոց կիրարելու անհնարության հետևանքով<ref name=WHODef>{{cite web|title=Change the Definition of Blindness|url=http://www.who.int/blindness/Change%20the%20Definition%20of%20Blindness.pdf?ua=1|website=World Health Organization|accessdate=
Տեսողության խանգարումների հետևանքով կարող են առաջանալ չշտկվող [[ռեֆրակտիվ սխալներ]] (43%), [[կատարակտ]] (33%) և [[գլաուկոմա]] (2%)<ref name=WHO2014/>։ Ռեֆրակտիվ սխալները ընդգրկում են [[կարճատեսություն]], [[հեռատեսություն]], [[պրեսբիոպիա]] և [[աստիգմատիզմ]]<ref name=WHO2014/>։ Կատարակտը հանդիսանում է կուրության հիմնական պատճառ<ref name=WHO2014/>։ Տեսողական խնդիրներ առաջացնող մնացած հիվանդությունների շարքում են [[դեղին բծի տարիքային դիստրոֆիան]], [[դիաբետիկ ռետինոպաթիան]], [[եղջերենու պղտորումը]], մանկական կուրացումը և մի շարք ինֆեկցիաները<ref name=WHO2012Data>{{cite book|title=GLOBAL DATA ON VISUAL IMPAIRMENTS 2010|date=2012|publisher=WHO|page=6|url=http://www.who.int/blindness/GLOBALDATAFINALforweb.pdf?ua=1|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150331221058/http://www.who.int/blindness/GLOBALDATAFINALforweb.pdf?ua=1|archivedate=2015-03-31|df=}}</ref>։ Տեսողության խանգարումները կարող են առաջանալ ուղեղային որոշ խնդիրների դեպքում՝ [[կաթված]]ի, [[վաղաժամ ծնունդի]], վնասվածքների հետևանքով<ref name=Leh2012/>։ Այս դեպքերը հայտնի են որպես կեղևային տեսողության խանգարումներ<ref name=Leh2012>{{cite journal|last1=Lehman|first1=SS|title=Cortical visual impairment in children: identification, evaluation and diagnosis.|journal=Current Opinion in Ophthalmology|date=September 2012|volume=23|issue=5|pages=384–7|pmid=22805225|doi=10.1097/ICU.0b013e3283566b4b}}</ref>։ Տեսողության խնդիրների սքրինինգը երեխաների դեպքում կարող է հետագայում բարելավվել տեսողությունը և կրթական նվաճումները<ref>{{cite journal|last1=Mathers|first1=M|last2=Keyes|first2=M|last3=Wright|first3=M|title=A review of the evidence on the effectiveness of children's vision screening.|journal=Child: Care, Health and Development|date=November 2010|volume=36|issue=6|pages=756–80|pmid=20645997|doi=10.1111/j.1365-2214.2010.01109.x}}</ref>։ Մեծահասկների դեպքում ախտանիշների սքրինինգը արդյունաավետ չէ<ref name=USPSTF2016>{{cite journal|last1=US Preventive Services Task Force (USPSTF)|first2=Albert L.|last2=Siu|first3=Kirsten|last3=Bibbins-Domingo|first4=David C.|last4=Grossman|title=Screening for Impaired Visual Acuity in Older Adults: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement|pmid=26934260|journal=JAMA|date=
[[Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպություն|Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության]] (ԱՀԿ) գնահատմամբ տեսողության խանգարումների 80 %֊ը հնարավոր է կանխարգելել կամ բուժել<ref name=WHO2014/>։ Դրանց շարքին են դասվում կատարակտը, [[օնխոցերկոզը]], [[տրախոմա]]ն, գլաուկոման, դիաբետիկ ռետինոպաթիան, չշտկվող ռեֆրակտիվ սխալները և մանկական կուրության որոշ ձևերը<ref name=WHO2015Cause>{{cite web|title=Causes of blindness and visual impairment|url=http://www.who.int/blindness/causes/en/|accessdate=
2015 թվականի տվյալների համաձայն 940 միլիոն մարդկանց մոտ գրանցվել է տարբեր աստիճանի տեսողության վատթարացում<ref name=GBD2015Pre/>։ 246 միլիոն մարդ ունի թույլ տեսողություն, իսկ 39 միլիոն մարդ կույր է<ref name=WHO2014/>։ Թույլ տեսողություն ունեցող մարդկանց մեծ մասը բնակվում է [[Երրորդ աշխարհ|զարգացող երկրներում]]<ref name=WHO2014>{{cite web|title=Visual impairment and blindness Fact Sheet N°282|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs282/en/|accessdate=
==Դասակարգում==
Տող 82.
===Համակցված խնդիրներ===
Կուրությունը կարող է գոյանալ մի շարք պայմանների առկայության դեպքում՝ [[մտավոր թերզարգածության]], [[աուտիզմ]]ի սպեկտրի հիվանդությունների, [[մանկական ուղեղային կաթված]]ի, [[լսողական խանգարումների]] և [[էպիլեպսիա]]յի<ref name="lighthouse">{{cite web|url=http://www.lighthouse.org/about-low-vision-blindness/causes-of-blindness/|title=Causes of Blindness|publisher=Lighthouse International|accessdate=
Գնահատված է, որ բացարձակ կույրերի կեսից ավելիի մոտ խախտված է ցիրկադային ռիթմը, որի դեպքում 24֊ժամյա ռիթմը լինում է սովորականից երկար և լույսի և մութի ցիկլը սինխրոնիզացված չէ<ref name="AASM2008">{{cite web |url=http://www.aasmnet.org/resources/factsheets/crsd.pdf |title=Circadian Rhythm Sleep Disorder |accessdate=2009-08-08 |year=2008 |format=PDF |publisher=American Academy of Sleep Medicine |deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100826121447/http://www.aasmnet.org/Resources/FactSheets/CRSD.pdf |archivedate=2010-08-26 |df= }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Sack RL, Lewy AJ, Blood ML, Keith LD, Nakagawa H |title=Circadian rhythm abnormalities in totally blind people: incidence and clinical significance |journal=J. Clin. Endocrinol. Metab. |volume=75 |issue=1 |pages=127–34 |date=July 1992 |pmid=1619000 |url=http://jcem.endojournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=1619000 |doi=10.1210/jc.75.1.127}}</ref>։
Տող 153.
Կուրությունը երբեմն առաջանում է դեղամիջոցների կիրառման հետևանքով։
Հայտնի լավագույն օրինակներից է մեթանոլը, որը այնքան էլ տոքսիկ չէ և առաջացնում է թույլ թունավորում: Սակայն մեթանոլը տրոհվում է [[Մրջնալդեհիդ|միջնալդեհիդի]] և [[Մրջնաթթու|մրջնաթթվի]], որոնք կարող են առաջացնել ինչպես կուրություն, այնպես էլ այլ առողջական խնդիրներ՝ ընդհուպ մինչև մահ<ref name="Methanol">{{cite web | title = Methanol | work = Symptoms of Methanol Poisoning | publisher = Canada Safety Council | year = 2005 | url = http://www.safety-council.org/info/OSH/methanol.htm | doi = | accessdate=
===Այլ===
Տող 320.
===Սպորտ===
Կույր և թույլ տեսողություն ունեցող մարդիկ կարող են զբաղվել հետևյալ սպորտաձևերով՝ լող, թեթև աթլետիկա և [[դահուկային սպորտ]]ո: Որոշ սպորտաձևեր՝ օրինակ գոլբոլը, պարալիմպիկ ֆուտբոլը, կրիկեթը, գոլֆը և թենիսը կարող են հարմարեցվել կույրերի պահանջներին<ref name="Vicsports">{{cite web|url=http://www.blindsports.org.au/|title=Blind Sports Victoria|accessdate=2008-03-04|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080221014751/http://www.blindsports.org.au/|archivedate=2008-02-21|df=}}</ref>: Գոյություն ունի [[Կույրերի Սպորտի Միջազգային Ֆեդերացիա]]<ref name="Para">{{cite web|url=http://www.paralympic.org/paralympian/20014/2001430.htm|title=IBSA General Assembly Elects New Leadership|publisher=International Paralympic Committee|work=The Paralympian|date=April 2001|accessdate=2008-03-04|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070918225825/http://www.paralympic.org/paralympian/20014/2001430.htm|archivedate=2007-09-18|df=}}</ref><ref name=tennis>{{cite news|last=Lin|first=Thomas|title=Hitting the Court, With an Ear on the Ball|url=https://www.nytimes.com/2012/06/05/science/a-game-of-tennis-tests-notions-of-blindness.html?_r=2&ref=science|work=Science|publisher=The New York Times|accessdate=հունիսի 6
=== Փոխաբերական իմաստով օգտագործում ===
|